Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Καρπάθιος

Λόγος ἀσκητικός καί παρηγορητικός

……..

Εἶναι φανερό ὅτι κάθε δοῦλος πού μένει κοντά στόν οἰκοδεσπότη, κάποτε δέχεται καί μαστιγώσεις καί γρονθοκοπήματα καί κατηγορίες καί ὀνειδισμούς. Ὅσοι ὅμως μένουν ἔξω, πάντως ἀποφεύγουν τά χτυπήματα, σάν ξένοι δοῦλοι πού δέν ἐνδιαφέρουν. «Τί ὠφεληθήκαμε λοιπόν, λένε, ἐμεῖς νά ὑποφέρομε θλίψεις στήν ψυχή καί στό σῶμα, πού πάντοτε προσευχόμαστε καί ψάλλομε; Καί οἱ κοσμικοί πού μήτε προσεύχονται, μήτε ἀγρυπνοῦν, χαίρονται καί εὐφραίνονται καί προοδεύουν καί περνοῦν μέ εὐθυμία καί χαρά;» Καί ὅπως λέει ὁ προφήτης: «Νά, ἀνοικοδομοῦνται ξένα σπίτια, κι ἐμεῖς καλοτυχίζομε τούς ἄλλους;» Καί προσθέτει: «Αὐτά τά εἶπαν οἱ δοῦλοι τοῦ Θεοῦ, πού ἔχουν τή γνώση»¹. Ἀλλά ὅμως πρέπει νά γνωρίζουν (οἱ μοναχοί) ὅτι τίποτε τό παράδοξο δέν πάσχουν μέ τό νά θλίβονται καί νά δοκιμάζουν διάφορες λύπες ὑποφέροντας τά παθήματα τοῦ Κυρίου, πού λέει στό Εὐαγγέλιο: «Σᾶς βεβαιώνω ὅτι θά κλάψετε καί θά θρηνήσετε ἐσεῖς πού εἶστε κοντά μου, ἐνῶ ὁ κόσμος θά χαρεῖ.Ἀλλά περιμένετε λίγο ἀκόμη καί θά σᾶς ἐπισκεφθῶ μέσω τοῦ Παρακλήτου, θά διώξω τήν ἀθυμία σας καί θά σᾶς φέρω κοντά μου μέ λογισμούς οὐράνιας ζωῆς καί ἀναπαύσεως καί μέ γλυκά δάκρυα, τά ὁποῖα στερηθήκατε γιά λίγες ἡμέρες ἐξαιτίας τῶν πειρασμῶν. Καί θά σᾶς δώσω τόν μαστό τῆς χάρης μου, ὅπως ἡ μητέρα στό βρέφος πού κλαίει, καί θά σᾶς ἐνισχύσω μέ οὐράνια δύναμη, ἐσᾶς πού ἐξασθενήσατε μέ τόν πόλεμο πού σᾶς ἔγινε· καί θά καταγλυκάνω ἐσᾶς πού πικραθήκατε, ὅπως λέει ὁ Ἱερεμίας στούς Θρήνους γιά τήν «Ἱερουσαλήμ πού εἶναι μέσα σου»· καί θά σᾶς μεταβληθεῖ σέ χαρά· καί αὐτή τή χαρά κανείς δέ θά μπορέσει νά σᾶς τήν πάρει»². 

Ἄς μήν εἴμαστε λοιπόν μύωπες καί τυφλοί καί καλοτυχίζομε τούς κοσμικούς περισσότερο ἀπό ἐμᾶς· ἀλλά γνωρίζοντας τήν διαφορά τῶν γνησίων υἱῶν καί τῶν νόθων, ἄς προτιμοῦμε μᾶλλον τή ἀθλιότητα τάχα τῶν μοναχῶν καί τή φοβερή κακοπάθειά τους, πού καταλήγει στήν αἰώνια ζωή καί στό ἀμάραντο στεφάνι τῆς δόξας τοῦ Κυρίου³. Ἄς προτιμήσομε λοιπόν τήν ταλαιπωρία τῶν ἀσκητῶν πού θεωροῦνται ἁμαρτωλοί –σωστότερα θά ἔλεγα δίκαιοι–, καί τό νά εἴμαστε παραπεταμένοι στόν οἶκο τοῦ Θεοῦ, δηλαδή στό τάγμα ἐκείνων πού δουλεύουν ἀσταμάτητα στό Χριστό, παρά νά κατοικοῦμε σέ καταλύματα ἁμαρτωλῶν⁴ ἤ νά συναναστρεφόμαστε μέ κοσμικούς, ἀκόμη καί ἄν ἔχουν μεγάλες ἀρετές.

