Η δεύτερη Κυριακή του Πεντηκοσταρίου σήμερα, η Κυριακή του Αντίπασχα η του Θωμά, όπως λέγεται, και η Αγία μας Εκκλησία εορτάζει την μνήμη του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Ιωάννου του Θεολόγου και του Αγίου Αρσενίου του Μεγάλου.

Με βάσι το ιερό κείμενο της σημερινής Ευαγγελικής περικοπής είναι διακηρυγμένη και ομολογημένη η απιστία η μάλλον για την ακρίβεια η δυσπιστία του Αποστόλου Θωμά στο γεγονός της Αναστάσεως του Χριστού. Ο εκκλησιαστικός ερμηνευτής Ζιγαβηνός διευκρινίζει ότι «γι᾽αυτό κατηγορείται ο Θωμάς· γιατί δεν επίστευσε στους συμμαθητές του, που ήταν αξιόπιστοι και τον διαβεβαίωναν γι᾽αυτό».

Είχαν και οι άλλοι Απόστολοι απιστήσει στο μήνυμα των Μυροφόρων γυναικών, αλλά η δυσπιστία του Θωμά ήταν ολιγώτερο δικαιολογημένη, αφού είχε την πρόσθετη μαρτυρία των Αποστόλων.

Ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας δηλώνει ότι θεωρεί «πως κατά μεγάλη οικονομία συνέβη η πρόσκαιρος ολιγοπιστία του μαθητού με σκοπό να πιστεύωμε και εμείς οι μεταγενέστεροι χωρίς ενδοιασμούς, με τη δική του πληροφορία, ότι ο Ουράνιος Πατέρας δια του Υιού εζωοποίησε την σάρκα που κρεμάστηκε επάνω στο ατιμωτικό ξύλο του σταυρού και υπέστη τον σταυρικό θάνατο».

«Ζητεί ο ίδιος να τον ιδή. Και όχι μόνο αυτό, αλλά να ιδή και τον τύπον των ήλων. Και δεν σταματά μόνο σ᾽αυτό το περίεργο, αλλά και θέλει να βάλη τον δάκτυλό του στον τύπο (στο τραύμα) που προξένησαν τα καρφιά και το χέρι του στην πλευρά του που λογχεύθηκε» (Ζιγαβηνός).

Και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος προσθέτει ότι ζητούσε να πιστεύση με την πιο παχειά αίσθησι (με την αφή) και δεν επίστευε ούτε στα μάτια του. Γιατί δεν είπε αν δεν ιδώ, αλλά αν δεν ψηλαφήσω …. μήπως αυτό που έβλεπε ήταν φαντασία».

Στο σημείο αυτό ο αείμνηστος σπουδαίος ερμηνευτής της Καινής Διαθήκης Παναγιώτης Τρεμπέλας κάνει τα ακόλουθα εύστοχα σχόλια: «Ο Θωμάς ζητεί να πληροφορηθή με τις ίδιες του τις αισθήσεις. Δεν θυμάται τις προρρήσεις του Χριστού, που αναφέρονται στο πάθημά Του, αλλά και στην Ανάστασί του. Ούτε προσέχει στις βεβαιώσεις των συμμαθητών του. Λησμονεί ακόμη ο Θωμάς ότι ο Κύριος είχε αναστήσει ενώπιόν του τον μονογενή υιό της χήρας της Ναΐν και τον τετραήμερο νεκρό Λάζαρο. Όταν λοιπόν οι συμμαθητές του μαρτυρούσαν, ότι είδαν Αναστάντα τον Κύριο, έπρεπε επί τη βάσει και αυτών των προηγηθέντων να πεισθή. Αλλά αυτός ζητεί να ιδή με τα δικά του μάτια και να ψηλαφήση με το χέρι του τις ουλές των πληγών του Παναχράντου του Σώματος. Η αξίωσή του όμως αυτή, αν και δεν το εννοεί ο Θωμάς, υπονομεύει αυτά τα θεμέλια του Χριστιανισμού.

Αν ο καθένας αξίωνε πρώτα να πληροφορηθή με τις δικές του αισθήσεις και μετά να πιστεύση, τότε η απόδειξις από τα θαύματα θα έπρεπε συνεχώς δια μέσου των αιτίων, αλλά και ατομικά μπροστά στα μάτια του καθένα να επαναλαμβάνεται. Αλλά τότε το θαύμα θα έχανε την αξία και την ισχύ του, γιατί θα καταντούσε κάτι το συνηθισμένο και ένα κοινό γεγονός, που θα εντάσσονταν στην τάξι αυτών των φυσικών φαινομένων. Αλλά και η πίστις θα έπαυε πλέον να είναι αξιόμισθη. Αν ήταν δυνατόν, συνεχίζει ο αείμνηστος καθηγητής, με τα μάτια μου να ιδώ και με τα χέρια μου να ψηλαφήσω ότι ο Υιός του Θεού απέθανε και ανέστη και ανελήφθη στους ουρανούς ως αιώνιος Αρχιερεύς, και δεν απέμενε τίποτε, για να δείξω την ταπεινή υποταγή του λογικού μου στην μέσω των Αγίων Γραφών μαρτυρία του Θεού, που θα συνίστατο πλέον η ηθική αξία της πίστεως και πως μετά την γνώσι αυτή και πληροφορία των αισθήσεων η πίστις θα παρέμενε πίστις;».

Ο θείος Χρυσόστομος στο περιστατικό αυτό με τον Θωμά βλέπει την φιλανθρωπία του Δεσπότου Χριστού. «Εσύ όταν ιδής απιστούντα τον μαθητή, λέγει, εννόησε την φιλανθρωπία του Δεσπότου, πως και για μια ψυχή φανερώνει τον εαυτό του να έχη τραύματα και έρχεται, για να σώση και τον ένα». «Βρέθηκε μέσα από τις πόρτες και απροσδόκητα φαίνεται στο μέσον της οικίας, αφού έκανε ακριβώς το ίδιο θαύμα χάριν του μακαρίου Θωμά. Γιατί έπρεπε να δώση το κατάλληλο φάρμακο σ᾽αυτόν, ο οποίος φέρθηκε με δυσπιστία και λιγότερη πίστι» (Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας).

Μιλήσαμε μέχρι στιγμής, με την παράθεσι Πατερικών χωρίων, για την απιστία του Αποστόλου Θωμά στους αυτόπτες του Αναστάντος Κυρίου μας συμμαθητές του και την μακροθυμία και πολλή φιλανθρωπία του Θείου Λυτρωτού μας Σωτήρος Χριστού, με το να συγκαταβή στην αδυναμία του δυσπιστήσαντος μαθητού και τελικώς να αποσπάση την τρανή ομολογία του: «ο Κύριός μου και ο Θεός μου».

Στη συνέχεια από το Αθωνικό Γεροντικό θα παραθέσωμε ένα περιστατικό εναρέτου και αγίου Μοναχού, ο οποίος διήνυσε τον ασκητικόν του δίαυλο με φλογερή πίστι και εμπιστοσύνη στην πάνσοφη Πρόνοια του Θεού μέχρι την τελευταία του αναπνοή.

Ο μέγας νηπτικός και έγλειστος ησυχαστής των Κατουνακίων Καλλίνικος, όταν επρόκειτο να παραδώση την ψυχή του, μετά από μίαν ζωήν ασκητικών κόπων και ιδρώτων, είπε:

-Σ᾽ευχαριστώ, Θεέ μου, διότι αν δεν έκανα τίποτε άλλο στη ζωή μου, πεθαίνω Ορθόδοξος.

Αγαπητοί μου αδελφοί,

Έπειτα από την δύσπιστη αρχικά στάση του Αποστόλου Θωμά και την απαίτησι απτών αποδείξεων για την πιστοποίηση της Αναστάσεως του Κυρίου μας και ύστερα από την συγκινητική συγκατάβασι του Θεανθρώπου, την εκπλήρωσι του αιτήματός του και την τρανή ομολογία του δυσπιστήσαντος μαθητού, το μήνυμα της σημερινής Κυριακής εμπεριέχεται στον καταληκτικό της σημερινής περικοπής λόγο του Θείου Διδασκάλου Ιησού Χριστού: «μακάριοι οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες». Μακάριοι οι άνευ όρων και προϋποθέσεων πιστοί. Αυτοί, οι οποίοι πιστεύουν αυθόρμητα και ανεπιφύλακτα στον Πανάγιο Κύριο και Θεό μας, διότι «το στόμα Κυρίου ελάλησε ταύτα».