Κατηχήσεις Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων
1ο Μέρος, Εἰσαγωγή
Ὁμιλία στίς 20-11-2010
Σκέφτηκα σήμερα, μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ νά ξεκινήσουμε ἕνα καινούριο κεφάλαιο πού ἔχει σχέση μέ τήν πίστη μας. Διότι, δυστυχῶς, εἴμαστε μέν ὀρθόδοξοι χριστιανοί ἀλλά ἀγνοοῦμε βασικότατα πράγματα καί ἐν πολλοῖς εἴμαστε ἀκατήχητοι. Μᾶς λείπει ἡ κατήχηση. Γι’ αὐτό σκέφτηκα νά κάνουμε ἕνα πολύ βασικό βιβλίο ἀπό τούς Πατέρες, ἀπό τήν Πατρολογία, ἀπό τήν ἐκκλησιαστική μας γραμματολογία, ἀπό τόν θησαυρό πού ἔχουμε μέσα στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, πού εἶναι ἠ κλασσική ὀρθόδοξη κατήχηση ἑνός μεγάλου Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων. Βέβαια εἶναι ἕνα ἀρκετά ἐκτενές ἔργο, ἀλλά θά δεῖτε ὅτι πάρα πολύ θά ὠφεληθοῦμε καί θά κατατοπιστοῦμε.
Ἔρχονται πολλές φορές ἄνθρωποι καί τούς ρωτάω κάτι πολύ ἁπλό, τί σημαίνει τό «ἅφες ἠμίν τά ὀφειλήματα ἠμῶν, ὡς καί ἠμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἠμῶν» καί δέν ξέρουν. Καί λέω, ἄν εἶναι δυνατόν… Ἄν ἀγνοοῦμε αὐτά τά πολύ βασικά πράγματα, πῶς εἶναι δυνατό νά σωθοῦμε; Ἡ ἄγνοια τῶν Γραφῶν εἶναι πολύ βαριά ἁμαρτία, πάρα πολύ βαριά, δηλαδή εἶναι ἀσυγχώρητη. Γιατί, ἄν δέν ξέρεις τί ζητάει ἀπό σένα ὁ Θεός, πῶς θά σωθεῖς; Ὁ Χριστός μας λέει ὅτι «ἐκεῖνος εἶναι πού Μέ ἀγαπάει, αὐτός πού ἔχει τίς ἐντολές Μου καί τίς τηρεῖ» (Ἰω. 14,21). Ἔχω τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ σημαίνει τίς ξέρω πρῶτα-πρῶτα. Ποιός εἶμαι ἐγώ; Ποιός εἶναι ὁ Θεός; Ποιός εἶναι ὁ Πατέρας; Ποιός εἶναι ὁ Υἱός; Ποιό εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα; Τί μᾶς ἔχει ἀποκαλύψει ὁ Θεός γιά τόν ἐαυτό Του; Τί μᾶς ἔχει ἀποκαλύψει γιά ἐμᾶς; Ποιοί εἴμαστε ἐμεῖς; Γιατί εἴμαστε ἐδῶ πού εἴμαστε; Ποῦ πᾶμε; Αὐτά εἶναι τά λεγόμενα «ὑπαρξιακά ἐρωτήματα», τά ὁποῖα ἀπαντῶνται μέσα ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Θεολογία, ἀπό τήν πίστη μας.
Ὅλες οἱ Κατηχήσεις οὐσιαστικά εἶναι μιά ἀνάλυση τοῦ Πιστεύω. Τό Πιστεύω, τό Σύμβολο τῆς Πίστεως εἶναι ἡ σύνοψη τοῦ τί πιστεύουμε, τοῦ ποιός εἶναι ὁ Θεός, ποιός εἶναι ὁ Πατέρας, ποιός εἶναι ὁ Υἱός, ποιό εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα, τί ἔκανε ὁ Θεός γιά τή σωτηρία μας καί τί θά κάνει ἀκόμα, ὅταν ἔρθει -πού Τόν περιμένουμε- στήν Δευτέρα Του Παρουσία. Ἐπίσης, τί εἶναι ἡ Ἐκκλησία; Πού εἶναι «Μία Ἁγία Καθολική καί Ἀποστολική. Θά δοῦμε λοιπόν, μέσα ἀπό ἕναν Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας τό πιστευταῖο, αὐτό πού πρέπει νά πιστέψουμε, πού ἀλλιῶς τό λέμε δόγμα. Σήμερα ἡ ἐποχή μας εἶναι ἀντιδογματική καί λένε «ἄσε τά δόγματα στήν ἄκρη… ἀγάπη!… τά δόγματα χωρίζουνε, ἡ ἀγάπη ἑνώνει..». Ἀλλά δέν ξέρουν τί λένε οἱ ἄνθρωποι, γιατί ἀγάπη χωρίς σωστή πίστη δέν μπορεῖς νά ἔχεις. Ἀγάπη χωρίς νά ξέρεις τί πιστεύεις… τόν Θεό… δέν ὑπάρχει.
«Ἐκεῖνος εἶναι πού Μέ ἀγαπάει», λέει ὁ Θεός, «πού ἔχει τίς ἐντολές Μου καί τίς τηρεῖ». Ἡ πρώτη ἐντολή εἶναι ν’ ἀγαπήσεις τόν Θεό καί ἡ δεύτερη τόν πλησίον. Ἀλλά δέν μπορεῖς ν’ ἀγαπήσεις σωστά τόν πλησίον, ἄν δέν ἀγαπήσεις σωστά τόν Θεό, ἄν δέν τηρεῖς τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ δηλαδή. Νά λοιπόν, πού ἄν δέν τηρεῖς τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, δέν ἀγαπᾶς τόν Θεό καί δέν ἀγαπᾶς καί τόν πλησίον. Ὁπότε, ὅλοι αὐτοί πού μιλᾶνε γιά ἀγάπη χωρίς νά τηροῦνε τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, ψέματα λένε πώς ἀγαπᾶνε, ἤ ἀγαπᾶνε μέ μία ἀγάπη ψεύτικη, μία ἀγάπη ἐμπαθή τοῦ ἑαυτοῦ τους.
Ὁ σύγχρονος ὀρθόδοξος χριστιανός στήν Ἑλλάδα, κατά κανόνα, εἶναι νηπιοβαφτισμένος. Ἔχουμε ἀπό τήν νηπιακή μας ἡλικία πάρει τό Βάφτισμα καί, ὅπως γνωρίζετε ὅλοι, δέν εἴπαμε ἐμεῖς τό Πιστεύω, ἀλλά τό εἶπε ἀντί γιά μᾶς ὁ νονός μας. Καμιά φορά, δυστυχῶς, δέν ξέρει κἄν νά τό πεῖ καί τό διαβάζει ἤ, ἀκόμα χειρότερα, τό διαβάζει ὁ παπάς. Τόση εἶναι ἡ ἀλλοτρίωσή μας δηλαδή… καί ὑποτίθεται ὅτι αὐτός ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀναλάβει τήν ψυχή μας. Αὐτός εἶναι ὁ νονός, εἶναι ὑπεύθυνος γιά τήν κατήχησή μας. Καί φαντάζεστε, ἄν δέν ξέρει νά πεῖ τό Πιστεύω, τί κατήχηση θά μᾶς κάνει!
Ὁπότε, ἐν πολλοῖς, εἴμαστε ἀκατήχητοι. Καί συμβαίνει, δυστυχῶς, οἱ οἰκογένειές μας νά μήν εἶναι χριστιανικές, ἀφοῦ τό μεγαλύτερο ποσοστό τῶν Ἑλλήνων εἶναι ἀκατήχητοι. Ἔλεγε ἕνας σύγχρονος Γέροντας, ἀπό τά 10 ἑκατομμύρια σήμερα στήν Ἑλλάδα τά 8 τά ἔχει πάρει ὁ ἔξω ἀπό δῶ. Τά 2 εἶναι πού κρατᾶνε… Ὁπότε μή μᾶς παραξενεύουν αὐτά τά φαινόμενα πού βλέπουμε… πού βγάζουμε ἄθεους δημάρχους… καλή ὥρα ἐδῶ στήν πόλη μας, πού θά μᾶς φτιάξει τώρα κρεματόριο νά καιγόμαστε ἤ θά μᾶς φτιάξει τζαμιά… Μή μᾶς κάνει ἐντύπωση, γιατί ἔχουμε ἀλλοτριωθεῖ. Ἐμεῖς οἱ ἴδιοι τούς βγάζουμε… Μετά τί νά φωνάξουμε; Ἐμεῖς οἱ ἴδιοι κάνουμε τίς ἀλλαγές… καί κάνουμε τό Κράτος ἄθεο.
Εἴμαστε λοιπόν νηπιοβαπτισμένοι, κατά παράδοση ἀκατήχητοι, καί ζοῦμε συντροφιά μέ τήν ἄγνοια τῆς σώζουσας πίστης. Δέν ξέρουμε, δηλαδή, ποιά εἶναι ἡ πίστη πού σώζει. Καί λέει ὁ ἕνας ‘ἐγώ νομίζω ἔτσι’, ὁ ἄλλος ‘ἐγώ νομίζω ἀλλιῶς’, ὁ ἄλλος ‘ἐγώ ἔτσι νομίζω πρέπει νά κάνει ὁ δεσπότης, ἔτσι πρέπει νά κάνει ὁ Πατριάρχης, ἔτσι πρέπει νά κάνει ὁ παπάς..’. Καί κανένας δέν ξέρει οὐσιαστικά τίποτα, νά σοῦ πεῖ σίγουρα ὅτι αὐτό εἶναι πού λέει ὁ Χριστός, αὐτό εἶναι πού σώζει, αὐτό εἶναι πού σέ πάει στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Λείπει ἡ κατήχηση, ἡ ὀρθόδοξη κατήχηση, καί ὀ ἄνθρωπος πεθαίνει παραδομένος σέ κάποιες συγκεχυμένες καί ἀόριστες ἐλπίδες. Δυστυχῶς οἱ περισσότεροι ἀδελφοί μας ἔτσι πεθαίνουν. Ἔχουνε μιά σύγχυση καί μιά ἐλπίδα… ‘μήπως σωθῶ κι ἐγώ’… καί ἔχουν στηρίξει αὐτές τίς ἐλπίδες σέ μιά κάποια ἐμπειρική θρησκοληψία καί ἀκοῦς πού τό λένε κιόλας «εἶμαι θρῆσκος»! Τό νά εἶσαι θρῆσκος δέν σέ σώζει…
Ἤ κάποιος τό λέει ἀκόμα πιό λάθος «θρησκόληπτος», μιά ἀκόμα πιό μεγάλη ἀλλοτρίωση. Κι ὅμως αὐτό νομίζουμε ὅτι εἶναι τό νορμάλ, ὄτι εἴμαστε καί καλοί δηλαδή, ὅταν αὐτή ἠ θρησκοληψία δέν ἔχει καλυφτεῖ ἀπό ἀντιδραστικό, ἀθεϊστικό ἀρνητισμό. Λέει, δέν εἶμαι ἄθεος… πιστεύω… καί ἐγώ πιστεύω… Αὐτός λοιπόν νομίζει ὅτι εἶναι καί καλά. Ἀλλά πολύ συχνά γίνεται καί ἀντι-κληρικός, ἀντιτίθεται στόν κλῆρο, βγάζει ἕνα μίσος καί τό βλέπουμε στίς συζητήσεις πού ἀνοίγουνε γιά τήν Ἐκκλησία, τί μίσος βγάζουνε… γιά τούς ἐπισκόπους, γιά τούς ἱερεῖς κ.λ.π. Δεῖτε τί ἔγινε μέ τό Βατοπαίδι πού τελικά εἶναι μιά φούσκα. Ἦταν ἕνα τέχνασμα. Καί τώρα πού ἀποδεικνύεται ὅτι ὅλο αὐτό ἦταν ἕνα ψέμα, ποιός ἀπό ὅλους αὐτούς τούς μεγάλους δημοσιογράφους τό γράφει; Κανένας! Κάνανε τήν ζημιά, παρέσυραν τόν λαό -φταίει καί ὁ λαός βέβαια πού παρασύρθηκε- καί τώρα δέν μιλάει κανένας ὅτι ὅλα αὐτά ἦταν ἕνα ψέμα. Γιατί ἀποδείχτηκε ὅτι οὔτε ἕνα εὐρώ δέν καταχράστηκαν οἱ Πατέρες ἐκεῖ πέρα, ὅλα ἦταν νόμιμα καί δίκαια. Ἀλλά βλέπετε, πόσο καί ὁ λαός εἶναι εὔπιστος καί ἔχει μέσα του αὐτό τό ἀντικληρικό πνεῦμα, γιατί ἀκριβῶς ὑπάρχει ἔλλειψη σωστῆς κατήχησης.
Αὐτό λοιπόν τό παθαίνει, ἐνῶ θά μποροῦσε νά τό θελήσει καί νά τό πετύχει, ποιό; Τό νά ἔχει ξεπεράσει τόν θάνατο καί νά μήν τρέμει τόν θάνατο. Γιατί, ξέρετε, ἐκεῖ κρινόμαστε, στό πῶς βλέπουμε καί πῶς θά ἀντιμετωπίσουμε τήν τελευταία ὥρα τῆς ζωῆς μας. Πῶς σήμερα τρέμουμε τόν θάνατο οἱ Ἕλληνες! Πού δέν θά ἔπρεπε… εἶναι ἀδικαιολόγητο γιά χριστιανό νά φοβᾶται νά πεθάνει. Νά φοβᾶται νά πεθάνει ὁ ἄθεος; Μάλιστα! Νά φοβᾶται νά πεθάνει ὁ εἰδωλολάτρης; Μάλιστα! Ὁ αἱρετικός; Μάλιστα! Ὁ χριστιανός ὁ ὀρθόδοξος δέν δικαιολογεῖται νά φοβᾶται. Γιατί; Πολύ ἁπλά… Τί λέει στό Πιστεύω κάθε ὀρθόδοξος; «Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καί ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος». Ποῦ τήν προσδοκεῖς;.. Σ’ αὐτά τά ἀξιοδάκρυτα πού ἀκοῦμε στίς κηδεῖες; «Νά εἶναι ἐλαφρύ τό χῶμα πού σέ σκεπάζει» καί χίλια δυό ἀνόητα πράγματα, πού δείχνουν ἀκριβῶς πώς δέν πιστεύεις στήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν καί ὅλα τελειώνουν στόν τάφο. Αὐτή εἶναι ἡ ὀρθοδοξία σου;
«Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν καί ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος», ὁμολογοῦμε στό Σύμβολο τῆς Πίστεως, ἀλλά ὅλοι ζοῦμε σάν νά τελειώνουν ὅλοι καί ὅλα κάτω ἀπ’ τήν ταφόπλακα. Ἔτσι δέν εἶναι; Ἤ σχεδόν ὄλοι, τό 99%. Δέν εἶναι τό 100%. Καί θρησκευόμενοι… οἱ λεγόμενοι «θρῆσκοι», ἄνθρωποι τῆς Ἐκκλησίας, γιατί δέν ἔχουμε ζήσει αὐτή τήν ζωή τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ὁποία νικάει τόν θάνατο καί αὐτή τήν Χάρη τῆς Ἀνάστασης.
Δέν ἐνδιαφερόμαστε οὔτε τήν ζωοποιό Χάρη, πού μᾶς παρέχεται μέ τά ἱερά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας, νά πάρουμε καί νά τήν ἀξιοποιήσουμε, τόσο γιά τήν ἐπίγεια διαδρομή τῆς ὕπαρξής μας ὅσο καί γιά τό ἀτέλειωτο ἐσχατολογικό βυθισμό μας μέσα στόν ἄχωρο χῶρο τῆς αἰωνιότητας τῆς ἀγάπης καί τῆς λατρείας τοῦ Θεοῦ καί Δημιουργοῦ μας. Πολλές φορές ἀκόμα καί οἱ δηλωμένοι πιστοί ἀγνοοῦμε τήν σημασία τῶν ἱερῶν μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας μας σέ βαθμό ἀπίστευτο. Δέν ξέρουμε δηλαδή τί γίνεται, ὅταν πᾶμε σέ ἕνα μυστήριο. Πηγαίνουμε στήν Θεία Λειτουργία.
– Πόσοι ἀπό μᾶς, πού πηγαίνουμε στήν Θεία Λειτουργία, ξέρουμε τί κάνουμε ἐκεῖ; Τί γίνεται; Τί μυστήριο γίνεται; Γίνεται κάτι; Ἤ ἁπλῶς εἶναι ἕνα θέαμα, ἕνας συμβολισμός, μιά θεατρική παράσταση ἄς ποῦμε; Τί γίνεται, ὅταν βαφτίζεται κάποιος; Τί γίνεται, ὅταν νυμφεύεται, ὅταν παντρεύεται κάποιος;
Ἀγνοοῦμε. Ἀλλά δέν θέλουμε καί νά μάθουμε καί τά ἔχουμε καταντήσει κοινωνικές ἐκδηλώσεις, κοινωνικές ὑποχρεώσεις. Σοῦ λέει «ἔχω γάμο αὐτή τήν Κυριακή..», ὅπως λέει «ἔχω τσάι ἀπόψε στό σπίτι…». Δέν ἔχουμε αὐτή τήν ἐπιθυμία νά πάρουμε τήν Χάρη καί νά ζήσουμε τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, τήν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Γι’ αὐτό καί ὑπάρχει αὐτή ἡ ἐκκοσμίκευση στά μυστήρια. Ἡ βεβήλωση τῶν μυστηρίων ξεκινάει ἀπό ἐμᾶς τούς ἴδιους. Δέν εἶναι ἀνάγκη νά ἔρθουν οἱ Τοῦρκοι νά βεβηλώσουν τίς ἐκκλησίες μας. Τίς κάνουμε μόνοι μας τίς βεβηλώσεις. Δεῖτε πῶς πᾶνε ντυμένες οἱ γυναῖκες στά μυστήρια, ἄς ποῦμε… ἀλλά καί πῶς κάθονται καί οἱ ἄνδρες ἀπ’ ἔξω καί καπνίζουνε… μέχρι νά τελειώσει ὁ παπάς… Λές καί εἶναι ὑπόθεση τοῦ παπά τό μυστήριο καί δέν εἶναι ὑπόθεση ὅλης τῆς Ἐκκλησίας.
Ἕνα ἀπ’ τά κακοποιημένα ἱερά μυστήρια τουλάχιστον κατά τόν τελευταῖο αἰῶνα μέσα στήν Ἑλλαδική Ἐκκλησία εἶναι τό Ἅγιο Βάφτισμα. Ὁ τρόπος καί οἱ συνθῆκες πού ἱερολογεῖται, πού τελεῖται, συνήθως γίνεται τόπος συνάντησης τῆς ἄγνοιας καί τῆς θρησκοληψίας τῶν λαϊκῶν, τοῦ παγανισμοῦ καί τοῦ ἐπαγγελματισμοῦ τῶν κληρικῶν καί τῆς χριστεμπορίας τῶν ὅσων σχετίζονται μέ τήν προμήθεια τῶν ἀπαραίτητων γιά τήν Βάφτιση ὑλικῶν. Μιά ὁλόκληρη συστοιχία ἀπό ἐταιρεῖες κ.λ.π. πού θά προμηθεύσουν τά ἀπαραίτητα γιά τήν Βάφτιση. Ἕνα κοσμικό γεγονός… Νομίζει κανείς ὅτι ὅλοι καί ὅλα συνεργάζονται, γιά νά ἀφαιρέσουν τό Πνεῦμα καί τήν Χάρη πού σκοπεύει νά μεταδώσει αὐτό τό ἱερό μυστήριο. Σχεδόν κανείς δέν προσέχει. Τίς περισσότερες φορές τό πιό ἀξιοθρήνητο σημεῖο εἶναι τό πρόσωπο τοῦ ἀναδόχου, τοῦ νονοῦ δηλαδή. Ὁ πιό ἀξιοθρήνητος ἀπό ὅλους! Εἶναι γνωστό ὅτι ὁ νηπιοβαπτισμός στηρίζεται πάνω στόν θεσμό τοῦ ἀναδόχου. Γι’ αὐτό δέν ἀφήνουμε τούς ἀνθρώπους νά μεγαλώσουν καί τούς βαφτίζουμε νήπια, γιατί ὑπάρχει ὁ ἀνάδοχος, ὁ ὁποῖος ἐγγυᾶται γιά τήν κατήχηση τοῦ νηπίου καί κάνει αὐτά πού δέν μπορεῖ νά κάνει τό νήπιο. Δέν μπορεῖ τό νήπιο νά πεῖ τό Πιστεύω καί τό λέει ὁ ἀνάδοχος, ὁ ὁποῖος ἀναλαμβάνει τήν κατήχηση.
Εἶναι δεδομένο καί ἀποδεκτό ὅτι τό νήπιο δέν ἔχει συνείδηση τῶν τελουμένων καί ὅσων διαμείβονται μεταξύ αὐτοῦ καί τοῦ Θεοῦ μέσα στή συνεργασία τοῦ τελετουργοῦ ἱερέως καί τοῦ ἀναδόχου. Ὁ ἀνάδοχος τότε ἀναπληρώνει συνειδησιακά τό νήπιο καί ἀναλαμβάνει τήν εὐθύνη νά δημιουργήσει ἐν καιρῷ καί νά καλλιεργήσει δεόντως τήν συνείδηση αὐτῶν τῶν τόσο ἱερῶν συνθηκῶν καί σημαντικῶν συμβάσεων γιά τό παιδί πού ἀναδέχεται καθ’ ὅλο τό μακρύ διάστημα τῆς ἀνάπτυξής του. Τί λέει ἐδῶ; Ὅταν ὁ ἱερέας ρωτάει «ἀποτάσσεσαι τόν σατανᾶ;», λέει «ἀποτάσσομαι». Αὐτό τί σημαίνει; Εἶναι μία συνθήκη, εἶναι ἕνας ὅρκος, εἶναι μιά ὑπόσχεση ὅτι τό νήπιο μέ τό στόμα τοῦ ἀναδόχου ὑπόσχεται στόν Θεό, στόν Χριστό, ὅτι ἀποτάσσεται τόν σατανᾶ. Δέν θά ξαναδουλέψει ποτέ στόν σατανᾶ. Δέν θά ξαναϋποταχτεῖ ποτέ στά κελεύσματα τοῦ σατανᾶ. Γι’ αὐτό τό λέει τρεῖς φορές: – Ἀποτάσσεσαι; – Ἀποτάσσομαι. – Ἔμπτυσον αὐτῷ. Τόν φτύνει τόν σατανᾶ. Μετά γυρνᾶμε στήν Ἀνατολή καί ὁμολογεῖ τρεῖς φορές ὅτι συντάσσεται μέ τόν Χριστό. Ἄλλη συνθήκη τώρα. Ἔδιωξες τόν σατανᾶ, τώρα ὑπόσχεσαι ὅτι θά εἶσαι μέ τόν Χριστό. Τό ὑπόσχεται τό νήπιο μέ τό στόμα τοῦ ἀναδόχου. Ἀναλαμβάνει ὁ ἀνάδοχος λοιπόν νά δημιουργήσει ὅλες αὐτές τίς συνθῆκες στή ζωή τοῦ νηπίου, ὥστε τό νήπιο νά μήν ἀρνηθεῖ ποτέ τόν Χριστό.
– Καταλάβατε τί εὐθύνη ἔχει ὁ ἀνάδοχος;
Ὅτι θά δημιουργήσει ἔτσι τή ζωή καί τίς συνθῆκες τοῦ νηπίου, ὥστε τό νήπιο θά πάει στόν Παράδεισο, δέν θά ἀρνηθεῖ ποτέ τόν Χριστό καί δέν θά πάει ποτέ μέ τόν σατανᾶ.
– Πόσοι ἀπό τούς ἀναδόχους ἔχουν καταλάβει τί κάνουν ἐκείνη τήν ὥρα..;
Ἡ πλάνη καί ἡ κακοδοξία γύρω ἀπό τό θέμα τοῦ ἀναδόχου δέν ἔχουν ὅρια. Στίς πιό πολλές περιστάσεις οἱ ἀνάδοχοι εἶναι ἀκατήχητοι. Ἀγνοοῦν καί τά ἐξωτερικά στοιχειώδη γιά τήν τελετουργία τοῦ μυστηρίου. Δέν συμμετέχουν συνειδητά σέ ὅσα γίνονται. Τώρα μάλιστα πού συνέδραμαν καί τά βίντεο στούς ναούς ἡ ἀτμόσφαιρα μεταβάλλεται σέ τσίρκο ἀδόκιμων καί ἀνειδίκευτων ἠθοποιῶν. Ἁπλῶς νά ἔχουμε μιά καλή παρουσία στό βίντεο! Πῶς εἶναι δυνατόν τέτοιοι ἀνάδοχοι νά κατηχήσουν τούς ἀναδεκτούς τους;
Ἡ κατήχηση ὡς συστηματική διδασκαλία τῶν πιστευταίων, αὐτῶν πού πρέπει νά πιστέψουμε, εἶναι ἔργο βαρύ καί ὑπεύθυνο. Ὁ ἀνάδοχος ὁ σύγχρονος περιορίζεται στό νά παίζει ἕναν ἀσυνείδητο ρόλο στήν τέλεση τοῦ μυστηρίου. Βαρύνεται μέ ὁρισμένες οἰκονομικές δαπάνες, γι’ αὐτό καί στή συνέχεια διατηρεῖ κάποια κυρίως ψυχαγωγική κοινωνική σχέση, πού ἀρκετές φορές ἐξελίσσεται σέ φρικτά ἠθικοκοινωνικά δράματα μέ τήν οἰκογένεια τοῦ ἀναδεκτοῦ καί δέν λησμονεῖ ὅτι εἶναι καλός νά φροντίζει γιά τόν πασχαλινό καί τόν χριστουγεννιάτικο μπουναμᾶ. Στίς καλύτερες περιπτώσεις μπορεῖ νά πάει καί μερικές φορές τό παιδί στήν Ἐκκλησία νά τό κοινωνήσει… καί τελειώσαμε…
Γιά ὅλους αὐτούς τούς λόγους, καί γιά ἄλλους πού δέν χρειάζεται τώρα νά ποῦμε περισσότερα, εἶναι αὐτονόητο τό πόσο θά μᾶς βοηθοῦσε τό νά γνωρίσουμε πῶς οἱ Ἅγιοι Πατέρες στήν ἐποχή τους ἀντιμετώπιζαν τήν προετοιμασία τῶν ἀνθρώπων γιά τό ἱερό μυστήριο τοῦ βαπτίσματος πού κατηχοῦσαν. Νά δοῦμε λοιπόν, οἱ πρῶτοι χριστιανοί καί οἱ χριστιανοί τῶν πρώτων χριστιανικῶν αἰώνων, πῶς προετοίμαζαν τούς ἀνθρώπους γιά νά βαφτιστοῦν. Πῶς τούς κατηχοῦσαν; Πόσο καιρό τούς κατηχοῦσαν καί τί τούς ἔλεγαν; Καί πῶς ἐγκρινότανε ὅτι εἶναι κατάλληλοι γιά νά βαφτιστοῦν; Ἐκ προοιμίου σᾶς λέω, ὅτι ἡ κατήχηση διαρκοῦσε τρία χρόνια περίπου! Στούς μεγάλους. Καί γινόντουσαν ἐξετάσεις ἀπό τόν ἐπίσκοπο. Ἔκανε ἐρωτήσεις ὁ ἐπίσκοπος σ’ αὐτούς πού εἶχαν περάσει τά τρία χρόνια κατήχησης. Ἔλεγε π.χ. πές μού ἐσύ Γιώργο, τί σημαίνει ὅτι ὁ Θεός εἶναι τριαδικός; Τί σημαίνει ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα ἐκπορεύεται ἐκ τοῦ Πατρός; Κι ἄν δέν ἤξερε, δέν τόν βάφτιζε. Τήν ἑπόμενη περίοδο. Ἄν ἦταν Χριστούγεννα, ἄς ποῦμε, ἔμενε γιά τό Πάσχα. Ἔχανε τήν σειρά του μέχρι νά τά μάθει. Ἔτσι λειτουργοῦσε ἡ Ἐκκλησία. Εἴχανε καί καταλόγους καί εἶναι πολύ καλό αὐτό, νά ξέρεις ποιός εἶναι πιστός, ποιός εἶναι ὑποψήφιος νά βαφτιστεῖ καί ποιός εἶναι ἀκόμα ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία. Σήμερα ἔχουμε ἀφήσει ἀνοιχτές τίς πόρτες, μπαίνει ὅποιος θέλει, βγαίνει ὅποιος θέλει, ἐν ὀνόματι τῆς ἀνοχῆς καί τῆς πολυπολιτισμικότητας καί τοῦ μή ρατσισμοῦ καί δέν ξέρω τί ἄλλα λένε σήμερα οἱ νεοεποχίτες καί ἔχουμε διαλυθεῖ. Ἕνας ἐπίσκοπος πρίν λίγα χρόνια τό εἶχε ἐφαρμόσει καί ἦταν πολύ ὡραῖο. Ὁ π. Αὐγουστίνος, ἅγιος ἐπίσκοπος, εἶχε κάνει καταλόγους. Νά ξέρει ἡ Ἐκκλησία ποιοί εἶναι οἱ πιστοί, ποιοί εἶναι οἱ δικοί Της. Μπορεῖς νά πᾶς σέ ὁποιοδήποτε σύλλογο θέλεις; Θά σοῦ ποῦνε, «κύριε ἀνήκεις ἤ δέν ἀνήκεις ἐδῶ;». Δέν εἶναι ρατσισμός αὐτό. Κι ἐμεῖς πρέπει νά ξέρουμε μέσα στήν Ἐκκλησία ποιοί εἶναι πιστοί καί ποιοί εἶναι ἄπιστοι. Σήμερα ἀπό αὐτούς πού λένε ὅτι πιστεύουνε στόν Θεό, οἱ περισσότεροι εἶναι ἄπιστοι. Καί ὁ Μπουτάρης λέει, ἐγώ εἶμαι θρῆσκος… Τί θρῆσκος εἶσαι, ὅταν μιλᾶς μέ τέτοια ἀσέβεια στόν ἐπίσκοπό σου; Μέ τέτοια αὐθάδεια;
Μέσα στίς Κατηχήσεις, λοιπόν, τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου, δέν βρίσκουμε μόνο τήν θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μας, τό τί λέει ἡ Ἐκκλησία γιά τόν Χριστό, τί λέει ὁ Θεός, τί λέει ἡ Ἁγία Τριάδα, γιατί ἡ θεολογία τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ θεολογία τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἴδιος ὁ Θεός ἀποκαλύπτει τόν ἑαυτό Του στήν Ὀρθοδοξία. Ἡ Ὀρθοδοξία, πρέπει νά τό ξεκαθαρίσουμε, δέν εἶναι μιά θρησκεία. Γι’ αὐτό εἶναι λάθος νά λές εἶμαι θρῆσκος. Ἀναιρεῖς τόν ἑαυτό σου δηλαδή, ἄλλο θέλεις νά πεῖς. Ἡ θρησκεία εἶναι ἕνα ἀνθρώπινο κατασκεύασμα. Ὅλα τά ἄλλα εἶναι θρησκεῖες, ὁ ἰουδαϊσμός, ὁ μουσουλμανισμός, οἱ ἀνατολικές θρησκεῖες, εἶναι ἀνθρώπινα. Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἡ ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο. Δέν ἀνακαλύψαμε τόν Θεό οὔτε φτιάξαμε μιά θεωρία γιά τόν Θεό. Ὁ Θεός μᾶς ἀποκαλύφτηκε ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη καί στήν πληρότητά Του, ὅσο μπορούσαμε τέλος πάντων νά δεχτοῦμε, στήν Καινή Διαθήκη. Καί σέ πλήρη ἀποκάλυψη θά γίνει στήν Δευτέρα Παρουσία καί μετά.
Λοιπόν, αὐτό εἶναι ἡ κατήχηση, τό νά δοῦμε τί ἔχει ἀποκαλύψει ὁ Θεός σέ μᾶς. Ὄχι τί ἔχουν φτιάξει οἱ παπάδες καί οἱ δεσποτάδες, ὅπως λένε κάποιοι ἐξυπνάκηδες, πού ὑποστηρίζουν ὅτι αὐτά πού λέει ἡ Ἐκκλησία τά φτιάξανε οἱ παπάδες. Ἐγώ λέει πιστεύω στόν Θεό, ἀλλά μέ τήν Ἐκκλησία δέν τά πάω καλά… Μά ἡ Ἐκκλησία λέει αὐτά πού λέει ὁ Θεός ἀκριβῶς. Δέν ξέρεις τί λές…
Βλέπουμε, λοιπόν, στίς Κατηχήσεις τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου, ὄχι μόνο τήν θεολογία τῆς Ἐκκλησίας ἀλλά καί τό ἀφυπνιστικό ἐνδιαφέρον τῆς πατερικῆς ψυχῆς, τήν λαχτάρα τῶν θεοφόρων Πατέρων γιά τήν ὀρθόδοξη διαμόρφωση τῆς πίστης τοῦ ποιμνίου τους. Δηλαδή, ὅλα αὐτά πού μᾶς ἄφησαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες δέν ἤτανε μιά θεωρητική ἔκθεση τῆς πίστης, ὅπως γράφουμε μιά ἔκθεση ἰδεῶν: «ξέρετε πιστεύουμε ἔτσι καί ἔτσι..». Δέν κάνανε μιά τέτοια, ἄς ποῦμε, ἐπιστημονική θεολογία, ὅπως ἐννοοῦμε σήμερα τήν ἐπιστήμη, ἀλλά κάνανε μία ποιμαντική θεολογία. Δηλαδή σκοπός τους ἦταν νά θεραπευτοῦμε ἐμεῖς, τό ποίμνιό τους καί μᾶς λέγανε τό δόγμα ἀλλά συγχρόνως μᾶς λέγανε καί τήν θεραπεία πού ἔρχεται μέσω τοῦ δόγματος. Γιατί τό δόγμα, νά τό ποῦμε κι αὐτό ἐξ ἀρχῆς, συνδέεται ἄρρηκτα μέ τήν ζωή. Κι ἄν κανείς ἀλλοιώσει τό δόγμα, τήν πίστη δηλαδή, ἀλλοιώνει καί τήν ζωή. Κι ἄν ἀλλοιώσεις τήν ζωή καί ζεῖς μιά ἀλλοτριωμένη ζωή, μένεις ἀθεράπευτος, πᾶς στήν κόλαση, χάνεις τήν ψυχή σου. Γι’ αὐτό οἱ Πατέρες ἔκαναν τό πᾶν νά μή χάσουμε τό σωστό δόγμα, τήν σωστή πίστη καί μίλησαν γιά τό κεφάλαιο, γιά τήν κεφαλή, πού εἶναι ἡ πίστη. Γι’ αὐτό ἔκαναν καί τόσους ἀγῶνες ἐναντίον τῶν αἱρέσεων.
– Γιατί ἡ αἵρεση τί εἶναι;
Εἶναι ἡ προσπάθεια νά ἀλλοιωθεῖ ἠ πίστη. Γι’ αὐτό φτιάξανε καί τό Σύμβολο τῆς Πίστεως, γιά νά ἔχουμε ἕνα συνοπτικό καί εὔχρηστο καί εὐκολομνημόνευτο κείμενο πού νά μᾶς λέει μέ λίγα λόγια ποιά εἶναι ἡ πίστη μας. Γι’ αὐτό καί δέν προχωρᾶμε στήν Θεία Λειτουργία καί στό κύριο κομμάτι πού εἶναι ἡ εὐχή τῆς ἀναφορᾶς, ἄν δέν ποῦμε τό Σύμβολο τῆς Πίστεως. Πού σημαίνει ὅτι ἐκεῖ εἴμαστε ὅλοι ὀρθόδοξοι. Κι ἄν δέν ὁμολογήσει κάποιος ὀρθόδοξα τό Σύμβολο τῆς Πίστεως, ὅπως ὁ Πάπας πού ἔχει κάνει ἀλλαγή στό Σύμβολο τῆς Πίστεως, δέν μπορεῖ νά μπεῖ στήν Θεία Λειτουργία. Δέν ἐπιτρέπεται αἱρετικός νά μπεῖ στήν Θεία Λειτουργία, νά ἔχει κοινωνία μέ τόν Θεό δηλαδή. Δέν μπορεῖς νά ἔχεις κοινωνία μέ τόν Θεό ἄν ἔχεις ἀλλάξει τό Πιστεύω, ἄν δέν πιστεύεις σωστά.
Οἱ Πατέρες, λοιπόν, μᾶς παρουσίασαν τήν πίστη γιά νά μᾶς δώσουν τήν σωστή ζωή, γιά νά μᾶς διαφυλάξουν τήν σωστή ζωή. Γιατί τό δόγμα, νά ξέρετε, εἶναι σάν τά σύνορα, σάν τά ὅρια, τά ὁποῖα, ἄν τά ξεπεράσεις, πέφτεις σέ ναρκοπέδιο καί χάνεσαι, ἀνατινάζεσαι. Τό δόγμα σέ φυλάει, σέ περικλείει καί σέ περιφρουρεῖ μέσα στά ὅρια τῆς σωστῆς ζωῆς. Ἄν ἀλλοιώσεις λοιπόν τό δόγμα, εἶναι σάν νά γκρεμίζεις τούς τοίχους πού σέ προστατεύουνε. Νά γιατί ἡ Νέα Ἐποχή καί ὅλοι αὐτοί λένε «ἄσε τά δόγματα»… Εἶναι πονηρό! Ἐκ τοῦ πονηροῦ εἶναι αὐτό, γιά νά μποῦνε ὅλοι οἱ αἱρετικοί καί οἱ πάντες μέσα καί νά ἀλλοιωθεῖ ἡ ζωή μας.
Σήμερα ἀκόμα στήν Ἑλλάδα δέν τό ἔχουμε ἀλλοιώσει τό δόγμα, τό κρατᾶμε. Εἶναι καλό αὐτό. Ἀκόμα δέν ἔχουμε ὑποκύψει σέ κάποια αἵρεση. Κρατᾶμε τό αὐθεντικό Σύμβολο τῆς Πίστεως ἀπό τίς Ἅγιες Οἰκουμενικές Συνόδους, τήν πρώτη καί τήν δεύτερη. Τότε διαμορφώθηκε τό Σύμβολο τῆς Πίστεως. Τά πρῶτα ἑπτά ἄρθρα στήν Α΄ Οἰκουμενική Σύνοδο, τό 325, στή Νίκαια καί τό δεύτερο μέρος, τά ἑπόμενα πέντε ἄρθρα στήν Β’ Οἰκουμενική Σύνοδο, τό 381, στήν Κωνσταντινούπολη.
– Ἀλλά τί ἔχουμε πάθει ἐμεῖς οἱ σύγχρονοι Ἕλληνες καί γενικότερα οἱ Ὀρθόδοξοι;
Ἔχουμε ἀλλοιώσει τή ζωή μας καί αὐτό εἶναι πολύ ἐπικίνδυνο. Ἡ ζωή μας δέν εἶναι ὀρθόδοξη. Πιστεύουμε, ὁμολογοῦμε σωστά, μέ τά λόγια ὅμως καί ὄχι μέ τά ἔργα μας. Κι αὐτός εἶναι ὁ μεγάλος κίνδυνος, διότι, ἄν ἀλλοιωθεῖ ἡ ζωή μας ἀκόμα περισσότερο, μετά θά ἔρθει κάποια στιγμή πού θά ἀλλοιώσουμε καί τό δόγμα. Ἔτσι γίνεται, γιατί, σᾶς εἶπα, τό δόγμα καί τό ἦθος συνδέονται ἄρρηκτα. Εἶναι σάν νά ἔχεις ἕνα νόμισμα μέ δύο ὄψεις. Ἄν ἀλλοιώσεις ἔστω τήν μία ὄψη, εἶναι ἄκυρο τό νόμισμα. Ἀκυρώνεται καί ἡ ἄλλη ὄψη, ἀκυρώνεται τό νόμισμα. Ὅταν λοιπόν ἐμεῖς ἔχουμε ἀλλοτριωθεῖ τόσο πολύ στή ζωή μας, πολύ φοβᾶμαι ὅτι κάποια στιγμή θά ἀλλοιώσουμε καί τό δόγμα, θά ἀλλάξουμε καί τό Πιστεύω. Γιατί πολύ ἁπλά δέν τό ξέρουμε. Ἀκοῦς σήμερα πολλούς ἐξυπνάκηδες, ὀρθοδόξους ὑποτίθεται, πού λένε, ἔ, καί τί εἶναι οἱ καθολικοί; Καί τί εἶναι οἱ προτεστάντες; Κι αὐτοί χριστιανοί εἶναι… Γιατί νά τούς βγάλουμε ἀπ’ ἔξω; Γιατί νά τούς κάνουμε κοινωνικό ἀποκλεισμό; Ρατσιστές εἴμαστε; Γιατί δέν ξέρουν τί πιστεύουμε ἐμεῖς καί τί πιστεύουν αὐτοί, ὅτι αὐτοί ἔχουν ἀλλοιώσει τό Πιστεύω. Καί οἱ ἅγιες Οἰκουμενικές Σύνοδοι εἶπαν, ἔστω καί ἕνα «καί» νά ἀλλοιώσεις ἀπό τό Πιστεύω, εἶσαι ἐκτός Ἐκκλησίας, εἶσαι αἱρετικός. Ἔστω κι ἄν προσθέσεις ἤ ἀφαιρέσεις ἕνα «καί». Τό κάνανε οἱ καθολικοί; Τό κάνανε! Ὁ Πάπας τό ἔκανε. Ἔχει ἀλλοιώσει τό Πιστεύω. Ἔχει προσθέσει τό φιλιόκβε, ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα ἐκπορεύεται καί ἐκ τοῦ Υἱοῦ.
Οἱ Πατέρες λοιπόν μᾶς ἐκθέτουν τά δόγματα γιά νά μᾶς θεραπεύσουν καί νά μᾶς περιφρουρήσουν στό νά ζοῦμε στήν περιοχή τῆς ὑγείας, τῆς θεραπευμένης ζωῆς.
Ποιμαντική δράση χωρίς θεολογικό θεμέλιο καί πατερικό ἦθος εἶναι σκέτη παγανιστική ἀγυρτεία. Ἕνας παπάς, ἕνας ἐξομολόγος, εἶναι θεραπευτής. Αὐτό εἶναι ὁ παπάς, αὐτό εἶναι ὀ δεσπότης, εἶναι ὁ ἰατρός. Ὁ δεσπότης μάλιστα εἶναι ὁ ἀρχίατρος, πού πρέπει νά ἐποπτεύει τούς γιατρούς, τούς πνευματικούς. Ἄν προσπαθεῖ νά θεραπεύσει τόν λαό χωρίς νά ξέρει τό δόγμα, ὁ παπάς δηλαδή νά ἀγνοεῖ τό δόγμα, μάταια κοπιάζει. Δέν κάνει τίποτα. Εἶναι, ὅπως τό λέει ἐδῶ, παγανιστική ἀγυρτεία, μιά ἀπάτη.
Τό νά καυχᾶται κανείς γιά τούς χριστιανούς τῆς πασχαλιάτικης λαμπάδας -πού τήν ἀνάβουν καί μέ τόν ἀναπτήρα μερικές φορές, βαριοῦνται νά πάρουν τό Φῶς ἀπό τόν παπά- εἶναι σάν νά καυχᾶται ὁ τσοπάνος, γιατί κατάφερε νά κουρέψει τά πρόβατά του πρίν τά θερίσει ἡ ἀσιτία καί ἡ ἀρρώστια. Πολύ ὡραῖα τό λέει… Τί νά τό κάνω, πού λένε: τό Πάσχα πᾶνε ὅλοι στήν Ἐκκλησία… καί τί ἔγινε; Ἡ ζωή τους τί λέει; Τό ἐντελῶς ἀντίθετο.
Τά ὀρθόδοξα αὐθεντικά δόγματα ὄχι μόνο πρέπει νά γίνουν κτῆμα διανοητικό, νά τό καταλάβουμε μόνο μέ τό μυαλό δηλαδή τί πιστεύουμε, ἀλλά καί παλμός καρδιακός καί πορεία ἠθική, ὥστε βιωματικά ἡ ζωή καί ἡ ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ νά γίνουν καί γιά μᾶς ἀλήθεια καί ζωή. Νά εἶναι ἡ ἀλήθεια πού τή ζεῖ ὁ κάθε πιστός καί ἡ ζωή πού ἐπαληθεύεται στήν προσωπική βιοτή τοῦ κάθε πιστοῦ. Ἡ ὑπόθεση τῆς πίστης δέν εἶναι ὑπόθεση κατανόησης, νά μάθω κάτι ὅπως μαθαίνω τά ἀξιώματα καί τά θεωρήματα στή Γεωμετρία. Ὄχι, εἶναι ὑπόθεση καρδιακή, εἶναι νά ζήσω τά δόγματα, νά τά γράψω ἀνεξίτηλα στήν καρδιά μου καί νά τά ὑπογράψω μέ τή ζωή μου.
Ὅπως καί στήν ἐπίγεια ζωή ἀλλιῶς προσέχει κανείς τόν ἑαυτό του, ὅταν ἔχει πλήρη γνώση καί συνείδηση τοῦ τί εἶναι ὁ ἀνθρώπινος ὀργανισμός, ἔτσι καί ὁ χριστιανός πού ἔχει γνώση καί συνείδηση τῆς πνευματικῆς του ὀντότητας, πού ἀποκτήθηκε μέ τή βάφτισή του, βοηθεῖται νά ἐναρμονίσει τίς προσπάθειές του, γιά νά διατηρήσει καί αὐξήσει αὐτή τήν πνευματική ὀντότητα μέχρι νά τή φτάσει «εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ» (Ἑφ. 4,13). Ἄν ξέρεις τί ἔκανες ὅταν βαφτίστηκες, ἄν ξέρεις τί καλό ἔπαθες ὅταν βαφτίστηκες, τί κατάθεση σοῦ ἔκανε ὁ Θεός, μετά ἀλλιῶς σκέφτεσαι καί ἀλλιῶς πράττεις καί ἄλλα περιμένεις ἀπ’ τή ζωή σου.
– Σήμερα τί περιμένουμε ἀπό τή ζωή μας οἱ ἄνθρωποι;
Σοῦ λέει, νά παντρέψω τά παιδιά μου, νά τά σπουδάσω καί εἶμαι πετυχημένος… Αὐτό εἶναι; Τελεία ἀπαξίωση τοῦ βαφτίσματος. Ὁ Χριστός σέ ἔχει καλέσει νά γίνεις θεός κατά χάρη, νά καθίσεις στόν θρόνο Του!
– Πόσο φρόντισες νά ἀξιοποιήσεις αὐτή τήν δυνατότητα; Πόσο φρόντισες νά τήν πεῖς στά παιδιά σου καί νά τά βάλεις σ’ αὐτή τήν διαδικασία νά ἀξιοποιήσουν αὐτή τήν δυνατότητα, νά γίνουν θεοί κατά χάρη; Ἀλλά εἶναι, ἀκριβῶς, γιατί ἀγνοοῦμε τί γίνεται στό βάφτισμα.
Θά ἐπιδιώκαμε λοιπόν νά φτάσουμε «εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ, ἐν ᾧ εἰσι πάντες οἱ θησαυροί τῆς σοφίας καί τῆς γνώσεως ἀπόκρυφοι» (Κολ. 2,3). Κάθε πιστός γνωρίζει ὅτι μόνο ἐν τῷ Χριστῷ δύναται νά νικήσει τόν θάνατο καί τήν ἁμαρτία, τήν ψεύτικη ζωή πού δέν παίρνει ποτέ διαβατήριο γιά τήν Βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Ἐδῶ μᾶς λέει τό κλειδί. Τό κλειδί εἶναι ὁ Χριστός.
Μέσα στήν ἀλλοτρίωσή μας οἱ χριστιανοί σήμερα πιστεύουμε ὅτι ἄλλο εἶναι ὁ Παράδεισος καί ἄλλο εἶναι ὁ Χριστός. Ἄλλο εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί ἄλλο ὁ Χριστός. Ὄχι! Ὁ Χριστός εἶναι ὁ Παράδεισος, ὁ Χριστός εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἡ σχέση ἡ ζωντανή μέ τόν Χριστό εἶναι ὁ Παράδεισος. Γι’ αὐτό μπορεῖς νά τόν ἔχεις ἀπό τώρα τόν Παράδεισο. Γιατί ὁ Χριστός ἐδῶ εἶναι καί τώρα εἶναι καί ὑπάρχει καί κυκλοφορεῖ ἀνάμεσά μας καί μπορεῖ νά εἶναι καί μέσα μας, ἄν τό θέλουμε. Ἀλλά δέν Τόν θέλουμε. Τόν Παράδεισο τόν θέλουμε, ἀλλά πῶς; Σάν μιά κατάσταση εὐτυχίας, ὄχι σάν μιά προσωπική σχέση μέ τόν Χριστό. Ἐνῶ αὐτό εἶναι τό κλειδί καί πρέπει νά τό καταλάβουμε. Ὁ μακαριστός ὁ π. Πορφύριος τό ἔλεγε πολύ χαριτωμένα: «ὁ Χριστός εἶναι τό πᾶν»! Τό πᾶν! Ἑπομένως, ζωή χριστιανική σημαίνει ζωή μέ τόν Χριστό, ζωντανή σχέση μέ τόν Χριστό.
Μελετώντας τίς Κατηχήσεις τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου, ὄχι μόνο ἀξιωνόμαστε νά γνωρίσουμε μιά ἀκόμα γνήσια καί μεγάλη πατερική προσωπικότητα, ἀλλά διδασκόμαστε συνάμα πῶς νά κάνουμε διάλογο ἐπιτυχημένα μέ ὅσους -καί εἶναι πάρα πολλοί αὐτοί- θεληματικά ἤ ἀθέλητα βρίσκονται ἔξω ἤ μακριά ἀπό τόν Χριστό, ἀλλά συνάμα τόσο κοντά μας. Πολύ κοντά μας… καί ἔξω ἀπ’ τήν πόρτα μας ἀκόμα. Τόσοι μουσουλμάνοι, τόσοι ἄθεοι, τόσοι, τόσοι… πού ἔρχονται τώρα καί μέ τά σχέδια τῆς Νέας Ἐποχῆς – γιατί εἶναι σκόπιμα ὅλα αὐτά καί κατευθυνόμενα νά ἀνακατέψουν τούς πολιτισμούς, γιά νά πάψουμε νά ὑπάρχουμε σάν πολιτιστικές, ἄς ποῦμε, μονάδες καί ὀντότητες καί νά γίνουμε ἕνας πολτός… παγκόσμιος πολτός πού ἐλπίζουνε ὅτι ἔτσι θά τόν ἐλέγξουνε καλύτερα. Ἀλλά αὐτό εἶναι μιά εὐκαιρία γιά μᾶς τούς χριστιανούς, γιά νά δείξουμε τήν ἀγάπη μας καί τήν ἱεραποστολική μας ἐνεργητικότητα σ’ αὐτούς ὅλους τούς πληθυσμούς πού εἰσβάλλουν στήν Ἑλλάδα. Δέν εἶναι ἀνάγκη νά πᾶς στήν Ἀφρική ἤ στήν Ἀσία νά κάνεις ἱεραποστολή. Εἶναι δίπλα σου. Ἀλλά πόσο ἔχουμε αὐτή τήν γνώση κατ’ ἀρχάς καί τήν καρδιακή ζέση ἐπίσης γιά νά κάνουμε αὐτό τό πράγμα;
Ἐρ. : …………………………
Ἀπ. : Ναί, τό θέμα δέν εἶναι νά τούς βοηθήσεις οἰκονομικά ἀλλά νά τούς βοηθήσεις πνευματικά. Ἄν εἴχαμε ἀγάπη, δέν θά στεκόμασταν σ’ αὐτούς μόνο, θά πηγαίναμε καί στίς χῶρες τους ἀκόμα. Σήμερα, διάβασα ἕνα κείμενο καί μέ συγκλόνισε, τό ἔβαλα καί στήν ἱστοσελίδα. Ἕνας παπάς, λεβέντης παπάς, δολοφονήθηκε μέσα στήν Ἐκκλησία του στή Ρωσία, πρίν ἕνα χρόνο, τό 2009. Πῆγε ἕνας μουσουλμάνος μέ τό πιστόλι του καί τόν σκότωσε. Γιατί; Ὀρθόδοξος παπάς, ὁ π. Δανιήλ Σισόγιεφ, νέος ἄνθρωπος. Διότι ἔκανε ἱεραποστολή στούς μουσουλμάνους καί στούς Ἑβραίους καί δέν φοβότανε καί δέν ἦταν ὑποστηρικτής τοῦ δόγματος «νά ἔχουμε καλή συνύπαρξη», δηλαδή νά μή μιλᾶς καθόλου γιά τόν Χριστό… Μ’ αὐτή τήν λογική καί οἱ Ἀπόστολοι δέν ἔπρεπε νά μιλήσουν γιά τόν Χριστό. Γιατί νά ἐνοχλήσουν τήν ἡσυχία τῶν εἰδωλολατρῶν; Δέν ἤξεραν οἱ Ἀπόστολοι ὅτι, ὅταν μιλοῦσαν στούς εἰδωλολάτρες, θά τούς σκότωναν; Τό ἤξεραν πολύ καλά, ἀλλά ἦταν τέτοια ἡ ἀγάπη τους γιά τόν Χριστό πού δέν λογάριαζαν τίποτα. Πῆγαν καί στήν Ἀσία καί στήν Ἀφρική καί στίς Ἰνδίες πῆγε ὁ ἅγιος Θωμᾶς, παντοῦ πήγανε… καί τούς σφάξανε. Τελικά ὅλοι μαρτυρικά φύγανε. Μόνο ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος δέν ἔφυγε ἔτσι ἀλλά μέ χίλια βάσανα βέβαια κι αὐτός. Σήμερα, γιατί τό χάσαμε αὐτό; Γιατί ἀκριβῶς ἔχουμε χάσει τήν πίστη μας. Δέν ξέρουμε τί πιστεύουμε. Λείπει ἡ κατήχηση, ὅπως εἴπαμε, ὁπότε λείπει καί τό μαρτυρικό φρόνημα. Λέει ὁ ἄλλος: Γιατί μπερδεύεσαι; Νά πάω ἐγώ νά μιλήσω στούς μουσουλμάνους; Γιά νά μέ στοχοποιήσουνε καί νά μέ καθαρίσουνε κάποια στιγμή; Καί δέν τό κάνουν… Ἐκεῖνος τό ἔκανε. Πήγαινε μέσα στή Μόσχα καί ἔκανε συγκεντρώσεις μέ μουσουλμάνους καί μέ ἑβραίους καί τούς ἔλεγε τήν ἀλήθεια.
Ἐμεῖς τώρα στήν Ἑλλάδα θά φτιάξουμε τζαμί καί μάλιστα μέ δικά μας ἔξοδα, προσέξτε! Μέ δικό μας κτῆμα… πληρώνουμε… γιά νά χτιστεῖ ναός τοῦ ἀντιχρίστου! Αὐτό εἶναι τό τζαμί. Ναός τοῦ ἀντιχρίστου εἶναι. Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς τό ἔλεγε ξεκάθαρα, ὅτι ὁ ἀντίχριστος εἶναι ὁ Μωάμεθ, γιατί ἀρνεῖται τόν Χριστό. «Ὅποιος ἀρνεῖται ὅτι ὁ Χριστός ἦρθε ἐν σαρκί εἶναι ἀντίχριστος» (Α΄Ἰω. 4,3), τό λέει ὀ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος. Οἱ μουσουλμάνοι τό ἀρνοῦνται. Καί οἱ Ἑβραῖοι τό ἀρνοῦνται καί οἱ πάντες. Κι ἐμεῖς τούς φτιάχνουμε ναό μέ δικά μας λεφτά, τό ὑποτιθέμενο Ὀρθόδοξο Ἑλληνικό Κράτος, πού ὑποτασσόμαστε στόν Χριστό ὑποτίθεται…
Ἐρ. : …………………………
Ἀπ. : Στήν Ἀθήνα θά τό κάνουμε καί μέ νόμο τοῦ Κράτους θά πληρώσουμε ἐμεῖς. Καί, δυστυχῶς, δέν βλέπω νά διαμαρτυρόμαστε οἱ Ἕλληνες, δέν τό ξέρουμε κἄν ἴσως… Πού θά ἔπρεπε νά ἔχουν κατακλυστεῖ τά Ὑπουργεῖα ἀπό τά μηνύματα καί τίς διαμαρτυρίες γιά αὐτό τό πράγμα. Ὁ καθένας νά γράψει ἕνα μήνυμα… νά τό γράψουν οἱ ἐφημερίδες… αὐτό ὑπολογίζουν αὐτοί. Μόνο αὐτό τούς νοιάζει, τί θά ποῦνε τά Μέσα Μαζικῆς Ἐξαπάτησης. Τίποτα ἄλλο δέν τούς νοιάζει. Ἀλλά δέν μιλᾶμε, γιατί ἔχουμε γίνει πολύ χλιαροί. Καί προχωρᾶνε αὐτοί.. καί ὁ Μπουτάρης εἶπε, ὅτι θά κάνουμε κι ἐδῶ τζαμί, θά φέρει καί 300.000 μουσουλμάνους καί θά κάνει καί φοῦρνο γιά νά καῖμε τούς νεκρούς, τό ὁποῖο εἶναι μιά πλήρης ἀπαξίωση τῆς Ὀρθοδοξίας. Γιατί τό σῶμα μας, ἐμεῖς πού εἴμαστε βαφτισμένοι, εἶναι ναός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τό ξέρεις ἐσύ κ. Μπουτάρη; Δέν τό ξέρει. Ἐσεῖς τό ξέρετε; Κι ἐμεῖς δέν τό ξέρουμε. Ἀπό τή στιγμή πού βαφτιστήκαμε τό σῶμα μας εἶναι μιά ἐκκλησία. Μπορεῖς νά κάψεις μιά ἐκκλησία; Μπορεῖς… ἀλλά θά εἶσαι χριστιανός μετά; Δέν θά εἶσαι. Μπορεῖς νά πᾶς στόν Παράδεισο; Πῶς νά πᾶς; Νά καῖς τίς ἐκκλησίες καί νά πᾶς στόν Παράδεισο; Ἔ, αὐτό κάνει ὁ Μπουτάρης τώρα καί δέν μιλᾶνε… Ἀπορῶ δηλαδή!
Ἐρ. : …………………………
Ἀπ. : Τά ξέρω κι αὐτά, ἀλλά ἐμένα μέ πονάει αὐτό πού σᾶς λέω, ἡ Ὀρθοδοξία. Αὐτό εἶναι τό πρῶτο. Καί τά ἄλλα μᾶς πονᾶνε τά πατριωτικά καί τά ἐθνικά, ἀλλά αὐτά, νά ξέρετε, τά χάνουμε, διότι χάνουμε τήν πίστη μας. Γι’ αὐτό χάνουμε καί τήν πατρίδα μας. Τό λέει καθαρά ἡ Ἁγία Γραφή «ἐλασσονοῦσι ἔθνη ἁμαρτίαι» (Παρ. 14,34). Οἱ ἁμαρτίες ἐλαττώνουν τά ἔθνη καί χάνουμε σιγά-σιγά τήν ἐθνική μας κυριαρχία. Γιατί χάσαμε τήν πίστη μας, εἴμαστε νερόβραστοι.
Λοιπόν, αὐτός ὁ π. Δανιήλ ἦταν πολύ σπουδαῖος καί λέει πολύ ὡραῖα πράγματα καί σᾶς παρακινῶ νά τά διαβάσετε καί νά πάρουμε λίγο ὅλοι ἀπό τό μαρτυρικό του φρόνημα. Οἱ πρῶτοι χριστιανοί μεγάλωναν μ’ αὐτό τό φρόνημα καί βλέπω ὅτι θά μᾶς χρειαστεῖ. Ἄν δεῖτε στόν ὑπόλοιπο κόσμο οἱ χριστιανοί εἶναι ὑπό διωγμό. Στήν Ἑλλάδα ἀκόμα αἱματηρό διωγμό δέν ἔχουμε, ἀλλά ἀναίμακτο ἔχουμε. Δεῖτε πῶς ἐκφράζονται οἱ δημοσιογράφοι… πόσο εἰρωνικά ἐκφράζονται γιά τούς ἱερεῖς, τούς παπάδες. Κι ἐμεῖς, πού ὑποτίθεται πιστεύουμε στόν Θεό, δέν μιλᾶμε. Γιά νά μήν πῶ συντασσόμαστε πολλές φορές στίς συζητήσεις καί ἐπικροτοῦμε αὐτά πού λέγονται. Γιατί ἔχουμε ἄγνοια.
Γιά παράδειγμα: – Γιατί φοράει χρυσά ὁ δεσπότης; Δέν ξέρει ὁ χριστιανός, γιατί εἶναι ἀκατήχητος, ὅτι αὐτό τό πράγμα τό ζητάει ὁ Θεός, ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη ἀκόμα. Ὁ δεσπότης νά φοράει, ὄχι χρυσά, διαμαντένια… ἀκόμα πιό πολύτιμα πρέπει νά φοράει, γιατί ἐκείνη τήν ὥρα ὁ δεσπότης ἐκεῖ πάνω εἰκονίζει τόν Χριστό, τήν Θεία δόξα, πού δέν μπορεῖς νά τήν ἐκφράσεις ἀλλιῶς. Μέ ὅ,τι πιό πολύτιμο θά τήν ἐκφράσεις. Διαμάντια πρέπει νά φοράει! Ἀλλά δέν τό ξέρουνε… καί λένε, πρέπει νά τά πουλήσει, νά γίνει σοσιαλιστής… γιατί εἴμαστε ἀκατήχητοι. Βλέπετε τί σημασία ἔχει ἡ κατήχηση!
Ἡ ἐν Χριστῷ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου λειτουργεῖται καί προσφέρεται στόν ἄνθρωπο μέσα στό μυστικό σῶμα τοῦ Χριστοῦ στήν Ἐκκλησία καί ἔχει ὡς βασική προϋπόθεση τήν ἀποδοχή καί τήν ὁμολογία τῆς πίστεως ἐκ μέρους τοῦ ἀνθρώπου. Καθώς ἐπίσης καί τή βάφτισή του εἰς τό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος, τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Προσέξτε! Εἶναι πολύ βασικό στοιχεῖο, πρῶτον νά πιστέψεις καί δεύτερο, νά βαφτιστεῖς. Ἄν δέν πιστέψεις καί δέν βαφτιστεῖς, δέν μπορεῖς νά σωθεῖς. Ποιός τό λέει; Ἐγώ τό λέω; Ὄχι, ὁ Χριστός τό λέει, «ἐάν μή τις γεννηθῇ ἄνωθεν, οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» (Ἰω. 3,3). Τό εἶπε ὁ Χριστός στόν Νικόδημο, τόν νυκτερινό μαθητή, τοῦ τό ἀποκάλυψε. Καί πάλι τοῦ λέει «ἐάν μή τις γεννηθῇ ἐξ ὕδατος καί Πνεύματος, οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» (Ἰω. 3,5). Ὕδατος καί Πνεύματος. Ὕδατος εἶναι τό βάφτισμα καί Πνεῦμα εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ἄν δέν γεννηθεῖς μ’ αὐτά τά δύο, δέν μπορεῖς νά μπεῖς στήν Βασιλεία τῶν οὐρανῶν.
Καί ἔρχονται τώρα διάφοροι καί σοῦ λένε: Γιατί ὄχι; Γιατί κάνεις κοινωνικό ἀποκλεισμό; Ὁ Χριστός τό λέει, δέν τό λέω ἐγώ. Εἶναι πολύ βασικά πράγματα, γιά νά μήν λέμε «ἄλαλα καί μπάλαλα».
Ἡ ὑπό τῆς Ἐκκλησίας ἐφαρμογή τῆς ἐντολῆς τοῦ Κυρίου «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτούς εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αὐτούς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν» (Ματθ. 28,19-20), μᾶς ὑποχρεώνει νά μελετήσουμε τή διμερή κίνηση, τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπο μέσω τοῦ εὐαγγελικοῦ κηρύγματος καί τοῦ ἀνθρώπου πρός τόν Θεό, ἡ ὁποία συντελεῖται μέ τήν μετάνοια, μέ τήν ὁμολογία τῆς πίστεως καί μέ τό βάφτισμα. Βλέπετε; Ἔτσι λέει ὁ Χριστός μας στούς Ἀποστόλους. Τούς εἶπε σαφῶς: «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη», κάνετε μαθητές σας ὅλα τά ἔθνη. Δέν εἶπε κάντε κοινωνική συνύπαρξη ἤ καλή συνύπαρξη, καλή γειτονία μέ τούς μουσουλμάνους, μέ τούς ἑβραίους… δέν εἶπε ἔτσι. Εἶπε νά πᾶτε καί νά τούς κάνετε μαθητές σας. Βλέπετε πόσο λάθος εἴμαστε; Καί νά τό ἀκοῦς ἀπό λαϊκούς, θά πεῖς, δέν ξέρει ὁ ἄνθρωπος. Νά τό ἀκοῦς ἀπό ἐπισκόπους..; Νά μήν πῶ καί ἀπό πατριαρχάδες… Λένε, νά τά ἔχουμε καλά, νά ἔχουμε εἰρήνη καί μέ τίς ἄλλες θρησκεῖες, νά ἔχουμε ἀγάπη μέ τίς ἄλλες θρησκεῖες. Νά μή μιλᾶμε… νά μήν τούς θίγουμε κι αὐτοί νά μή μᾶς θίγουνε. Δέν εἶπε ἔτσι ὁ Χριστός. Ὁ Χριστός εἶπε νά πᾶς νά τούς κάνεις μαθητές, «πάντα τά ἔθνη μαθητεύσατε». «Διδάσκοντες αὐτούς», τί; Τί νά τούς διδάξεις; «Τηρεῖν», νά τηροῦνε, «πάντα(!) ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν». Προσέξτε, κάθε λέξη ἔχει σημασία. Ὄχι νά τούς διδάξεις κάποια πράγματα, ὅ,τι νομίζεις ἐσύ, νά κάνεις μιά ἐπιλογή ἄς ποῦμε… τά βασικά. Ὄχι! Ὅλα. Ὅλη τήν πίστη «ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν», ὅσα σᾶς εἶπα Ἐγώ. Ὄχι ὅ,τι νομίζετε ἐσεῖς καί βγάλετε δικές σας διδασκαλίες. Ὅ,τι σᾶς εἶπα Ἐγώ θά διδάξετε.
Κι ἀφοῦ τούς διδάξετε, μετά θά τούς βαφτίσετε, ἐφόσον πιστέψουν. Πρέπει νά πιστέψουν καί γιά νά πιστέψουν, πρέπει νά μετανοήσουν, δηλαδή νά ἀλλάξουν ζωή, νά ὁμολογήσουν ὅτι πιστεύουν καί μετά νά βαφτιστοῦν. Ἔτσι μπαίνουν στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Στήν Ἐκκλησία, ἑπομένως, δέν πᾶμε, ὅπως εἴμαστε, ὅπως ἔλεγε κάποιος, μακαρίτης τώρα. Ὄχι, δέν πᾶμε, ὅπως εἴμαστε. Δέν εἶναι σωστό. Πᾶμε δι’ αὐτῆς τῆς πορείας: μετάνοια καί ὁμολογία τῆς πίστεως καί βάφτισμα. Σήμερα, θά μοῦ πεῖτε, εἴμαστε βαφτισμένοι. Εἴμαστε. Ἀλλά πόσοι ἔχουμε μετανοήσει καί πόσοι ἔχουμε ὁμολογήσει τήν πίστη μας; Τί νά ὁμολογήσουμε τήν πίστη μας;.. Ἐδῶ ὁ ἄλλος ντρέπεται νά κάνει τόν σταυρό του ἔξω ἀπό τήν ἐκκλησία. Τό στοιχειῶδες δηλαδή. Ντρέπεται νά κάνει τόν σταυρό του πρίν φάει, ἐπειδή θά τόν κοιτάξουν οἱ ἄλλοι εἰρωνικά. Τί νά ὁμολογήσει;… Θά ἔρθει αὔριο ὁ Ἀντίχριστος καί θά τοῦ πεῖ, ἤ παίρνεις τό σφράγισμα ἤ τέρμα τό φαΐ καί ἡ Coca Cola.. Ἔ, θά πεῖ, τί νά κάνω; Θά τό πάρω.. γιά τά παιδιά μου… Θά τό ρίξει στά παιδιά καί στήν γυναίκα του. Γιατί ἀκριβῶς δέν ἔχουμε μπεῖ οὐσιαστικά στήν Ἐκκλησία, δέν ἀξιοποιήσαμε αὐτή τήν δωρεά τοῦ βαφτίσματος.
Ὑπάρχει λοιπόν αὐτή ἡ διμερής κίνηση, δηλαδή ἀπό τά δύο μέρη. Ἀπό τή μιά ἔρχεται ὁ Θεός, μᾶς προσεγγίζει, στέλνει τούς ἀποστόλους Του, τήν Ἐκκλησία, τούς ἐπισκόπους, τούς ἱερεῖς, αὐτοί εἶναι οἱ ἀπόστολοι τοῦ Χριστοῦ σήμερα, οἱ διάδοχοι τῶν Ἀποστόλων καί καλεῖ ὅλο τόν κόσμο. Χτυπάει ἡ καμπάνα. Γιά ὅλους χτυπάει καί γιά τούς μουσουλμάνους, γιά τούς πάντες.
– Ὁ ἄνθρωπος θά κινηθεῖ πρός τόν Θεό;
Πρέπει καί ὁ ἄνθρωπος νά κινηθεῖ πρός τόν Θεό. Κινεῖται ὁ Θεός πρός τόν ἄνθρωπο ἀλλά δέν εἶναι ἀρκετό, ἄν ὁ ἄνθρωπος δέν ἀνταποκριθεῖ σ’ αὐτή τήν κίνηση τοῦ Θεοῦ.
– Ποιός κινεῖται πρῶτος;
Ὁ Θεός κινεῖται πρῶτος. Αὐτό εἶναι σίγουρο, πρῶτος κινεῖται ὁ Θεός. Γι’ αὐτό λέει καί στήν Ἀποκάλυψη «Ἰδού ἕστηκα ἐπί τήν θύραν καί κρούω» (Ἀποκ. 3,20).
– Ποιός κρούει; Ὁ ἄνθρωπος κρούει;
Ὄχι, ὁ Θεός κρούει στήν ψυχή τοῦ κάθε ἀνθρώπου. Ὁ Θεός κάνει τήν πρώτη κίνηση καί τώρα στόν ἄνθρωπο ἐναπόκειται νά ἀνοίξει τήν πόρτα ἤ ὄχι. Δέν σπάζει ποτέ τήν πόρτα ὁ Χριστός, γιατί ἀκριβῶς μᾶς ἔχει κάνει ἐλεύθερους καί δέν παίρνει πίσω αὐτό τό δῶρο τῆς ἐλευθερίας, τό αὐτεξούσιο. Θέλει ἐλεύθερα νά ἀνταποκριθοῦμε. Καί ἔτσι ἐλεύθερα θέλει καί οἱ ἄνθρωποι νά καλοῦν καί τούς ἄλλους ἀνθρώπους καί νά μήν τούς ἐξαναγκάζουν. Ὁ ἐξαναγκασμός εἶναι ξένος πρός τήν ἱεραποστολή. Ὅλα αὐτά τά βίαια μέσα ἱεραποστολῆς τά χρησιμοποίησαν μόνο οἱ αἱρετικοί. Οἱ αἰρετικοί χριστιανοί τά χρησιμοποίησαν. Ὅλοι αὐτοί πού πῆγαν στήν Ἀμερική ἦταν αἱρετικοί. Γι’ αὐτό δέν θέλουν νά τούς δοῦνε τώρα. Καί στήν Ἀφρική. Μόνο τούς ὀρθόδοξους θέλουνε. Γιατί πήγανε τάχατες νά τούς μάθουν τήν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ ἀλλά στήν πραγματικότητα ἤθελαν νά τούς πάρουν τόν πλοῦτο, τά διαμάντια καί τό χρυσάφι τους. Ἐργάστηκαν μέ βίαιο τρόπο. Ὄχι, ἡ ὀρθή ἱεραποστολή εἶναι πάντα ἐν ἐλευθερία. Ἀκόμα καί μέσα στό σπίτι σου, τό παιδί σου δέν μπορεῖς νά τό ἀναγκάσεις. Πρέπει νά τό κάνει ἐλεύθερα. Θά τοῦ δημιουργήσεις τέτοιες συνθῆκες, ὥστε μόνο του, ἐλεύθερα, νά ἔρθει στήν Ἐκκλησία καί νά σέ ἀκολουθήσει. Ὅ,τι ἄλλο τό ἀναγκάζεις νά κάνει, θά τό κάνει ἴσως γιά λίγο, ἀλλά μετά θά τό πετάξει καί δέν θά θέλει νά ξαναδεῖ ποτέ του Ἐκκλησία. Γιατί ὅ,τι κάνουμε χωρίς ἐλευθερία, δημιουργεῖ ἀντίδραση μέσα μας καί κάποια στιγμή τό πετᾶμε. Δέν τό θέλουμε ὅ,τι γίνεται καταναγκαστικά.
Πρέπει, λοιπόν, νά γίνει καί ἡ ἐλεύθερη κίνηση τοῦ ἀνθρώπου πρός τόν Θεό. Νά ἀνταποκριθεῖ ἐλεύθερα ὁ ἄνθρωπος στόν Θεό. Κι αὐτό ἐξαρτᾶται ἀπ’ τόν ἄνθρωπο. Γι’ αὐτό, ἄν δέν θέλει ὁ ἄνθρωπος, θά λέγαμε, ὁ Θεός δέν μπορεῖ νά τόν βοηθήσει. Γιατί ἀκριβῶς σέβεται τήν ἐλευθερία του.
– Ποιά εἶναι ἡ ἀνταπόκριση τοῦ ἀνθρώπου;
Εἶναι ἀκριβῶς αὐτό, νά γνωρίσει τήν πίστη, ἀφοῦ μετανοήσει πρῶτα.
– Μετανοῶ τί σημαίνει;
Ἀφήνω τήν ἁμαρτία. Μετάνοια σημαίνει σταματάω νά ἁμαρτάνω. Ἐκεῖ πού πόρνευα, σταματάω νά πορνεύω, ἐκεῖ πού βλασφημοῦσα κ.λ.π. τά καταλαβαίνετε. Σταματάω τίς ἁμαρτίες, αὐτό σημαίνει μετάνοια. Καί μετά μαθαίνω τήν πίστη καί τήν ὁμολογῶ. Καί τό βασικό δόγμα τῆς πίστεως εἶναι ὅτι ὁ Θεός εἶναι τριαδικός: Πατήρ, Υἱός καί Ἅγιο Πνεῦμα. Καί τό δεύτερο δόγμα ὅτι ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ πῆρε τήν ἀνθρώπινη φύση. Εἶναι τέλειος Θεός καί τέλειος Ἄνθρωπος, τό λεγόμενο χριστολογικό δόγμα. Τό πρῶτο εἶναι τό τριαδολογικό. Αὐτά τά δύο λοιπόν ἄν τά ὁμολογήσεις, μετά μπορεῖς νά βαφτιστεῖς. Δεῖτε, ἄς ποῦμε, τήν περίπτωση τοῦ εὐνούχου τῆς Κανδάκης ἀπό τίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων. Τόν ἁρπάζει τό Ἅγιο Πνεῦμα τόν Ἀπόστολο Φίλιππο καί τόν πάει δίπλα σ’ αὐτόν τόν ξένο, ὁ ὁποῖος διάβαζε τήν Ἁγία Γραφή καί δέν καταλάβαινε ὁ καημένος, γιατί δέν εἶχε κάποιον νά τοῦ ἐξηγήσει τί σημαίνουν αὐτά πού λέει ὁ Προφήτης Ἡσαΐας. Τοῦ ἐξηγεῖ λοιπόν ὁ Ἀπόστολος καί λέει: Πιστεύω κι ἐγώ, τί μέ ἐμποδίζει νά βαφτιστῶ; Τοῦ λέει, πιστεύεις ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ; Πιστεύω, λέει. Ἔ, τότε, λέει, μπορεῖς νά βαφτιστεῖς. Βλέπετε; Μιά ὁλόκληρη πορεία. Μέ συνοπτική βέβαια κατήχηση, συνοπτική διαδικασία, βαφτίστηκε ὁ ἄνθρωπος καί πῆγε στήν πατρίδα του καί ἔγινε ἱεραπόστολος.
Ἡ ὁμολογία λοιπόν εἶναι ἀπαραίτητη. Καί ἡ μετάνοια εἶναι ἀπαραίτητη. Καί ἡ διδαχή τῆς πίστεως εἶναι ἀπαραίτητη. Καί τό βάφτισμα εἶναι ἀπαραίτητο. Βρῆκαν νερό καί ἀμέσως ὁ Ἀπόστολος Φίλιππος τόν βάφτισε. Τόσο λοιπόν ἡ κατήχηση ὅσο καί τό βάφτισμα, ὡς εἰσαγωγικό μυστήριο στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι θέματα ὕψιστης σπουδαιότητας καί γιά τόν ἴδιο τόν πιστό ἀλλά καί γενικότερα γιά τή ζωή τοῦ ὅλου σώματος τῆς Ἐκκλησίας. Δυστυχῶς, οἱ Ἕλληνες, πολύ φοβᾶμαι, ὅτι σιγά-σιγά δέν θά τά βαφτίζουμε τά παιδιά μας, γιατί ὑπάρχει αὐτή ἡ φοβερή ἄγνοια.
Αὐτό γίνεται ἤδη στούς Ἕλληνες τῆς διασπορᾶς. Πέρυσι τόν χειμώνα εἶχα πάει μέ κάποιους Ἕλληνες ἀπό τή Γαλλία στά Ἱεροσόλυμα καί μοῦ εἶπαν ὅτι τά ἐγγόνια τους εἶναι ἀβάφτιστα στή Γαλλία. Γιατί; Γιατί δέν ξέρουμε τί μᾶς γίνεται, τί σημαίνει βάφτισμα. Καί ἔχουμε καί κάποιους ἐξυπνάκηδες Ἕλληνες πού λένε, θά βαφτιστεῖ μεγάλος, ὅποτε θελήσει αὐτός. Γιατί θεωρεῖ ὅτι, εἶναι τάχατες στέρηση ἐλευθερίας, τό νά τό βαφτίσει τώρα. Δέν τοῦ στερεῖς καμιά ἐλευθερία. Ἴσα-ἴσα τοῦ δίνεις μιά δυνατότητα…. Τήν δυνατότητα! Δέν ὑπαρχει πιό ὡραῖο πράγμα ἀπό τό νά μπορεῖ τό παιδί σου νά γίνει θεός. Γιατί τοῦ τό στερεῖς; Καί ποῦ ξέρεις ἄν θά μπορέσει νά μεγαλώσει, γιά νά ἀποφασίσει μόνο του καί δέν πεθάνει στό μεταξύ;
– Ἡ Ἐκκλησία δηλαδή δέν ξέρει ὅσα ξέρεις ἐσύ; Ἐσύ εἶσαι πιό σοφός ἀπό τήν Ἐκκλησία πού ἔχει καθορίσει τόν νηπιοβαπτισμό; Ἤ εἶναι ἀνελεύθερη ἡ Ἐκκλησία;
Ἄν δέν θέλει τό παιδί νά ἀξιοποιήσει τήν δυνατότητα, δέν τήν ἀξιοποιεῖ. Δέν παθαίνει τίποτα. Ὅπως τόσοι ἄνθρωποι σήμερα ὥριμοι δέν τήν ἀξιοποιοῦνε. Δέν πατᾶνε στήν Ἐκκλησία. Δέν πατᾶνε ποτέ. Δέν κοινωνοῦν ποτέ. Δέν ἐξομολογοῦνται ποτέ. Βαφτισμένοι εἶναι. Καί τί ἔγινε; Εἶναι ἀνενεργοποιημένα ὅλα, σάν νά μήν τά ἔχουν.
Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δεχτεῖ ἀνεπιφύλακτα τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, τότε τοῦ προσφέρονται ὅλες οἱ προϋποθέσεις γιά τήν δεύτερη, τήν ἄνωθεν γέννηση, ἡ ὁποία συντελεῖται θεμελιακά μέ τό βάφτισμα καί ὁλοκληρώνεται δυναμικά μέ τό ἱερό μυστήριο τοῦ χρίσματος. Ἐνῶ παραμένει λειτουργικά ὡς ἔργο ἰσόβιο τῆς συνεργασίας θείας καί ἀνθρώπινης βούλησης. Δηλαδή, ἀρχίζει ἡ ἄνωθεν γέννηση μέ τό βάφτισμα, ὁλοκληρώνεται δυναμικά μέ τό χρίσμα, καί τά δυό μυστήρια γίνονται στήν Βάφτιση, ἀλλά συντηρεῖται μέ τή σωστή ζωή. Μπορεῖ νά τά ἔχεις πάρει ἀλλά, ἄν δέν κάνεις καί τήν σωστή ζωή, τά ἀπενεργοποιεῖς. Αὐτό, δυστυχῶς, ἔχουμε πάθει σήμερα οἱ περισσότεροι στήν Ἑλλάδα.
Ὁ Ἅγιος Μάξιμος λέει πώς «ὁ Θεός Λόγος ἐγκρύπτεται ἐν πάσαις ταῖς εὐαγγελικαῖς ἐντολές». Εἶναι κρυμμένος μέσα στίς εὐαγγελικές ἐντολές ὁ σαρκωθείς Θεός Λόγος. Πολύ μεγάλο μυστήριο αὐτό! Πού σημαίνει, ὅταν τηρεῖς τίς ἐντολές, παίρνεις μέσα σου τόν Χριστό, πνευματικά κοινωνεῖς τόν Χριστό. Ὁ σαρκωθείς Θεός Λόγος λοιπόν πού ἐγκρύπτεται ἐν πάσαις ταῖς εὐαγγελικαῖς ἐντολές προσφέρεται στόν ἄνθρωπο ὡς θεῖος λόγος, ζῶν καί ἐναργής καί τομώτερος ὑπέρ πᾶσαν μάχαιραν δίστομον. Εἶναι μιά προσφορά, ἡ ὁποία δίνει στόν ἄνθρωπο ζωή, καθαρότητα, ἐνάργεια. Εἶναι καί μάχαιρα δίστομος. Ὅπως ἕνα μαχαίρι μπαίνει μέσα καί καθαρίζει ὅλα τά σάπια, ἔτσι καί ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ μπαίνει μέσα στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου καί τόν καθαρίζει. Γι’ αὐτό εἶπε ὁ Χριστός μας «ἤδη ὑμεῖς καθαροί ἐστε διά τόν λόγον ὅν λελάληκα ὑμῖν» (Ἰω. 15,3). Εἶπε στούς Ἀποστόλους ὅτι εἶστε καθαροί, γιατί ἀκούσατε τόν λόγο Μου. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ μᾶς καθαρίζει. Βλέπετε, καλή ὥρα τώρα πού μιλᾶμε γιά τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, πῶς καθαριζόμαστε καί ὁ νοῦς μας εἶναι στόν Χριστό καί δέν κυκλοφοροῦν ἄσχημα πράγματα… καί μόνο αὐτό εἶναι κέρδος. Ἀφήνω πού αὐτός ὁ λόγος πού σπέρνεται τώρα, θά λειτουργήσει, ἄν τό θέλουμε κι ἐμεῖς καί τόν ποτίσουμε καί τόν σκεφτοῦμε καί τόν καλλιεργήσουμε καί στό σπίτι μας πού θά πᾶμε -καί πρέπει νά τό κάνουμε- θά βλαστήσει κιόλας καί θά κάνει καί καρπό.
Νά λοιπόν τί σημασία ἔχει νά γνωρίζεις τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, νά ἀκοῦς τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, νά παίρνεις μέσα σου τόν λόγο τοῦ Θεοῦ καί νά τηρεῖς τόν λόγο τοῦ Θεοῦ.
Στούς πρώτους χριστιανικούς χρόνους, ἐπειδή εἶχε ἀξιολογηθεῖ δεόντως ἡ ὕψιστη σημασία τῆς κατήχησης ὡς ἀπαραίτητη προϋπόθεση, ἐκ τῶν ὧν οὐκ ἄνευ, γιά τήν προετοιμασία τῆς ψυχῆς ἐν ὄψει τῆς εἰσαγωγῆς της στήν καινή ζωή, στήν καινούρια ζωή, τήν ἐν Χριστῷ ζωή, δινότανε ἰδιαίτερη σημασία τόσο στόν τρόπο ὅσο καί στήν διάρκεια καί στό περιεχόμενο τῆς κατήχησης καί στή συμμετοχή καί στήν ἀνταπόκριση πού ἐπιδείκνυαν οἱ κατηχούμενοι σέ ὅσα διδάσκονταν.
Ὁπότε, πρῶτα ὁ Θεός, τήν ἄλλη φορά θά ποῦμε γιά τήν κατήχηση, πῶς γινόταν ἡ κατήχηση στούς πρώτους χριστιανικούς χρόνους, γιά νά δεῖτε πόσο σημαντικό πράγμα εἶναι. Θά τό καταλάβουμε ἀπό τό πῶς γινότανε.
Ἐρ. : …. ἄν ὑπάρχει κάποιος ὁδηγός γιά τά λόγια πού λένε οἱ ἱερεῖς…
Ἀπ. : Σαφῶς ὑπάρχει! Δέν εἶναι κάτι μυστικό καί κρυφό αὐτό πού ἔχουν οἱ ἱερεῖς, μπορεῖτε νά τό πάρετε κι ἐσεῖς. Ὑπάρχει εἰδικό βιβλίο γιά τό βάφτισμα, τό μυστήριο τοῦ βαφτίσματος, εἰδικό γιά τήν κηδεία, εἰδικό γιά τόν γάμο. Νά τά πάρετε, νά τά ἔχετε, νά τά μελετᾶτε καί νομίζω ἔχουν γίνει καί μέ μετάφραση. Καλό εἶναι νά τά διαβάζουμε στό πρωτότυπο, δέν εἶναι δύσκολο. Ἀλλά, ἄν θέλετε, νά πάρετε καί τήν μετάφραση, γιά νά βλέπετε ὅ,τι δυσκολεύεστε. Ὑπάρχουν ὅλα καί εἶναι ἀκριβῶς καθορισμένα. Καί τώρα μοῦ δίνεις καί τήν εὐκαιρία νά πῶ ὅτι εἶναι λάθος αὐτό πού κάνουν νά μεταγλωτίζουν τά κείμενα κάποιοι… δυστυχῶς.. ἐνῶ ὑπάρχει καί ἀπόφαση τῆς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδας πού λέει ἀκριβῶς πώς πρέπει νά σταματήσει αὐτή ἡ καινοτομία πού ξεκίνησαν δύο ἐπίσκοποι… Τουλάχιστον ἐγώ ξέρω δύο ἐπισκόπους στήν Ἑλλαδική Ἐκκλησία πού κάνουν τήν Θεία Λειτουργία καί τά Μυστήρια στή δημοτική. Εἶναι λάθος αὐτό τό πράγμα.
Ἐρ. : Τί εὐθύνη ἔχει ὁ πνευματικός πατέρας σέ σχέση μέ τόν πνευματικό πατέρα;
Ἀπ. : Ὡς πρός τήν εὐθύνη τῆς κατήχησης ἐννοεῖς. Μπροστά στόν Θεό, θά ἔλεγα, ὅτι ὁ ἀνάδοχος εἶναι ἀνώτερος, γιατί αὐτός ἐγγυᾶται γιά τήν κατήχηση τοῦ παιδιοῦ. Βέβαια καί ὁ ρόλος τοῦ πατέρα εἶναι καθοριστικός, ἀλλά θά ἔλεγα περισσότερο εὐθύνεται ὁ πνευματικός πατέρας. Σήμερα, δυστυχῶς, μέ τίς συνθῆκες πού ζοῦμε, πού εἶναι δύσκολα λόγω τῶν μεγάλων ἀποστάσεων, τίς πολλές ἀσχολίες κ.λ.π. θά ἔλεγα πρέπει κανείς νά προσέχει ποιούς κάνει ἀναδεκτούς, ποιούς ἀναδέχεται. Διότι, ἄν ἡ οἰκογένεια τῆς ὁποίας ἐσύ θά βαφτίσεις τό παιδάκι εἶναι ἄθεη, εἶναι ἀδιάφορη, τό πιό πιθανό εἶναι νά μή μπορέσεις νά τοῦ κάνεις κατήχηση. Γιατί; Πολύ ἁπλά, δέν θά σέ ἀφήσουνε! Οἱ ἴδιοι οἱ γονεῖς δέν θά σ΄ ἀφήσουνε. Δυστυχῶς, ἔχουμε φτάσει σ’ αὐτή τήν ἀλλοτρίωση. Μή μοῦ μιλᾶς γιά Ἐκκλησία, λέει ὁ ἄλλος, γιά παπάδες, σοῦ λέει ἀμέσως. Λές καί ἡ Ἐκκλησία εἶναι οἱ παπάδες ἤ οἱ δεσποτάδες.
Δέν μπορῶ νά ἀναλάβω τέτοια εὐθύνη, ὅταν ξέρω ὅτι ὁ πατέρας καί ἡ μητέρα εἶναι ἄθεοι καί δέν πατᾶνε ποτέ στήν Ἐκκλησία. Πῶς θά τοῦ κάνω ἐγώ κατήχηση τοῦ παιδιοῦ; Θά πεῖς, τί φταίει κι αὐτό τό παιδάκι τό καημένο; Ἔ.. θά κάνουμε προσευχή. Τί νά κάνουμε; Εἶναι πράγματι τραγικά πράγματα. Κι ἀκόμα πιό τραγικά εἶναι ἄλλα… πού τά σκοτώνουμε τά παιδιά ἀβάφτιστα, πρίν ἀκόμα βγοῦνε ἀπό τήν μήτρα τῆς μητέρας κατά τόν φυσικό τρόπο. Ἀλλά βλέπετε, ὅλα αὐτά εἶναι ὁ καρπός τῆς ἔλλειψης κατήχησης. Λέει ἡ ἔγκυος: σῶμα μου εἶναι, τό κάνω ὅ,τι θέλω. Δέν εἶναι σῶμα σου. Εἶναι σῶμα Χριστοῦ, εἶσαι βαφτισμένη. Τό σῶμα σου εἶναι ἐκκλησία, εἶναι ναός τοῦ Θεοῦ, εἶναι ναός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁ Χριστός ἔχει δώσει τό αἷμα Του γιά σένα καί γιά αὐτό τό σῶμα, πού ἐσύ λές, ἄς ποῦμε, θά τό κάψω ὅταν πεθάνω. Ἤ τό παιδί πού ἔχω μέσα μου, εἶναι δικό μου, τό κάνω ὅ,τι θέλω. Δέν τό κάνεις ὅ,τι θέλεις…
Ἐρ. : ………………….…
Ἀπ. : Φιλιόκβε (Filioque) λέγεται. Φίλιο εἶναι ὀ Υἱός καί τό κβε σημαίνει ἐκ τοῦ Υἱοῦ.
Ἐρ. : ………………….…
Ἀπ. : Αὐτή εἶναι ἠ ἀλλοτρίωσή μας… Ἔχει φτάσει μέχρι τόν Πατριάρχη πολύ ἁπλά.
Ἐρ. : ………………….…
Ἀπ. : Δέν εἶναι… Αὐτά εἶναι μπανταλά πράγματα, πού ἔλεγε καί ὁ Γέροντας Παΐσιος. Δέν εἶναι δυνατόν. Δέν μπορεῖς νά ἔχεις καί φῶς καί σκοτάδι μαζί καί Χριστό καί διάβολο μαζί. Δέν γίνεται. Ἤ θά εἶσαι μέ τόν Χριστό ἤ θά εἶσαι ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ. Τό εἶπε ὀ Χριστός: «ὅποιος δέν εἶναι μαζί Μου, εἶναι ἐναντίον Μου» (Ματθ. 12,30). Τώρα πῶς φτάσαμε σ’ αὐτά τά συλλείτουργα… εἶναι σημεῖα τῶν καιρῶν.
Ἐρ. : Πάτερ, στήν πρώτη χριστιανική Ἐκκλησία λειτουργοῦσαν τά πράγματα πιό σωστά. Γιατί δέν καθιερώθηκε καί ὁ νηπιοβαπτισμός;
Ἀπ. : Στήν ἀρχή δέν καθιερώθηκε, ἀλλά πολύ γρήγορα καθιερώθηκε. Ὑπῆρχαν καί τότε νήπια πού τά βαφτίζαμε. Καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέει ὅτι βάφτισε τήν «οἰκία Στεφανᾶ». Οἰκία σημαίνει ὄλοι…καί τά μωρά καί τούς μεγάλους. Δέν ἀπαγορευόταν δηλαδή. Καί στούς Φιλίππους βαφτίστηκε ὅλη ἡ οἰκογένεια τοῦ φύλακα.
Ἐρ. : ………………….…
Ἀπ. : Μακάρι! Ἐμεῖς αὐτό εὐχόμαστε καί γι’ αὐτό δείχνουμε αὐτή τήν ἀνοχή. Πάντα ὑπάρχει αὐτή ἡ ἀνοχή ὅταν παρεκτρέπεται ἕνας ποιμένας. Δέν τόν καθαιροῦμε ἀμέσως. Μπορεῖ νά κάνει καί ὡς ἄνθρωπος ἕνα λάθος, γιά λόγους πού αὐτός ξέρει καί ἐνδεχομένως ἐμεῖς δέν ξέρουμε. Δέν τόν πετᾶμε ἀμέσως. Περιμένουμε… κάνουμε διαμαρτυρία, κάνουμε κρούσεις κ.λ.π. Οὔτε βγαίνουμε ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία, ὅπως κάνουν κάποιοι. Κι αὐτό εἶναι λάθος. Σοῦ λέει «θά κάνουμε δική μας ἐκκλησία, ἐπειδή ὁ πατριάρχης ἔκανε αὐτό τό πράγμα, πάει ἡ Ἐκκλησία χάθηκε..». Ὄχι, δέν χάθηκε ἡ Ἐκκλησία. Ὁ πατριάρχης χάθηκε, δηλαδή ἐκπίπτει ἐκ τῆς Ἐκκλησίας, ἄν ἐμμείνει στήν αἵρεση. Ὅπως σ’ ἕνα σπίτι. Κάνει κάποιος ἀπό τούς δύο μοιχεία. Τί σημαίνει αὐτό; θά τόν πετάξουμε ἀμέσως στόν δρόμο; Ἄν θέλεις, μπορεῖς νά τό κάνεις, ἀλλά καλύτερα νά περιμένεις. Μπορεῖ νά μετανοήσει. Ἔπαθε κάτι.. ἀνθρώπινο… καί ὁ Δαυίδ τό ἔπαθε, ὁ Ἅγιος Δαυίδ. Δεῖξε ἀνοχή….
Σ’ αὐτή τή φάση εἴμαστε τώρα καί μέ τούς οἰκουμενιστές. Τό ξέρουμε ὅτι κάνουνε μοιχεία. Κάνουνε σχέσεις μέ ἄλλη γυναίκα, πόρνη γυναίκα. Αὐτό εἶναι ἡ αἵρεση, εἶναι μιά πόρνη γυναίκα. Ἀλλά δείχνουμε ἀνοχή, περιμένουμε μήπως μετανοήσουν. Διαμαρτυρόμαστε ὅμως. Μέσα στήν Ἐκκλησία διαμαρτυρόμαστε, δέν βγαίνουμε ἔξω ἀπ’ τήν Ἐκκλησία καί φωνάζουμε.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης