ΚΥΡΙΑΚΗ Ε΄ΝΗΣΤΕΙΩΝ [:Ματθ.20,20-28]
Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΙΤΗΜΑ ΤΩΝ ΥΙΩΝ ΤΟΥ ΖΕΒΕΔΑΙΟΥ
[Μέρος πρώτο: υπομνηματισμός των εδαφίων Ματθ.20,20-23]
Σε τόσο μεγάλο βαθμό έφθασε η αδυναμία των μαθητών να αντιληφθούν καθαρά τα λόγια του Κυρίου για το επικείμενο Πάθος και την Ανάστασή Του, ώστε ευθύς αμέσως να Τον πλησιάσουν οι υιοί του Ζεβεδαίου και να συζητήσουν μαζί Του για την πρωτοκαθεδρία που θα ήθελαν να τους παραχωρήσει στο μέλλον· διότι, όπως αναφέρει ο ευαγγελιστής Μάρκος, είπαν τότε στον Κύριο: «Δὸς ἡμῖν ἵνα εἷς ἐκ δεξιῶν σου καὶ εἷς ἐξ εὐωνύμων σου καθίσωμεν ἐν τῇ δόξῃ σου(:όταν έλθεις στη δόξα σου και ανεβείς στον επίγειο βασιλικό θρόνο του Δαβίδ, βάλε μας να καθίσουμε ο ένας στα δεξιά σου κι ο άλλος στ’ αριστερά σου)»[Μάρκ.10,37].
Πώς τότε λοιπόν ο ευαγγελιστής Ματθαίος λέγει ότι πλησίασε τον Κύριο η μητέρα τους και το ζήτησε αυτό και όχι οι ίδιοι οι μαθητές; «Τότε προσῆλθεν αὐτῷ ἡ μήτηρ τῶν υἱῶν Ζεβεδαίου μετὰ τῶν υἱῶν αὐτῆς προσκυνοῦσα καὶ αἰτοῦσά τι παρ᾿ αὐτοῦ(: τότε Τον πλησίασε η μητέρα των παιδιών του Ζεβεδαίου με τους γιους της, η οποία Τον προσκύνησε και έδειξε ότι σκόπευε να Του ζητήσει κάτι)»[Ματθ.20,20]. Φυσικό ήταν και τα δύο να συνέβησαν· διότι παρέλαβαν τη μητέρα τους, με σκοπό να μεγαλώσουν την παράκλησή τους, και κατ’ αυτόν τον τρόπο να συγκινήσουν τον Χριστό. Το ότι λοιπόν είναι αληθινό αυτό που είπα και ότι η παράκληση ήταν μάλλον δική τους, αλλά παρουσιάζουν από ντροπή τη μητέρα τους, πρόσεξε πως ο Χριστός απευθύνει προς αυτούς τον λόγο. Καλύτερα όμως ας προσπαθήσουμε να γνωρίσουμε κατά πρώτον τι είναι αυτό που ζητούν, με ποια διάθεση το ζητούν και τι ήταν εκείνο που τους οδήγησε να ενεργήσουν κατ’ αυτόν τον τρόπο.
Από τι λοιπόν παρακινούμενοι έφθασαν σε αυτήν την ενέργειά τους; Έβλεπαν ότι έχαιραν εκτιμήσεως εκ μέρους των άλλων ανθρώπων και ήλπισαν ότι εξαιτίας αυτού θα επιτύχουν να εκπληρωθεί και αυτή η αίτησή τους. Αλλά τι τέλος πάντων είναι αυτό το οποίο ζητούν; Άκουσε άλλον ευαγγελιστή, τον Λουκά, ο οποίος αποκαλύπτει αυτό πολύ καθαρά. Διότι, λέγει, ζητούσαν αυτά «διὰ τὸ ἐγγὺς αὐτὸν εἶναι Ἱερουσαλὴμ καὶ δοκεῖν αὐτοὺς ὅτι παραχρῆμα μέλλει ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἀναφαίνεσθαι(:διότι πλησίαζε στα Ιεροσόλυμα κι αυτοί νόμιζαν ότι θα φανερωνόταν αμέσως η βασιλεία του Θεού με λαμπρότητα και δόξα)»[Λουκ.19,11]. Νόμιζαν δηλαδή ότι η βασιλεία του Θεού βρίσκεται κοντά τους και ότι είναι αισθητή και ότι δεν επρόκειτο να υποστούν τίποτε το δυσάρεστο, εάν ήθελαν να επιτύχουν αυτό που ζητούσαν. Διότι δεν ζητούσαν τη βασιλεία του Θεού μόνο γι’αυτήν καθ’εαυτήν, αλλά και για να αποφύγουν τα δυσάρεστα. Για τον λόγο αυτόν και ο Χριστός κατ΄αρχήν τους απαλλάσσει από αυτές τις σκέψεις, λέγοντάς τους ότι πρέπει να αναμένουν σφαγές, κινδύνους και τα πιο φοβερά κακά. Διότι, λέγει, «δύνασθε πιεῖν τὸ ποτήριον ὃ ἐγὼ μέλλω πίνειν (:Μπορείτε να πιείτε το ποτήρι του θανάτου που πρόκειται εγώ σε λίγο να πιω);».
Αλλά κανείς ας μην ανησυχεί, επειδή είναι τόσο ατελής η πνευματική κατάσταση των μαθητών· διότι δεν είχε ακόμη λάβει χώρα το σταυρικό πάθος του Κυρίου και ούτε είχε ακόμη δοθεί η χάρις του αγίου Πνεύματος. Εάν όμως θέλεις να γνωρίσεις την αρετή τους, εξέτασέ τους μετά από αυτά τα γεγονότα, και θα τους βρεις να είναι ανώτεροι από κάθε πάθος· διότι ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο φανερώνει τα ελαττώματά τους, ώστε στη συνέχεια να γνωρίσεις ποιοι έγιναν με την ενίσχυση της χάριτος του Θεού. Το ότι λοιπόν δεν ζητούσαν τίποτε το πνευματικό, ούτε είχαν καμία ιδέα για την ουράνια βασιλεία, γίνεται φανερό από τα όσα ελέχθησαν. Πλην όμως εμείς ας εξετάσουμε και πώς Τον πλησιάζουν και τι Του λέγουν.
«Διδάσκαλε, θέλομεν(:‘’Διδάσκαλε, θέλουμε)», λέγει ο ευαγγελιστής Μάρκος, «ἵνα ὃ ἐὰν αἰτήσωμεν ποιήσῃς ἡμῖν(:να μας κάνεις αυτό που θα σου ζητήσουμε)»[Μάρκ.10,35]. Και ο Χριστός απαντά προς αυτούς: «Τί θέλετε ποιῆσαί με ὑμῖν;(:τι θέλετε να σας κάνω;)»[Μάρκ.10,36]· όχι επειδή το αγνοούσε, αλλά για να τους εξαναγκάσει να απαντήσουν για να αποκαλύψει το τραύμα και έτσι να θέσει το φάρμακο. Εκείνοι όμως, κατακόκκινοι από εντροπή, επειδή έφθασαν σε αυτήν την ενέργειά τους υποκινούμενοι από ανθρώπινο πάθος, Τον πήραν ιδιαιτέρως, μακριά από τους άλλους μαθητές και Τον ρώτησαν· διότι, όπως λέγει ο ευαγγελιστής Μάρκος, «πλησίασαν πολύ κοντά Του»[Μάρκ.10,35:«προσπορεύονται αὐτῷ»], ώστε να μην τους αντιληφθούν οι άλλοι μαθητές, και έτσι Του είπαν αυτά που ήθελαν.
Ήθελαν επίσης, κατά τη γνώμη μου, επειδή άκουαν ότι «καθίσεσθε καὶ ὑμεῖς ἐπὶ δώδεκα θρόνους(:θα καθίσετε κι εσείς σε δώδεκα θρόνους)»[Ματθ.19,28], να λάβουν την προεδρία αυτής της καθέδρας. Και το γνώριζαν βέβαια ότι έχαιραν ιδιαιτέρας εκτιμήσεως από τον Κύριο έναντι των άλλων μαθητών, αλλά φοβούνταν τον Πέτρο και έτσι Του λέγουν: «Δὸς ἡμῖν ἵνα εἷς ἐκ δεξιῶν σου καὶ εἷς ἐξ εὐωνύμων σου καθίσωμεν ἐν τῇ δόξῃ σου(:όταν έλθεις στη δόξα σου και ανεβείς στον επίγειο βασιλικό θρόνο του Δαβίδ, βάλε μας να καθίσουμε ο ένας στα δεξιά σου κι ο άλλος στ’ αριστερά σου)»[Μάρκ.10,37]· και μάλιστα Του ασκούν μεγάλη πίεση για να επισπεύσει την πραγματοποίηση του αιτήματός τους, λέγοντάς Του: «δώσε εντολή».
Τι κάνει λοιπόν ο Κύριος; Για να αντιληφθούν ότι δεν ζητούσαν τίποτε το πνευματικό, ούτε πάλι, εάν γνώριζαν αυτό που ζητούσαν, θα τολμούσαν να το ζητήσουν κατά τέτοιον τρόπο, τους λέγει: «Οὐκ οἴδατε τί αἰτεῖσθε(:δεν γνωρίζετε τι ζητάτε)», «διότι αυτό είναι πολύ μεγάλο, πάρα πολύ άξιο θαυμασμού, που υπερβαίνει και τις ουράνιες δυνάμεις». Ακολούθως προσθέτει: «Δύνασθε πιεῖν τὸ ποτήριον ὃ ἐγὼ πίνω, καὶ τὸ βάπτισμα ὃ ἐγὼ βαπτίζομαι βαπτισθῆναι;(:μπορείτε να πιείτε το ποτήριο του θανάτου που πρόκειται να πιω εγώ μετά από λίγο, και να βαπτιστείτε το βάπτισμα του μαρτυρίου που μετά από λίγο θα υποστώ;)»[Μάρκ.10,38].
Βλέπεις πώς τους απάλλαξε από τη σκέψη αυτήν, ομιλώντας τους για τα αντίθετα από αυτά που ζήτησαν; «Διότι», λέγει, «εσείς μου ομιλείτε περί τιμής και στεφάνων, ενώ εγώ σας ομιλώ για αγώνες και ιδρώτες. Καθόσον ο παρών καιρός δεν είναι καιρός επάθλων, ούτε τώρα πρόκειται να αποκαλυφθεί η δόξα μου εκείνη, αλλά ο παρών καιρός είναι καιρός σφαγής, πολέμων και κινδύνων». Και πρόσεξες ότι, με την ερώτηση που τους κάνει, και τους προτρέπει και τους προσελκύει; Διότι δεν είπε «Μπορείτε να σφαγιαστείτε; Μπορείτε να χύσετε το αίμα σας;», αλλά τι τους είπε; «Μπορείτε να πιείτε αυτό το ποτήρι;». Έπειτα για να τους προσελκύσει, λέγει: «το οποίο πρόκειται εγώ να πιω;», ώστε να τους κάνει προθυμότερους στις σχέσεις τους με Αυτόν. Και στη συνέχεια το ονομάζει και βάπτισμα το Πάθος Του, για να δείξει ότι θα είναι πολύ μεγάλος ο καθαρισμός της οικουμένης που θα προέλθει από αυτά που θα συμβούν.
«Οἱ δὲ εἶπον αὐτῷ· δυνάμεθα(:κι αυτοί, θέλοντας να εξασφαλίσουν το αίτημά τους, Του είπαν χωρίς να το σκεφτούν καλά: ‘’Μπορούμε’’)». Λόγω της προθυμίας τους υποσχέθηκαν αμέσως, χωρίς να γνωρίζουν ούτε και αυτό που είπαν τι σήμαινε, αλλά το είπαν με την ελπίδα να ακούσουν αυτό που ζήτησαν. Τι λοιπόν τους απαντά Εκείνος; «τὸ μὲν ποτήριον ὃ ἐγὼ πίνω πίεσθε, καὶ τὸ βάπτισμα ὃ ἐγὼ βαπτίζομαι βαπτισθήσεσθε(:το ποτήριο του μαρτυρίου που εγώ θα πιω μετά από λίγο, θα το πιείτε κι εσείς, και το βάπτισμα που μετά από λίγο θα υποστώ στη θάλασσα των παθημάτων μου, θα το υποστείτε κι εσείς· διότι κι εσείς θα υποστείτε διωγμούς και μαρτύριο για το ευαγγέλιό μου)»[Μάρκ. 10,39]. Με τους λόγους αυτούς τους προφήτευσε πολύ μεγάλα αγαθά· δηλαδή, «θα αξιωθείτε να υποστείτε και εσείς το μαρτύριό μου και θα πάθετε αυτά που θα υποστώ εγώ, διότι θα τελειώσετε τη ζωή σας με βίαιο θάνατο, και έτσι θα γίνετε μέτοχοι των παθημάτων μου».
«Τὸ δὲ καθίσαι ἐκ δεξιῶν μου καὶ ἐξ εὐωνύμων οὐκ ἔστιν ἐμὸν δοῦναι, ἀλλ᾿ οἷς ἡτοίμασται(:το να καθίσετε όμως στα δεξιά μου και στα αριστερά μου δεν εξαρτάται από μένα να το δώσω σε όποιον μου το ζητήσει, αλλά αυτό θα δοθεί σε εκείνους για τους οποίους έχει ετοιμαστεί από τον δικαιοκρίτη Πατέρα μου, που κανονίζει τις ανταμοιβές σύμφωνα με την αρετή του καθενός)»[Μάρκ.10,40].Αφού δηλαδή γέμισε τις ψυχές τους με θάρρος και τις ανύψωσε πνευματικά και τις έκανε ακατάβλητες από τη λύπη, τότε πλέον διορθώνει και το αίτημά τους. Αλλά τι τέλος πάντων σημαίνουν οι λόγοι αυτοί του Κυρίου; Καθόσον δύο είναι τα ζητήματα που θέτουν οι πολλοί εν προκειμένω: το πρώτο είναι εάν έχει ετοιμαστεί για ορισμένους να καθίσουν στα δεξιά Του, ενώ το δεύτερο, εάν ο Κύριος όλων εκείνων, για τους οποίους έχουν ετοιμαστεί, δεν έχει τη δύναμη να τους τα παράσχει.
Τι λοιπόν σημαίνουν οι λόγοι αυτοί του Κυρίου; Εάν λύσουμε το πρώτο ερώτημα, τότε θα γίνει σαφές στους ερευνητές και το δεύτερο. Ποια λοιπόν η σημασία αυτού; Κανείς δεν θα καθίσει στα δεξιά Του, ούτε στα αριστερά Του· διότι ο θρόνος εκείνος είναι απλησίαστος για όλους γενικώς· και δεν εννοώ για τους ανθρώπους, τους αγίους και τους αποστόλους, αλλά και για τους αγγέλους και αρχαγγέλους και για όλες γενικώς τις ουράνιες δυνάμεις, καθώς βέβαια και ο Παύλος παρουσιάζει αυτό ως αποκλειστικό, εξαίρετο γνώρισμα του Μονογενούς Υιού με τους λόγους Του: «Πρὸς τίνα δὲ τῶν ἀγγέλων εἴρηκέ ποτε· κάθου ἐκ δεξιῶν μου ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου;(:σε ποιον άλλωστε από τους αγγέλους έχει πει ποτέ ο επουράνιος Πατέρας: ’’Κάθισε τώρα μετά την Ανάληψή Σου στα δεξιά μου, έως ότου υποτάξω τους εχθρούς Σου νικημένους κάτω από τα πόδια Σου ως υποπόδιο, για να έχεις αιωνίως αδιαφιλονίκητη την εξουσία’’; Σε κανέναν)»[Εβρ.1,13]· «καὶ πρὸς μὲν τοὺς ἀγγέλους λέγει· ὁ ποιῶν τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ πνεύματα, καὶ τοὺς λειτουργοὺς αὐτοῦ πυρὸς φλόγα(:και για τους αγγέλους, λέει: ‘’Ο Θεός κάνει τους αγγέλους Του ταχυκίνητους και αιθέριους σαν τους ανέμους, και τους λειτουργούς που Τον υπηρετούν λαμπρούς και δραστικούς σαν την πύρινη φλόγα’’)»[Εβρ.1,7]· «πρὸς δὲ τὸν υἱόν· ὁ θρόνος σου, ὁ Θεός, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος(:για τον Υιό όμως λέει: ’’Ο βασιλικός Σου θρόνος, Θεέ, μένει στερεός και ασάλευτος στους ατέλειωτους αιώνες. Η βασιλική Σου ράβδος είναι ράβδος και εξουσία ευθύτητας και δικαιοσύνης’’)» [Εβρ.1,8].
Πώς λοιπόν, λέγει, «τὸ δὲ καθίσαι ἐκ δεξιῶν μου καὶ ἐξ εὐωνύμων οὐκ ἔστιν ἐμὸν δοῦναι, ἀλλ᾿ οἷς ἡτοίμασται (:το να καθίσετε όμως στα δεξιά μου και στα αριστερά μου δεν εξαρτάται από μένα να το δώσω σε όποιον μου το ζητήσει, αλλά αυτό θα δοθεί σε εκείνους για τους οποίους έχει ετοιμαστεί από τον δικαιοκρίτη Πατέρα μου, που κανονίζει τις ανταμοιβές σύμφωνα με την αρετή του καθενός)»[Μάρκ.10,40], σαν να υπάρχουν ορισμένοι που ήδη κάθονται εκεί; Δεν το λέγει σαν να υπάρχουν εκεί καθισμένοι· μακριά από εδώ αυτή η σκέψη· αλλά απάντησε στη σκέψη αυτών που Τον ρώτησαν, δείχνοντας συγκατάβαση στην ατελή ακόμη πνευματικότητά τους· διότι δεν γνώριζαν ακόμη τον υψηλό εκείνο θρόνο και την στα δεξιά του Πατρός καθέδρα του Υιού, κατά την οποία στιγμή αγνοούσαν ακόμη και εκείνα που ήσαν κατά πολύ κατώτερα αυτών και άκουγαν καθημερινώς να τους ομιλεί γι’ αυτά. Αλλά ένα μόνο ζητούσαν· να απολαύσουν τα πρωτεία και να τοποθετηθούν μπροστά από τους άλλους και να μην είναι κανείς πριν από αυτούς κοντά στον Κύριο. Και όπως προανέφερα, επειδή άκουσαν να τους ομιλεί για δώδεκα θρόνους, επειδή δεν αντιλήφθηκαν το βαθύτερο νόημα των λόγων Του, ζήτησαν να τους δοθεί η πρωτοκαθεδρία.
Οι λόγοι του Χριστού έχουν την εξής σημασία: «Θα πεθάνετε βέβαια για Εμένα και θα σφαγιαστείτε χάριν του κηρύγματος της Διδασκαλίας Μου και θα υποστείτε το ίδιο πάθος με το δικό Μου, αλλά αυτό δεν αρκεί για να σας κάνει να απολαύσετε την πρωτοκαθεδρία και να καταλάβετε την πρώτη θέση· διότι εάν έλθει κάποιος άλλος, ο οποίος, μαζί με τον μαρτυρικό θάνατο, έχει αποκτήσει και όλη την άλλη γενικώς την αρετή κατά πολύ περισσότερο από εσάς, δεν σημαίνει, επειδή σας αγαπώ τώρα εσάς και σας προτιμώ από τους άλλους, ότι θα παραβλέψω εξαιτίας αυτού εκείνον που λάμπει με τα έργα του, και θα δώσω σε σας τα πρωτεία».
Όμως δεν τους μίλησε έτσι, για να μην τους λυπήσει, αλλά κατά τρόπο αινιγματικό τούς είπε το ίδιο πράγμα, λέγοντάς τους: «Τὸ μὲν ποτήριον ὃ ἐγὼ πίνω πίεσθε, καὶ τὸ βάπτισμα ὃ ἐγὼ βαπτίζομαι βαπτισθήσεσθε. τὸ δὲ καθίσαι ἐκ δεξιῶν μου καὶ ἐξ εὐωνύμων οὐκ ἔστιν ἐμὸν δοῦναι, ἀλλ᾿ οἷς ἡτοίμασται(:το ποτήριο βέβαια που θα πιω εγώ θα το πιείτε και σεις, και το βάπτισμα που πρόκειται να βαπτισθώ σε λίγο μέσα στη θάλασσα των παθημάτων μου θα το βαπτιστείτε· διότι κι εσείς θα υποστείτε διωγμούς και μαρτύριο για το ευαγγέλιο. Το να καθίσετε όμως στα δεξιά και στα αριστερά μου δεν είναι δικό μου δικαίωμα να το δώσω σε όποιον μου το ζητήσει, αλλά αυτό θα δοθεί σε εκείνους για τους οποίους έχει ετοιμαστεί από τον δικαιοκρίτη Πατέρα μου. Αυτός θα δώσει τις αμοιβές και τις διακρίσεις στον καθένα σύμφωνα με τα έργα του και την αρετή του)»[Μάρκ.10,39-40].
Για ποιους όμως έχει ετοιμαστεί; Για εκείνους που μπορούν να γίνουν ένδοξοι με τα έργα τους. Για τον λόγο αυτόν δεν είπε: «Δεν εξαρτάται από εμένα να το δώσω αυτό», αλλά είπε «τούτο είναι δικαίωμα του Πατρός μου», ώστε να μην μπορεί κανείς να πει ότι Αυτός δεν μπορεί ή ότι δεν έχει τη δύναμη της ανταποδόσεως αγαθών. Αλλά ποια απάντηση έδωσε; «Δεν εξαρτάται από εμένα, αλλά θα δοθεί σε εκείνους για τους οποίους έχει ετοιμαστεί». Για να γίνει όμως ακόμη πιο σαφές αυτό που λέγω, ας το εξηγήσουμε βάσει ενός παραδείγματος, και ας υποθέσουμε ότι υπάρχει κάποιος αγωνοθέτης και ότι στη συνέχεια προσήλθαν πολλοί άριστοι αθλητές για να μετάσχουν στον αγώνα. Δύο μάλιστα από τους αθλητές, που ήσαν πάρα πολύ γνωστοί στον αγωνοθέτη, στηριζόμενοι στην εύνοια και φιλία αυτού, αφού Τον πλησίασαν, Του είπαν να ενεργήσει έτσι ώστε να στεφανωθούν και να ανακηρυχθούν νικητές. Εκείνος όμως λέγει προς αυτούς, ότι αυτός δεν έχει δικαίωμα να το πράξει αυτό, αλλά η νίκη θα δοθεί σε εκείνους για τους οποίους έχει ετοιμαστεί, οι οποίοι θα κοπιάσουν και θα ιδρώσουν. Μπορούμε άραγε να του καταλογίσουμε αδυναμία; Ασφαλώς όχι· αλλά αντίθετα θα αναγνωρίσουμε ότι αυτός είναι δίκαιος και αμερόληπτος.
Όπως ακριβώς λοιπόν δεν θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτό ο αγωνοθέτης δεν έχει δύναμη, επειδή δεν δίνει τον στέφανο, με σκοπό να μην καταλύσει τον νόμο των αγώνων και να μη διαταράξει την τάξη του δικαίου, έτσι λοιπόν θα μπορούσα να πω ότι και ο Χριστός το είπε αυτό με σκοπό να τους παρακινήσει με κάθε τρόπο να στηρίζουν τις ελπίδες της σωτηρίας τους και της προκοπής τους στην αρετή στα προσωπικά τους κατορθώματα που γίνονται με τη χάρη του Θεού. Για τον λόγο αυτόν, λέγει, «σε εκείνους για τους οποίους έχει ετοιμαστεί». «Διότι», λέγει, «τι θα συμβεί εάν παρουσιαστούν άλλοι καλύτεροι από εσάς;». Τι λοιπόν θα συμβεί, εάν επιτελέσουν μεγαλύτερα έργα; Ή νομίζετε επειδή έχετε γίνει μαθητές μου, ότι θα απολαύσετε εξαιτίας αυτού και τα πρωτεία, εάν δεν φανείτε εσείς οι ίδιοι άξιοι της εκλογής;
Το ότι λοιπόν Αυτός είναι Κύριος του σύμπαντος, είναι φανερό από το ότι Αυτός κρίνει το σύμπαν. Καθόσον λέγει τα εξής στον Πέτρο: «Καὶ δώσω σοι τὰς κλεῖς τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, καὶ ὃ ἐὰν δήσῃς ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται δεδεμένον ἐν τοῖς οὐρανοῖς, καὶ ὃ ἐὰν λύσῃς ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται λελυμένον ἐν τοῖς οὐρανοῖς(:και θα σου δώσω την εξουσία να εισάγεις στη βασιλεία των ουρανών κάθε άνθρωπο άξιο να εισέλθει και να αποκλείεις απ’ αυτήν κάθε ανάξιο. Και οποιοδήποτε αμάρτημα δέσεις και το διακηρύξεις ασυγχώρητο πάνω στη γη, θα είναι δεμένο και ασυγχώρητο και στους ουρανούς˙ ενώ οποιοδήποτε αμάρτημα λύσεις με συγχώρηση πάνω στη γη, θα είναι συγχωρημένο και στους ουρανούς)»[Ματθ.16,19].
Και ο Παύλος επίσης, για να δηλώσει αυτό, έλεγε: «Λοιπὸν ἀπόκειταί μοι ὁ τῆς δικαιοσύνης στέφανος, ὃν ἀποδώσει μοι ὁ Κύριος ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, ὁ δίκαιος κριτής, οὐ μόνον δὲ ἐμοί, ἀλλὰ καὶ πᾶσι τοῖς ἠγαπηκόσι τὴν ἐπιφάνειαν αὐτοῦ(:λοιπόν τώρα πια με περιμένει στεφάνι που ανήκει ως βραβείο στη δικαιοσύνη και την αρετή. Το στεφάνι αυτό θα μου το δώσει ως ανταμοιβή ο Κύριος κατά την ένδοξη εκείνη ημέρα της Κρίσεως, ο δίκαιος κριτής. Θα το δώσει μάλιστα όχι μόνο σε μένα, αλλά και σε όλους όσους έχουν περιβάλλει με αγάπη και ευγνωμοσύνη την ενσάρκωσή Του για τη σωτηρία του ανθρώπινου γένους)»[Β΄Τιμ.4,8]. Η ένσαρκη εμφάνιση του Χριστού στον κόσμο έχει γίνει. Το ότι επίσης κανείς δεν θα σταθεί πριν από τον Παύλο, είναι φυσικά ολοφάνερο. Εάν όμως αυτά ο Κύριος τα έχει πει κατά τρόπο μη σαφή, μην απορείς· διότι ήθελε, δείχνοντας όλη τη συγκατάβασή Του, να τους προφυλάξει με τους λόγους Του, ώστε να μην τον ενοχλούν άδικα και άσκοπα για τα πρωτεία(καθόσον αυτό συνέβαινε σε αυτούς από ανθρώπινη αδυναμία), και επειδή δεν ήθελε να τους στενοχωρήσει· και με την ασάφεια αυτήν επιτυγχάνει και τα δύο.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
· Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, ομιλία ΞΕ΄, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1990, τόμος 11Α, σελίδες 275-289.
· Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου Χρυσοστόμου έργα, τόμος 68, σελ. 15-23.
· Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
· Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
· Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
· Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα 2016
· http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm