Ὁ ἐν τῷ κόσμῳ πιστός καί τά μέλη τῆς οἰκογένειας στήν ὁποία ἀνήκει θά πρέπει νά λειτουργοῦν ὡς μέλη μιᾶς «κατ’ οἶκον Ἐκκλησίας». Ἡ οἰκογένεια εἶναι μία μικρή Ἐκκλησία. Θά πρέπει τά μέλη της, κατά μίμηση τῆς μοναστικῆς Ἐνορίας, νά καλλιεργήσουν τήν κοινή λειτουργική ζωή, τήν νηστεία, τήν φιλανθρωπία, τήν ἁπλότητα καί ἀφελότητα, τήν ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη, τήν κοινή προσευχή μέσα στό σπίτι καθώς καί τήν πνευματική συμμελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῶν Πατερικῶν συγγραφῶν.

Ὁ συμπνευματισμός, ἡ φιλόθεος ἀδολεσχία καί ἡ κοινή προσευχή καλό εἶναι νά γίνονται σέ τακτά χρονικά διαστήματα καί σέ καθορισμένες ὧρες πού νά μποροῦν ὅλοι νά συμμετέχουν. Τά μικρά παιδιά ἄς συμμετέχουν γιά λιγότερο χρόνο. Ἡ νηστεία ἐπίσης προσαρμόζεται ἀπό τόν Πνευαματικό ἀνάλογα μέ τίς δυνατότητες καί τήν ἡλικία τοῦ καθενός.

Πρέπει νά τονιστεῖ ὅτι ἡ κατήχηση τῶν παιδιῶν ἀπό τόν πατέρα πού ἔχει καί τήν συμπαράσταση τῆς μητέρας, καθώς καί ἡ κοινή τράπεζα τό μεσημέρι καί τό βράδυ εἶναι πρακτικές πού ἔχουν καίρια σημασία γιά τήν πνευματική πρόοδο τῶν μελῶν τῆς οἰκογένειας καί τήν ἐν Χριστῷ ἑνότητά τους.

Ἡ κοινή προσευχή ἄς γίνεται τουλάχιστον τό πρωί, τό βράδυ (τό Ἀπόδειπνο) καθώς καί στό γεῦμα καί στό δεῖπνο (πρίν καί μετά). Ὑπάρχουν στά συνήθη προσευχητάρια οἱ τυποποιημένες προσευχές πρίν καί μετά τό φαγητό τίς ὁποῖες καλό εἶναι νά τίς γνωρίζουν ὅλα τά μέλη τῆς οἰκογένειας καί νά τίς ἀπαγγέλουν.

Πολύ βοηθητικό γιά τήν οἰκογένεια εἶναι νά ἔχουν ὅλα τά μέλη της τόν ἴδιο Πνευματικό ὁδηγό, στόν ὁποῖον νά ἐξομολογοῦνται τακτικά.

Τό κορυφαῖο γεγονός στήν χριστιανική οἰκογένεια εἶναι ἡ Θεία Κοινωνία στήν ὁποία ὅλοι, μέ τήν εὐλογία τοῦ Πνευματικοῦ, θά πρέπει νά μετέχουν πολύ συχνά.

«Φύλακας ἄγγελος τῆς οἰκογενείας» δίδασκε ἕνας ἁγιασμένος σύγχρονος Ἁγιορείτης «εἶναι ἡ ἄσκηση. Ὅταν λέµε ἄσκηση ἐννοοῦµε τὴ λειτουργικὴ ζωὴ τῆς οἰκογενείας. Χωρὶς τὴν Ἐκκλησία δὲν µπορεῖ νὰ διατηρηθεῖ ἡ οἰκογένεια. Ἡ οἰκογένεια πρέπει νὰ ἔχει τὸν Πνευµατικό της σὰν τὸν οἰκογενειακό της γιατρό. Ὅταν εἶναι ὑπὸ τὴν παρακολούθηση τοῦ Πνευµατικοῦ λύνονται ὅλα τὰ προβλήµατα καὶ οἱ σύζυγοι ἀλληλοκατανοοῦνται.

Ἡ πνευµατικὴ ἀγάπη ἀνέχεται καὶ τὰ ἀρνητικὰ στοιχεῖα τοῦ ἄλλου. Δὲν ἐπιµένει ἐγωϊστικὰ νὰ ἐκπληρώνονται ὅλα τὰ θελήµατά του. Ἡ νηστεία, ἡ προσευχὴ καὶ ἡ Θεία Λειτουργία ἁγιάζουν τὰ παιδιὰ καὶ τοὺς συζύγους. Ἡ καλυτέρη πρακτικὴ ἄσκηση εἶναι οἱ µετάνοιες.

Ἡ µεγαλυτέρη ὅµως ἄσκηση καὶ εὐλογία στὴν οἰκογένεια εἶναι ἡ συµµετοχὴ στὴν Θεία Κοινωνία. Πρέπει νὰ ἐγκρατεύεστε καὶ νὰ ρυθµίζετε ἔτσι τὴν ζωή σας, ὥστε µἐ τὴν εὐλογία τοῦ Πνευµατικοῦ σας νὰ µπορεῖτε τακτικὰ νὰ κοινωνᾶτε Σῶμα καὶ Αἷμα Χριστοῦ. Ὅταν τὸ ἐπιτύχετε αὐτὸ δὲν ζεῖτε σαρκικά, ἀλλὰ πνευµατικὰ καὶ ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ἀναπαύεται ἐπάνω σας. Τὸ πρόβληµα στὴν οἰκογένεια προέρχεται ἀπὸ τὸν σαρκικὸ τρόπο ζωῆς, διότι σκοτίζεται ὁ νοῦς καὶ ἀρχίζει ἡ ἐµπάθεια καὶ ὁ ἐγωϊσµός. Ὅταν µᾶς κατευθύνει µόνο τὸ σῶµα κάνουµε πολλὰ λάθη.

Ἀλλάζουν ὅµως τὰ κριτήρια ὅταν ὑπάρχει ἄσκηση καὶ ἡ βίωση τῆς χριστιανικῆς ζωῆς. Τότε ὑπάρχει εὐλογία καὶ χαρὰ στὴν οἰκογένεια. Ὁ Χριστὸς µᾶς τὰ δίνει ὅλα τὰ ἀγαθὰ καὶ εἶναι ὅλα εὐλογηµένα. Εἶναι κρῖµα νὰ µήν ἀγαπᾶτε τὴν ὀµορφιὰ καὶ τὴν ζεστασιὰ ποὺ φέρνει ὁ Χριστὸς στὴν οἰκογένεια!»²².

Πολύ βοηθητικό γιά τά μέλη τῆς χριστιανικῆς οἰκογένειας εἶναι τό νά ἐκμεταλλεύονται τίς διάφορες πνευματικές εὐκαιρίες, νά παρακολουθοῦν τίς διαλέξεις-κηρύγματα τοῦ Πνευματικοῦ τους καί ἄλλων ἁγιασμένων προσωπικοτήτων. Ἐπίσης συντελοῦν πολύ στήν πνευματική πρόοδο οἱ ἐπισκέψεις σέ Μοναστήρια καί ὁ σύνδεσμος μικρῶν καί μεγάλων μέ Γέροντες καί Γερόντισσες. Ἰδιαίτερα τά παιδιά πολύ βοηθοῦνται ὅταν ἀναπτύξουν πνευματική φιλία μέ καλούς μοναχούς, τά ἀγόρια καί ἐξαγιασμένες μοναχές τά κορίτσια. Ἡ ἀλληλοσυμβουλευτική πού ἀναπτύσσεται μεταξύ τῶν νέων δέν βοηθεῖ, ἀντίθετα τούς βλάπτει πολύ. Ἡ ἐπικοινωνία μέ ἁγιασμένους μοναχούς μπορεῖ νά τήν ὑποκαταστήσει πολύ ἐπιτυχημένα.

Παράλληλα μέ τήν οἰκογενειακή Πνευματική ζωήὁ ποιμένας τῆς κοσμικῆς Ἐνορίας ὀφείλει ἰδιαίτερα νά μεριμνήσει ὥστε νά δημιουργηθεῖ στήν Ἐνορία μία ἀκμάζουσα λατρευτική ζωή. 

 Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο:«Τά ἀσκητικά τῆς Ἐνορίας» (Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου) πού ἤδη κυκλοφορεῖ

 22Γέροντας Μάρκελλος Καρακαλληνὸς, Ἐκδόσεις «Ὀρθόδοξος Κυψέλη», http://odevontas.blogspot.gr/2010/05/blog-post_04.html.