Σοῦ λέει, μοναχέ, ὁ οὐράνιος Πατέρας σου πού σέ ὑπεραγαπᾶ καί σέ θλίβει καί σέ καταπονεῖ μέ διάφορους πειρασμούς: «Γνώριζε καλά, ταλαίπωρε μοναχέ, ὅτι καθώς ἔχω πεῖ μέ τό στόμα τοῦ προφήτη, θά γίνω παιδευτής σου⁵, θά σέ συναντήσω στό δρόμο πρός τήν Αἴγυπτο καί θά σέ γυμνάζω ἀδιάκοπα μέ τίς θλίψεις. Τούς ἀξιοκατάκριτους δρόμους σου θά τούς φράξω μέ τά ἀγκάθια⁶ τῆς πρόνοιάς Μου, θά σέ πληγώνω δηλαδή μέ ἀπροσδόκητες συμφορές, γιά νά σ᾿ ἐμποδίζω νά μήν κάνεις ἔργο ἐκεῖνα τά ὁποῖα σκέφτεσαι μέ τήν ἀνόητη καρδιά σου. Καί θά φράξω τή θάλασσα τῶν παθῶν σου μέ τίς πύλες τῶν οἰκτιρμῶν Μου⁷. Καί θά εἶμαι ἀπέναντί σου σάν πάνθηρας πού θά σέ κατατρώγω μέ λογισμούς αὐτομεμψίας καί αὐτοκατακρίσεως καί μετάνοιας μέ τό νά σέ φέρνω σέ συναίσθηση τῶν ἁμαρτημάτων σου πού ἀγνοεῖς. Ὅλα αὐτά τά θλιβερά εἶναι πολύ μεγάλη χάρη τοῦ Θεοῦ. Καί ὄχι μόνον πάνθηρας, ἀλλά καί κεντρί θά εἶμαι⁸ καί θά σέ πληγώνω μέ λογισμούς κατανύξεως καί πόνους καρδιακούς, καί δέν θά λείψει πόνος καί θλίψη ἀπό τόν οἶκο σου», δηλαδή τήν ψυχή καί τό σῶμα πού θά κατεργαστοῦν καλά καί ὠφέλιμα τά γλυκά πράγματι καί μελιστάλαχτα παιδευτήρια τοῦ Θεοῦ. Τό τέλος ὅμως τῶν τιμωριῶν καί τῶν πόνων καί τῆς ταραχῆς καί τῆς ντροπῆς καί τῶν φόβων καί τῶν ἀπελπισμῶν πού συνήθως συμβαίνουν στούς ἀσκητές, ὅλων αὐτῶν τῶν σκυθρωπῶν τό τέλος εἶναι χαρά ἐπουράνια καί ἀπόλαυση ἀνερμήνευτη καί δόξα ἀνεκλάλητη καί ἀγαλλίαση ἀκατάπαυστη. «Γι᾿ αὐτό, λέει, σέ ἔθλιψα, γιά νά σέ θρέψω μέ τό μάννα τῆς γνώσεως· καί σέ ἄφησα νά πεινάσεις γιά νά σέ εὐεργατήσω στό τέλος καί νά σέ εἰσαγάγω στήν οὐράνια βασιλεία». Τότε θά σκιρτήσετε ἀπό χαρά οἱ ταπεινοί μοναχοί σάν τά μοσχάρια ὅταν λυθοῦν ἀπό τά δεσμά, δηλαδή τά σαρκικά πάθη καί τούς πειρασμούς τῶν ἐχθρῶν· καί τότε θά καταπατήσετε τούς ἄνομους δαίμονες πού τώρα σᾶς καταπατοῦν· καί θά γίνουν στάχτη κάτω ἀπό τά πόδια σας⁹.

Ἄν εἶσαι, μοναχέ, θεοσεβής καί ταπεινός καί δέ φουσκώνεις ἀπό μάταιη ἔπαρση, οὔτε εἶσαι αὐθάδης, ἀλλά ἔχεις κατάνυξη στήν καρδιά σου καί θεωρεῖς τόν ἑαυτό σου ἀχρεῖο δοῦλο¹⁰ καί ἔχεις συντριβή στό πνεῦμα σου· τήν ἀρετή τῶν κοσμικῶν. Καί οἱ λεκέδες σου εἶναι προτιμότεροι ἀπό τήν μεγάλη κάθαρση τῶν κοσμικῶν. Τί εἶναι ἐκεῖνο γιά τό ὁποῖο θλίβεσαι; πάντως κάποια κηλίδα πού σοῦ συνέβη. Ἀλλά κοίταξε· ὁ ἄνθρωπος ὅταν λερώσει τά χέρια του μέ πίσσα, καθαρίζεται μέ λίγο λάδι. Πολύ περισσότερο ἐσύ μπορεῖς νά καθαριστεῖς μέ τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Ὅπως δέν εἶναι δύσκολο νά πλύνεις τό ροῦχο σου, ἔτσι πολύ περισσότερο δέν εἶναι δύσκολο στόν Κύριο νά σέ πλύνει ἀπό κάθε κηλίδα, ἀκόμη καί ἄν κάθε ἡμέρα, ὅπως εἶναι φυσικό, συμβαίνει ἐξ ἀνάγκης πειρασμός. Γιατί ὅταν ἐσύ λές: «Ἁμάρτησα στόν Κύριο», σοῦ δίνεται ἡ ἀπόκριση: «Συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες σου· Ἐγώ εἶμαι πού τίς σβήνω καί δέ θά τίς θυμηθῶ¹¹. Ὅσο ἀπέχει ἡ ἀνατολή ἀπό τή δύση ἀπομάκρυνα ἀπό ἐσένα τίς ἁμαρτίες σου, καί σέ σπλαχνίζομαι, ὅπως ἕνας πατέρας σπλαχνίζεται τούς γιούς του»¹². Μόνο ἐσύ μήν ἀπομακρυνθεῖς καί φύγεις ἀπό Ἐκεῖνον πού σ᾿ ἐξέλεξε να ψάλλεις καί νά προσεύχεσαι, ἀλλά προσκολλήσου σ᾿ Αὐτόν ὅλη σου τή ζωή, εἴτε μέ τό θάρρος τῆς καθαρότητας, εἴτε μέ θεοσεβή ἀναίδεια καί σταθερή ἐξομολόγηση. Καί Αὐτός σέ καθαρίζει μέ τό νεῦμα Του.

Ἐκεῖνα πού ὁ Θεός καθαρίζει μέ τό θέλημα Του, οὔτε αὐτός ὁ μέγας Ἀπόστολος Πέτρος δέν μπορεῖ νά τά κάνει ἀκάθαρτα ἤ νά τά κατακρίνει· γιατί εἰπώθηκε σ᾿ αὐτόν: «Ὅσα ἔκανε καθαρά ὁ Θεός, μή τά θεωρεῖς ἐσύ ἀκάθαρτα»¹³. Δέν εἶναι ὁ Θεός ἐκεῖνος πού μᾶς δικαίωσε ἀπό τή δική Του φιλανθρωπία; Ποιός θά μᾶς κατακρίνει;¹⁴ Γιατί ὅταν ἐπικαλούμαστε τό ὄνομα τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, εὔκολα καθαρίζεται ἡ συνείδησή μας καί τίποτα δέ μᾶς ξεχωρίζει ἀπό τούς προφῆτες καί τούς ἄλλους ἁγίους. Ὁ Θεός δέ μᾶς προόρισε γιά τήν ὀργή Του, ἀλλά γιά τή σωτηρία μέσω τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ πού πέθανε γιά μᾶς· ἔτσι ὥστε εἴτε ἐπαγρυπνοῦμε στίς ἀρετές, εἴτε συμβεῖ νά κοιμόμαστε, ὅπως εἶναι πιθανό, γιά μερικά ἐλαττώματα, νά ζήσομε μαζί μέ τό Χριστό, ἀτενίζοντας πάντοτε πρός Αὐτόν μέ μεγάλους στεναγμούς καί θρηνολογώντας ἀκατάπαυστα καί Αὐτόν ἀναπνέοντας. Ἄς ντυθοῦμε λοιπόν ὡς θώρακα τήν πίστη καί ἄς φορέσομε ὡς περικεφαλαία τήν ἐλπίδα τῆς σωτηρίας¹⁵, γιά νά μή μπορέσουν νά εἰσχωρήσουν μέσα μας τά βέλη τῆς ἀπογνώσεως καί τῆς ἀπελπισίας.

Ἀλλά σύ ὁ ἴδιος λές: «Ὀργίζομαι καί ἀγανακτῶ, ὅταν βλέπω τούς κοσμικούς νά μή πειράζονται σέ τίποτε». Ἀλλά γνώριζε, ἀγαπητέ, ὅτι δέν ἔχει ἀνάγκη ὁ σατανᾶς νά πειράζει ἐκείνους πού πειράζονται μόνοι τους καί σύρονται πάντοτε στή γῆ μέ τίς βιοτικές ὑποθέσεις. Γνώριζε καί τοῦτο· ὅτι τά βραβεῖα καί τά στεφάνια εἶναι προορισμένα γιά ὅσους πειράζονται, καί ὄχι γιά ἐκείνους πού δέν φροντίζουν γιά τό Θεό, οὔτε γιά τούς κοσμικούς πού εἶναι ξαπλωμένοι καί ροχαλίζουν. «Ἀλλά ἐγώ, μᾶς λές, πειράζομαι ὑπερβολικά καί οἱ νεφροί μου γέμισαν ἀπό πόνους¹⁶, καθώς λέει ὁ προφήτης, καί ταλαιπωρία καί τέλειο τσάκισμα, καί δέν ὑπάρχει θεραπεία στό σῶμα μου καί ἐπιμέλεια στά κόκκαλά μου»¹⁷. Ἀλλά κοντά εἶναι ὁ μέγας Γιατρός τῶν ἀσθενῶν, Αὐτός πού σήκωσε τίς ἀδυναμίες μας καί πού μέ τήν πληγή Του μᾶς θεράπευσε¹⁸ καί μᾶς θεραπεύει· εἶναι κοντά καί τώρα, θέτοντας τά σωτήρια φάρμακα. Γιατί λέει ὁ Κύριος: «Ἐγώ χτύπησα μέ τήν ἐγκατάλειψη, ἐγώ καί θά θεραπεύσω¹⁹. Μή φοβηθεῖς λοιπόν· ὅταν περάσει ἡ μεγάλη ὀργή Μου, πάλι θά θεραπεύσω²⁰. Καί ὅπως δέ θά ξεχάσει ἡ γυναίκα νά σπλαχνίζεται τά παιδιά της, ἔτσι καί ἐγώ δέν θά σέ ξεχάσω²¹. Κι ἄν τό πουλί σπλαχνίζεται τούς νεοσσούς του καί συνεχῶς τούς ἐπισκέπτεται καί τούς φωνάζει καί τούς δίνει τροφή στό στόμα, πολύ περισσότερο ἁπλώνονται οἱ δικοί μου οἰκτιρμοί πάνω στά κτίσματά Μου, καί ἀκόμη περισσότερο ἁπλώνονται τά σπλάγχνα μου ἐπάνω σου καί σέ ἐπισκέπτομαι κρυφά καί σοῦ μιλῶ νοερά καί βάζω τροφή στή διάνοιά, σου, πού ἔχει ἀνοιχτό τό στόμα σάν μικρό χελιδόνι. Σοῦ δίνω τροφή τοῦ θείου φόβου καί τροφή ἐπουράνιου πόθου καί τροφή στεναγμῶν παρηγοριᾶς καί τροφή κάποιων θείων μυστηρίων. Ἄν σοῦ λέω ψέματα, ἐγώ ὁ Κύριος καί Πατέρας σου, ἔλεγξέ με καί θά τό δεχτῶ». Μέ αὐτό τόν τρόπο ὁ Κύριος πάντοτε συνομιλεῖ νοερά μαζί μας.

Ἐγώ ὅμως γνωρίζω ὅτι ξεπέρασα τό μέτρο καί σᾶς ἔγραψα πολλά· ἀλλά σεῖς μέ προτρέψατε νά τό κάνω. Μάκρινα τό λόγο γιά νά στηριχθοῦν ἀκεῖνοι πού κινδυνείουν νά πέσουν ἐξαιτίας τῆς ἀμέλειας. Γιατί καθώς μοῦ γράψατε, βρέθηκαν ἀνάμεσά σας στήν Ἰνδία μερικοί ἀδελφοί πού ἀπόκαμαν ἀπό ὑπερβολικούς καί ἀπροσδόκητους πειρασμούς καί παραιτοῦνται ἀπό τή ζωή καί τήν ἄσκηση τῶν μοναχῶν, λέγοντας ὅτι εἶναι καταπιεστική καί ἔχει μύριους κινδύνους. Καί καλοτύχισαν φανερά τούς κοσμικούς, ἐνῶ κατηγόρησαν τήν ἡμέρα πού ἔλαβαν τό σχῆμα. Γι᾿ αὐτό καί ἐγώ ἀναγκάστηκα νά μακρύνω τό λόγο καί νά χρησιμοποιήσω ἁπλά λόγια, ὥστε νά μπορεῖ καί ὁ ἁπλός καί ἀγράμματος νά κατανοήσει τά γραφόμενα. Γι᾿ αὐτό ἔγραψα πολλά, ὥστε στό ἑξῆς νά μήν καλοτυχίζουν κανένα κοσμικό οἱ μοναχοί, ἀλλά μόνο τόν ἑαυτό τους· γιατί αὐτοί χωρίς ἀντίρρηση εἶναι ἀνώτεροι καί λαμπρότεροι καί ἐνδοξότεροι ἀπό τούς βασιλιάδες πού φοροῦν στέμματα, ἐπειδή πάντοτε κάθονται κοντά στό Θεό. Κι ἐγώ πού τά ἔγραψα αὐτά, ἱκετεύω τήν ἀγάπη σας νά μέ θυμᾶστε διαρκῶς στίς προσευχές σας, ὥστε νά δεχτῶ ὁ ἐλεεινός τή χάρη τοῦ Κυρίου καί νά τελειώσω τήν παρούσα ζωή μέ ἀγαθό τέλος. Καί ὁ Πατέρας τῆς εὐσπλαχνίας καί Θεός κάθε παρηγοριᾶς²² εἴθε νά σᾶς χαρίσει αἰώνια παρηγοριά καί ἀγαθή ἐλπίδα μέσω τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Κυρίου μας, στόν Ὁποῖο ἀνήκει ἡ δόξα καί τό κράτος στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Τέλος καί τῇ Τρισηλίῳ Θεότητι

κράτος, αἶνος καί δόξα εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

Ἀμήν.

“ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ” Τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν
Τόμος α΄ (σελ. 351-355)

Ἐκδόσεις: ”Τό Περιβόλι τῆς Παναγίας”

Εὐχαριστοῦμε θερμά τίς ἐκδόσεις  ”Τό Περιβόλι τῆς Παναγίας” γιά τήν ἄδεια δημοσίευσης ἀποσπασμάτων ἀπό τά βιβλία πού ἐκδίδουν.

 Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

http://hristospanagia3.blogspot.gr/ 

22Β΄ Κορ. α΄ : 3.