ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΔ΄ΛΟΥΚΑ: Προς Εφεσ. 6,10-17

Υπομνηματισμός του Ιερού Χρυσοστόμου στα εδάφιο 14 του κεφ.6

της «Πρός Εφεσίους» επιστολής του αποστόλου Παύλου

[ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: Εφ.6,14 – Η ΠΑΝΟΠΛΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥ]

« Στῆτε οὖν περιζωσάμενοι τὴν ὀσφὺν ὑμῶν ἐν ἀληθείᾳ(:Σταθείτε λοιπόν στην παράταξη του αγώνα. Ζωστείτε την αλήθεια σαν ζώνη, ώστε ο φωτισμός της αλήθειας να σας δίνει πνευματική δύναμη και ευκινησία)».

Αφού σύνταξε το στράτευμα τούτο των Χριστιανών και αφού διέγειρε τη διάθεσή τους(διότι ήσαν αναγκαία και τα δύο, και να είναι συντεταγμένοι και να διεγείρει τη διάθεσή τους), και αφού τους έδωσε θάρρος (καθόσον και αυτό ήταν αναγκαίο), στη συνέχεια τους εξοπλίζει τελείως. Διότι δεν ωφελούν καθόλου τα όπλα, αν δεν έχουν παραταχθεί εκείνοι προηγουμένως και αν δεν διεγερθεί η διάθεση της ψυχής του στρατιώτη. Διότι πρέπει να οπλίζει πρώτα αυτόν εσωτερικά και έπειτα εξωτερικά. Και αν τούτο ισχύει για τους αισθητούς στρατιώτες, κατά πολύ περισσότερο θα ενισχύει για τους νοητούς· και μάλλον αυτοί δεν είναι δυνατόν να οπλισθούν εξωτερικά, αλλά πάντοτε εσωτερικά. Διήγειρε τη διάθεση και την παρόξυνε, πρόσθεσε το θάρρος, παρέταξε αυτούς με τάξη, στη συνέχεια τους οπλίζει.

Πρόσεχε όμως πώς χορηγεί τα όπλα. «Σταθείτε λοιπόν», λέγει. Το πρώτο που πρέπει να προσέχουν οι στρατιώτες είναι, να γνωρίζουν να παρατάσσονται με τάξη, και από αυτό πολλά μπορούν να γίνουν. Για τον λόγο αυτόν πολλά λέγει για τον τρόπο της παρατάξεως και σε άλλο σημείο λέγοντας: «Γρηγορεῖτε, στήκετε ἐν τῇ πίστει, ἀνδρίζεσθε, κραταιοῦσθε(:προσέχετε σαν άγρυπνοι φρουροί. Μένετε στερεοί και όρθιοι στην πίστη. Να αγωνίζεστε σαν άνδρες γενναίοι. Πάρτε δύναμη και θάρρος)» [Α΄Κορ.16.13]· και πάλι: «Ὥστε, ἀδελφοί μου ἀγαπητοὶ καὶ ἐπιπόθητοι, χαρὰ καὶ στέφανός μου, οὕτω στήκετε ἐν Κυρίῳ, ἀγαπητοί(:συνεπώς, αδελφοί μου αγαπητοί και πολυπόθητοι, εσείς που είστε για μένα τον απόστολο και διδάσκαλό σας χαρά και στεφάνι δόξας λόγω των αρετών σας, σας προτρέπω, αγαπητοί μου, έτσι να μένετε σταθεροί στην εν Κυρίω ζωή· όπως δηλαδή σας είπα προηγουμένως και όπως ταιριάζει σε ανθρώπους που περιμένουν Σωτήρα από τους ουρανούς)» [Φιλιπ.4,1]· και πάλι: «Ὥστε ὁ δοκῶν ἑστάναι βλεπέτω μὴ πέσῃ(: Από τα διδακτικά λοιπόν αυτά παραδείγματα της ιστορίας του Ισραήλ βγαίνει ως συμπέρασμα ότι όποιος έχει την ιδέα ότι στέκεται καλά στα πόδια του, ας προσέχει μην πέσει, όπως έπεσαν και οι Ισραηλίτες που ανέφερα)» [Α΄Κορ.10,12]· και πάλι: «διὰ τοῦτο ἀναλάβετε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ, ἵνα δυνηθῆτε ἀντιστῆναι ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ πονηρᾷ καὶ ἅπαντα κατεργασάμενοι στῆναι(:Επειδή λοιπόν ο αγώνας είναι φοβερός, γι’ αυτό πάρτε πάνω σας και φορέστε την πανοπλία που δίνει ο Θεός, για να μπορέσετε να αντισταθείτε την ημέρα που ο πειρασμός θα σας προσβάλει με δύναμη.

Κι αφού επιτελέσετε με ακρίβεια όλα τα καθήκοντά σας να σταθείτε στη θέση σας και να την κρατήσετε καλά)» [Εφ.6,13]. Άρα δεν εννοεί απλώς οποιανδήποτε παράταξη, αλλά την διατεταγμένη καλώς· και όσοι είναι έμπειροι των πολεμικών ζητημάτων, γνωρίζουν πόσο αξίζει το να γνωρίζουν να παρατάσσονται.

Εάν λοιπόν επί των πυγμάχων και παλαιστών ο γυμναστής πριν από οτιδήποτε άλλο διατάσσει αυτό, να στέκονται δηλαδή καλώς, πολύ περισσότερο το ίδιο ακριβώς ισχύει επί των πολέμων και των στρατιωτικών πραγμάτων. Εκείνος που έχει σταθεί όρθιος δεν έχει σταθεί με σύγχυση, ούτε στηρίζεται σε άλλον· η ακριβής όρθια στάση φαίνεται στον τρόπο, με τον οποίο στέκεται κανείς. Ώστε οι όντως όρθιοι, αυτοί έχουν σταθεί· αυτοί όμως που δεν έχουν σταθεί, δε θα έχουν την κανονική στάση, αλλά θα είναι διαλυμένοι και διασκορπισμένοι. Ο φιλήδονος δεν στέκεται όρθιος, αλλά στηρίζεται, καθώς ο λάγνος και ο φιλοχρήματος. Αυτός που γνωρίζει να στέκεται, θα έχει εύκολα όλα τα απαραίτητα όπλα για την πάλη από τη στάση του αυτήν, σαν από κάποιο στήριγμα.

«Στῆτε οὖν περιζωσάμενοι τὴν ὀσφὺν ὑμῶν ἐν ἀληθείᾳ(:Σταθείτε λοιπόν στην παράταξη του αγώνα. Ζωστείτε την αλήθεια σαν ζώνη, ώστε ο φωτισμός της αλήθειας να σας δίνει πνευματική δύναμη και ευκινησία)», λέγει. Δεν ομιλεί περί πραγματικής ζώνης, διότι όλα στο χωρίο αυτό τα λέγει με αλληγορικό νόημα. Και πρόσεχε πώς προχωρεί μεθοδικά. Κατά πρώτον ζώνει εκ νέου τον στρατιώτη. Τι τέλος πάντων σημαίνει αυτό; Με τη ζώνη ανακόπτει εκείνον, που είναι διαλυμένος και παραλυμένος από τις επιθυμίες και έχει τις σκέψεις του στραμμένες προς τα ταπεινά, δεν επιτρέπει να εμποδίζεται αυτός από τα συμπλεκόμενα με τις κνήμες ιμάτια, αλλά τον αφήνει να τρέχει με ευλύγιστα πόδια.

«Σταθείτε, λοιπόν», λέγει, «αφού ζώσετε τη μέση σας». «Μέση» εδώ εννοεί το εξής· όπως ακριβώς βάση στα πλοία είναι η καρίνα, έτσι και σε εμάς βάση όλου του σώματος είναι η μέση· διότι είναι σαν θεμέλιο και επάνω σε αυτό οικοδομείται το παν, καθώς βέβαια λέγουν οι ιατροί. Περισφίγγει λοιπόν την ψυχή μας, περιβάλλοντας με ζώνη τη μέση, διότι δεν εννοεί βέβαια τη μέση αυτή, αλλά ομιλεί αλληγορικά. Και όπως η μέση είναι η βάση των κάτω και των άνω μελών του σώματος, έτσι συμβαίνει και επί της νοητής μέσης. Εκείνοι λοιπόν που καταπονήθηκαν πολλές φορές, αφού θέσουν εκεί τα χέρια τους σαν σε ένα στήριγμα, έτσι στηρίζαν σταθερά, τους εαυτούς τους. Και η ζώνη για τον λόγο αυτόν γίνεται στους πολέμους, για να συγκρατεί και αν περισφίγγει το ευρισκόμενο σε εμάς στήριγμα. Για τούτο και όταν τρέχουμε φορούμε ζώνη, για να προφυλάσσει το στήριγμα σε μας. Τούτο λοιπόν λέγει, ας γίνεται και επί της ψυχής, και οτιδήποτε αν κάνουμε, θα είμαστε δυνατοί. Βέβαια η ζώνη κατεξοχήν αρμόζει στους στρατιώτες.

«Ναι», θα μπορούσε να πει κάποιος, «αλλά τη μέση αυτή ζώνουμε με δερμάτινο ιμάντα· εμείς όμως με ποιον;» Με τον κυριότερο των λογισμών, εννοώ με την αλήθεια. «Ζωστείτε την αλήθεια στη μέση σας σαν ζώνη», λέγει. Ας μην αγαπάμε λοιπόν κανένα ψεύδος, να επιδιώκουμε τα πάντα εν αληθεία, ας μην ψευδόμαστε ο ένας στον άλλο. Και αν πρόκειται για δόξα, ας ζητούμε την αληθινή· και αν είναι τρόπος ζωής, τον αληθινό. Αν περιγράφουμε με τούτο τους εαυτούς μας, αν ζωστούμε με την αλήθεια, κανείς δε θα γίνει υπέρτερός μας. Εκείνος που ζητεί το δόγμα της αληθείας, δε θα νικηθεί και δε θα χάσει το θάρρος του στη γη. Ότι βεβαίως τα μη αληθινά κατάγονται από τη γη, είναι φανερό από το ότι όλοι οι κοσμικοί είναι δούλοι στα πάθη, υπακούοντας στις δικές τους σκέψεις.

Για τον λόγο αυτόν εάν είμαστε νηφάλιοι, δε θα έχουμε ανάγκη διδασκαλίας στους λόγους των Ελλήνων. Βλέπεις πώς εκείνοι είναι μαλακοί και νωθροί, χωρίς να μπορούν να αποδεχθούν τίποτε αυστηρό, τίποτε υπεράνω του ανθρώπινου λογικού; Διότι δεν είναι ζωσμένοι με την αλήθεια. Για τον λόγο αυτόν ακριβώς η μέση τους έχει διαλυθεί, καθώς το μέρος που δέχεται τα γεννητικά σπέρματα και το στήριγμα των λογισμών. Τίποτε λοιπόν δεν είναι ασθενέστερο από αυτούς.

Και βλέπεις πάλι τους Μανιχαίους, πώς τολμούν να λέγουν τα πάντα με τους δικούς τους συλλογισμούς; «Δεν μπορούσε», λένε, «ο Θεός χωρίς ύλη να δημιουργήσει τον κόσμο». Από πού είναι φανερό αυτό; Ισχυρίζονται αυτά από τα όσα συμβαίνουν εδώ κάτω και από τα γήινα και από τα ανθρώπινα. «Διότι ο άνθρωπος», λένε οι οπαδοί του Μάνεντος, «δεν μπορεί να δημιουργήσει με άλλο τρόπο». Πάλι πρόσεχε τι λέγει ο Μαρκίωνας[έζησε τον 2^ο αιώνα μ. Χ. , μέγας οπαδός της αίρεσης του Γνωστικισμού, συγκρότησε δυαρχικό θεολογικό σύστημα και ιδιαίτερη εκκλησία, δική του]: «Δεν μπορούσε ο Θεός να παραμείνει αμόλυντος, αφού έγινε άνθρωπος». Από πού είναι φανερό αυτό; «Διότι ούτε οι άνθρωποι μπορούν», λέει. Αν και οι άνθρωποι μπορούν.

Ο Ουαλεντίνος πάλι[:αιρεσιάρχης του 2^ου αιώνα· καταγόταν από την Αίγυπτο και διδάχτηκε την ελληνική φιλοσοφία. Αφού εγκαταστάθηκε ση Ρώμη αποσχίστηκε από την Εκκλησία, γενόμενος αρχηγός της αίρεσης του Γνωστικισμού], έχοντας στραμμένους τους λογισμούς του στα γήινα, ομιλεί από όσα συμβαίνουν στη γη· ομοίως και ο Παύλος ο Σαμοσατεύς[: αιρετικός του 3^ου αιώνα, επίσκοπος Αντιοχείας. Ήταν μοναρχιανός, αρνιόταν το δόγμα της αγίας Τριάδος και το δόγμα της ενανθρωπήσεως, μη παραδεχόμενος τις υποστάσεις του υιού και του αγίου Πνεύματος· θεωρούσε τον Χριστό όχι ως Θεό, αλλά ως σκήνωμα της θείας σοφίας] και ο Άρειος[: αιρετικός πρεσβύτερος και θεολόγος της Αλεξάνδρειας από τη διδασκαλία του οποίου προήλθε ο αρειανισμός, η γνωστή χριστολογική αίρεση του 4^ου αιώνα]. «Τι λοιπόν;», λέγει ο Άρειος. «Δεν μπορούσε ο Θεός όταν γεννά, να γεννήσει απαθώς». Πώς τολμάς να το λέγεις αυτό, Άρειε; Από αυτά που συμβαίνουν σε μας; Βλέπεις οι λογισμοί όλων να σύρονται κάτω στη γη, να είναι χαλαροί, να εμπνέονται από τη γη; Και όσον αφορά μεν τα δόγματα, έτσι συμβαίνει· όσον αφορά δε πάλι τον τρόπο ζωής, οι πόρνοι, όσοι αγαπούν υπερβολικά τα χρήματα, τη δόξα και όλα τα άλλα, κάτω σύρονται· δεν έχουν όρθια αυτή τη μέση, ώστε να αναπαύονται όταν κουραστούν, αλλά εάν κουραστούν, δε θέτουν το χέρι σε αυτήν για να σταθούν, αλλά διαλύονται. Ο ζωσμένος λοιπόν την αλήθεια, πρώτα μεν ουδέποτε θα κουραστεί· δεύτερο δε, και αν ακόμη κουραστεί, θα επαναπαύεται σε αυτήν την αλήθεια.

Τι λοιπόν, πες μου; Η πτωχεία θα αναγκάσει αυτόν να κουραστεί; Καθόλου· διότι επαναπαύεται στον αληθινό πλούτο και με την πτωχεία θα γνωρίσει την πραγματική πτωχεία. Μήπως η δουλεία θα κάνει αυτόν να κουραστεί; Καθόλου· διότι γνωρίζει την πραγματική δουλεία. Μήπως η ασθένεια; Αλλά ούτε αυτή. «Ἔστωσαν ὑμῶν αἱ ὀσφύες περιεζωσμέναι καὶ οἱ λύχνοι καιόμενοι(:η μέση σας ας είναι ζωσμένη καλά, και τα λυχνάρια σας ας είναι πάντοτε αναμμένα. Δηλαδή αν θέλετε να γίνουν κτήμα σας οι επουράνιοι θησαυροί, πρέπει να είστε πάντοτε έτοιμοι και άγρυπνοι προσέχοντας να εκτελείτε σε κάθε περίσταση τις εντολές του Κυρίου σας και πρόθυμοι να Τον υπηρετήσετε)»[Λουκ.12,35], ώστε να έχουν άσβεστο το φως.

Αυτό διατάσσονταν να κάνουν και οι εξερχόμενοι από την Αίγυπτο και ζωσμένοι έτρωγαν το Πάσχα. «Και γιατί», θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς, «έτρωγαν κατά αυτόν τον τρόπο;». Θέλεις να μάθεις όλη την ιστορική υπόθεση ή την αλληγορική ερμηνεία τους; Εγώ λοιπόν θα τα πω και τα δύο, εσείς πάλι να εμβαθύνετε σε αυτά. Διότι δεν ομιλώ απλώς, για να πω μόνο την εξήγηση, αλλά και για να γίνουν μεταξύ σας οι λόγοι μου έργο. «Οὕτω δὲ φάγεσθε αὐτό· αἱ ὀσφύες ὑμῶν περιεζωσμέναι, καὶ τὰ ὑποδήματα ἐν τοῖς ποσὶν ὑμῶν, καὶ αἱ βακτηρίαι ἐν ταῖς χερσὶν ὑμῶν· καὶ ἔδεσθε αὐτὸ μετὰ σπουδῆς· πάσχα ἐστὶ Κυρίῳ(:Κατ’ αυτόν λοιπόν τον τρόπο θα φάτε το πάσχα: η μέση σας θα είναι ζωσμένη, τα υποδήματά σας φορεμένα στα πόδια σας και οι ράβδοι στα χέρια σας. Θα φάτε αυτό βιαστικά. Αυτό είναι Πάσχα (:διάβαση) Κυρίου)»[Εξ.12,11], λέγει. Φρικτά και φοβερά είναι τα μυστήρια και έχουν πολύ βάθος. Εάν όμως είναι τόσο φοβερά στους τύπους, πολύ περισσότερο είναι στην πραγματικότητα. Εξέρχονται από την Αίγυπτο, τρώγουν το πάσχα. Πρόσεχε, η εξωτερική τους εμφάνιση είναι δείγμα των οδοιπόρων· διότι το να φορούν τα υποδήματα, να κρατούν ραβδιά στα χέρια και να τρώγουν όρθιοι, τίποτε άλλο δε δηλώνει παρά τούτο.

Επιθυμείτε να ακούσετε πρώτα την ιστορία ή την αλληγορική ερμηνεία; Καλύτερα την ιστορία. Τι λοιπόν θέλει να πει η ιστορία; Οι Ιουδαίοι ήσαν αγνώμονες και συνεχώς λησμονούσαν τις ευεργεσίες του Θεού. Επειδή λοιπόν ήθελε να θυμούνται Αυτόν και χωρίς την θέλησή τους, καθορίζει τον τρόπο αυτόν της βρώσεως του πάσχα. Τι τέλος πάντων; Για να έχουν την ανάγκη να τηρούν κάθε χρόνο την νομοθεσία, και να θυμούνται κατ’ ανάγκη και τον Θεό, ο οποίος εξήγαγε αυτούς από την Αίγυπτο. Άρα λοιπόν ο Θεός δεν πρόσδεσε μόνο τις ευεργεσίες Του στον χρόνο, αλλά και στον τρόπο αυτών που έτρωγαν το πάσχα. Για τον λόγο αυτόν βέβαια τρώνε ζωσμένοι και φορώντας τα σανδάλια τους, για να λένε όταν τους ρωτούν, ότι «είμαστε έτοιμοι προς οδοιπορία» και ότι «επρόκειτο να εξέλθουμε από την Αίγυπτο στη γη της επαγγελίας». Αυτή μεν είναι η μορφή των γεγονότων, η αλήθεια όμως είναι η εξής:

Και εμείς εσθίουμε πάσχα, τον Χριστό. «Ἐκκαθάρατε οὖν τὴν παλαιὰν ζύμην, ἵνα ἦτε νέον φύραμα, καθώς ἐστε ἄζυμοι. καὶ γὰρ τὸ πάσχα ἡμῶν ὑπὲρ ἡμῶν ἐτύθη Χριστός(: ξεκαθαρίστε λοιπόν το παλιό προζύμι της διαφθοράς του παλαιού ανθρώπου, για να είστε νέα μάζα ζυμαριού, καθώς έχετε απαλλαγεί από την παλιά κακή ζύμη με την πίστη και το βάπτισμα. Και οφείλουμε να είμαστε άζυμοι, διότι και εμείς εορτάζουμε θείο και υπερφυσικό Πάσχα. Ο δικός μας πασχαλινός αμνός είναι ο Χριστός, που θυσιάστηκε για χάρη μας)» [Α΄Κορ. 5,7]. Άρα και εμείς εσθίουμε πάσχα πολύ καλύτερο από το ιουδαϊκό. Βέβαια και εμείς οφείλουμε να εσθίουμε έχοντας υποδήματα στα πόδια και ζώνη στη μέση μας. Γιατί; Για να είμαστε και εμείς έτοιμοι για την έξοδο, για την αποδημία από τη ζωή αυτή. Κανείς από όσους τρώνε τούτο το πάσχα ας μην προσέχει προς την Αίγυπτο, αλλά προς τον ουρανό, προς την άνω Ιερουσαλήμ. Για τον λόγο αυτόν εσθίεις ζωσμένος και έχοντας τα υποδήματα στα πόδια, για να μάθεις ότι ευθύς μόλις αρχίσεις να τρώγεις το πάσχα, οφείλεις να αποδημείς και να οδεύεις. Και υπαινίσσεται δύο πράγματα και ότι πρέπει να εξέλθουν από την Αίγυπτο και ότι όταν μένουν, να μένουν στο εξής σαν σε ξένη χώρα.

«Ἡμῶν γὰρ τὸ πολίτευμα ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει, ἐξ οὗ καὶ σωτῆρα ἀπεκδεχόμεθα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν(:η συμπεριφορά τους και τα φρονήματά τους είναι τελείως αντίθετα με τα δικά μας. Διότι η δική μας πατρίδα και πολιτεία και τα δικά μας πολιτικά δικαιώματα είναι στους ουρανούς, από όπου με πολύ πόθο περιμένουμε και τον Σωτήρα μας, τον Κύριο Ιησού Χριστό)»[Φιλιπ.3,20], λέγει ο Παύλος, και πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι πάντοτε σε όλη τη ζωή μας, ώστε όταν κληθούμε, να μην αναβάλλουμε, αλλά να λέμε «Ἑτοίμη ἡ καρδία μου, ὁ Θεός, ἑτοίμη ἡ καρδία μου, ᾄσομαι καὶ ψαλῶ ἐν τῇ δόξῃ μου(:Είναι έτοιμη η καρδιά μου, ω Θεέ μου, είναι έτοιμη, για να ψάλλω με τη φωνή μου προς δόξα δική Σου, να παίζω μουσικά όργανα με όλη μου την ψυχή)»[Ψαλμ.107,2]. Αλλά αυτό μεν μπορούσε να το λέγει ο Παύλος που δεν συναισθάνεται τίποτε να τον βαραίνει· εγώ όμως που έχω ανάγκη πολλού χρόνου για μετάνοια, δεν μπορώ να το πω.

Και το ότι το να είναι κάποιος ζωσμένος είναι δείγμα της γρηγορούσης ψυχής, άκουε τον Θεό να λέγει προς τον δίκαιο εκείνον άνδρα, τον Ιώβ: «ζῶσαι ὥσπερ ἀνὴρ τὴν ὀσφύν σου, ἐρωτήσω δέ σε, σὺ δέ μοι ἀποκρίθητι. ποῦ ἦς ἐν τῷ θεμελιοῦν με τὴν γῆν; ἀπάγγειλον δέ μοι εἰ ἐπίστῃ σύνεσιν.τίς ἔθετο τὰ μέτρα αὐτῆς, εἰ οἶδας; ἢ τίς ὁ ἐπαγαγὼν σπαρτίον ἐπ᾿ αὐτῆς;(: Ζώσε, λοιπόν, τη μέση σου ως άνδρας παλαιστής και πάρε θάρρος, διότι εγώ θα σε ερωτήσω, και εσύ δώσε μου απόκριση: Πού ήσουνα, όταν εγώ θεμελίωνα την γη; Απάντησέ μου, εάν έχεις σύνεση. Ποιος έθεσε τα μέτρα αυτής; Πες μου, εάν το γνωρίζεις. Ποιος, όταν αυτή χτιζόταν, έβαλε νήμα στάθμης για την ακρίβεια της οικοδομής;)»[Ιώβ, 38,3-5]. Τούτο λέγει και προς όλους τους αγίους, τούτο δε και προς τον Μωυσή. Και ο ίδιος πάλι φαίνεται ζωσμένος στο βιβλίο του Ιεζεκιήλ, μάλλον δε και οι άγγελοι φαίνονται σε μας ζωσμένοι, επειδή είναι στρατιώτες. Από την περίζωση γίνεται γενναίως ο τρόπος κατά τον οποίο στέκεται κανείς, όπως από την στάση η περίζωση.

Ας περιζώσουμε λοιπόν και τους εαυτούς μας, διότι και εμείς πρόκειται να εξέλθουμε και πολλές είναι οι ενδιάμεσες δυσκολίες. Όταν διέλθουμε τούτο το πεδίο, έρχεται αμέσως ο διάβολος και τα πάντα ενεργεί και επινοεί, ώστε, αφού συλλάβει, να καταστρέψει αυτούς που σώθηκαν από την Αίγυπτο, αυτούς που διάβηκαν την Ερυθρά θάλασσα, αυτούς που απελευθερώθηκαν από τους δαίμονες και συγχρόνως από πάρα πολλές συμφορές. Αλλά εάν είμαστε νηφάλιοι, έχουμε και εμείς στήριγμα ισχυρό τη χάρη του αγίου Πνεύματος· το στήριγμα αυτό και φωτίζει και σκιάζει. Έχουμε μάννα· μάλλον δε όχι μάννα, αλλά πολύ περισσότερο του μάννα έχουμε. Από την πέτρα δεν εξέρχεται ύδωρ, αλλά πόμα πνευματικό. Έχουμε και παραπήγματα, κατοικώντας την έρημο και τώρα. Διότι πράγματι και τώρα έχει γίνει η γη έρημη από την αρετή και περισσότερο εκείνης. Για ποιο λόγο έπρεπε να αποφεύγει κανείς εκείνη την έρημο; Άραγε όχι διότι είχε σκορπιούς και έχιδνες; Από την οποία, λέγει, δεν διήλθε άνθρωπος. Αλλά δεν είναι , δεν είναι εκείνη τόσο άκαρπη, όπως η ανθρώπινη φύση;

Πόσοι άνθρωποι σήμερα είναι σκορπιοί στην έρημο αυτήν, πόσοι έχιδνες, πόσοι φίδια, πόσοι γεννήματα εχιδνών, τους οποίους τώρα διήλθαμε; Αλλά ας μη φοβηθούμε, διότι αρχηγός της εξόδου αυτής δεν είναι ο Μωυσής, αλλά ο Ιησούς. Πώς λοιπόν δε θα πάθουμε τα ίδια; Ας μην πράξουμε τα ίδια και δε θα πάθουμε τα ίδια. Εκείνοι γόγγυζαν, εκείνοι ήσαν αγνώμονες. Εμείς λοιπόν ας μην πάθουμε αυτά. Πώς έπεσαν όλοι εκείνοι; Περιφρόνησαν την επιθυμητή γη. Πώς την περιφρόνησαν; Και μάλιστα τη θαύμαζαν. Με το να δείξουν δειλία και να μη θελήσουν να αποδεχθούν υπέρ αυτής κακουχίες. Λοιπόν ας μην περιφρονήσουμε εμείς τον ουρανό· τούτο είναι περιφρόνηση. Μεταφέρθηκε και από εμάς καρπός από τον ουρανό, όχι σταφύλια μεταφερόμενα μέσα σε αμφορείς, αλλά ο αρραβώνας του αγίου Πνεύματος, το ευρισκόμενο στους ουρανούς πολίτευμα, το οποίο δίδαξε ο Παύλος, όλος ο χορός των αποστόλων, οι θαυμάσιοι γεωργοί. Τους καρπούς αυτούς δεν έφερε ο Χάληβ, ο υιός του Ιεφανή[: ο Χάληβ ήταν αφοσιωμένος στο Μωυσή· στάλθηκε από αυτόν να κατασκοπεύσει τη γη Χαναάν. Αξιώθηκε μαζί με τον Ιησού του Ναυή να εισέλθει στη γη της επαγγελίας], ούτε ο Ιησούς, ο υιός του Ναυή[: διάδοχος του Μωυσή ως θεοκρατικός αρχηγός του Ισραήλ κατά την περίοδο της κατακτήσεως της γης Χαναάν], αλλά ο Ιησούς, ο Υιός του Πατρός των οικτιρμών, ο Υιός του αληθινού Θεού έφερε όλη την αρετή, όλους τους καρπούς έφερε από εκεί κάτω και σε μας, εννοώ τους επουράνιους ύμνους. Διότι εκείνα που λέγουν τα Χερουβείμ στους ουρανούς, αυτά διέταξε και εμάς να λέμε, δηλαδή «Άγιος, άγιος, άγιος».

Έφερε σε μας την πολιτεία των αγγέλων. Οι άγγελοι δεν νυμφεύονται, ούτε παντρεύονται. Την αρετή αυτήν φύτεψε και εδώ. Εκείνοι δεν αγαπούν τα χρήματα, ούτε τα άλλα υλικά αγαθά· και τούτο εγκατέσπειρε σε μας. Εκείνοι δεν πεθαίνουν· αυτό χάρισε και σε μας· διότι ο θάνατος δεν είναι πλέον θάνατος, αλλά ύπνος. Διότι άκουε τον Ιησού να λέγει: «Λάζαρος ὁ φίλος ἡμῶν κεκοίμηται· ἀλλὰ πορεύομαι ἵνα ἐξυπνήσω αὐτόν(:Ο φίλος μας ο Λάζαρος έχει κοιμηθεί. Αλλά πηγαίνω να τον ξυπνήσω)»[Ιω.11,11]. Είδες τους καρπούς της άνω Ιερουσαλήμ;

Και το πλέον αξιοθαύμαστο είναι ότι ο πόλεμος δεν κρίθηκε ακόμη, αλλά έχει δωρίσει όλα αυτά πριν από την επαγγελία σε εμάς. Διότι εκείνοι μεν κοπίαζαν, και όταν ακόμη ήρθαν στη Γη της Επαγγελίας. Μάλλον δε δεν κοπίαζαν, διότι εάν ήθελαν να υπακούσουν στον Θεό, θα κατελάμβαναν χωρίς όπλα και μάχη όλες σε πόλεις. Την Ιεριχώ λοιπόν κατατρόπωσαν χορεύοντας μάλλον παρά πολεμώντας. Εμείς όμως αφού εισέλθουμε στη γη της επαγγελίας, δηλαδή στον ουρανό, δεν πολεμούμε, αλλά μόνο όταν είμαστε στην έρημο, δηλαδή στην παρούσα ζωή. «ὁ γὰρ εἰσελθὼν εἰς τὴν κατάπαυσιν αὐτοῦ καὶ αὐτὸς κατέπαυσεν ἀπὸ τῶν ἔργων αὐτοῦ, ὥσπερ ἀπὸ τῶν ἰδίων ὁ Θεός(: πράγματι λοιπόν πρόκειται για ιερή και αιώνια ανάπαυση, για σαββατισμό. Διότι εκείνος που μπαίνει στην ουράνια ανάπαυση του Θεού, αναπαύεται και αυτός από τα έργα του, όπως ακριβώς αναπαύτηκε και ο Θεός από τα δικά Του έργα)» [Εβρ.4,10] και «τὸ δὲ καλὸν ποιοῦντες μὴ ἐκκακῶμεν· καιρῷ γὰρ ἰδίῳ θερίσομεν μὴ ἐκλυόμενοι(:ας μη χάνουμε όμως το κουράγιο μας όταν κάνουμε το καλό. Διότι στον κατάλληλο καιρό θα θερίσουμε τους καρπούς των κόπων μας, εάν δεν αποκάμνουμε τώρα, αλλά είμαστε ακούραστοι στο καλό)» [Γαλ. 6,9]. Βλέπεις ότι καθώς οδήγησε εκείνους, έτσι οδήγησε και εμάς; Εκεί αναφερόμενος στο μάννα και την έρημο λέγει: «καὶ μετρήσαντες γομόρ, οὐκ ἐπλεόνασεν ὁ τὸ πολύ, καὶ ὁ τὸ ἔλαττον οὐκ ἠλαττόνησεν· ἕκαστος εἰς τοὺς καθήκοντας παρ᾿ ἑαυτῷ συνέλεξαν(:Όταν όμως μέτρησαν το ποσό που είχαν συλλέξει με το δοχείο, που χωρούσε ένα γομόρ, είδαν ότι όποιος είχε συλλέξει πολύ δεν ξεπέρασε το ένα γομόρ, και όποιος μάζεψε λίγο δεν είχε λιγότερο από ένα γομόρ. Ο καθένας δηλαδή είχε στη διάθεσή του ένα γομόρ για το κάθε άτομο της οικογένειάς του)»[Εξ.16,18]. Και σε μας αυτό έχει προστάξει, να μη μαζεύουμε θησαυρούς επάνω στη γη.

Αν όμως μαζεύουμε θησαυρούς, δεν τους καταστρέφει πλέον ο αισθητός σκώληκας, όπως ακριβώς συνέβη στην περίπτωση του μάννα, αλλά αυτός που διαρκεί αιώνια μαζί με το πυρ. Τα πάντα λοιπόν ας πράξουμε καλά, για να μην ετοιμάσουμε τροφή στον σκώληκα. Διότι λέγει η Αγία Γραφή: «καὶ μετρήσαντες γομόρ, οὐκ ἐπλεόνασεν ὁ τὸ πολύ, καὶ ὁ τὸ ἔλαττον οὐκ ἠλαττόνησεν· ἕκαστος εἰς τοὺς καθήκοντας παρ᾿ ἑαυτῷ συνέλεξαν(:Όταν όμως μέτρησαν το ποσό που είχαν συλλέξει με το δοχείο, που χωρούσε ένα γομόρ, είδαν ότι όποιος είχε συλλέξει πολύ δεν ξεπέρασε το ένα γομόρ, και όποιος μάζεψε λίγο δεν είχε λιγότερο από ένα γομόρ. Ο καθένας δηλαδή είχε στη διάθεσή του ένα γομόρ για το κάθε άτομο της οικογένειάς του)» [Εξ.16,18] και «καθὼς γέγραπται· ὁ τὸ πολὺ οὐκ ἐπλεόνασε, καὶ ὁ τὸ ὀλίγον οὐκ ἠλαττόνησε(:και να γίνει η ισότητα αυτή σύμφωνα με εκείνο που είναι γραμμένο στην Αγία Γραφή: Εκείνος που μάζεψε πολύ μάννα δεν είχε περίσσευμα, κι εκείνος που μάζεψε λίγο δε στερήθηκε, ούτε πήρε λιγότερο. Αυτό λοιπόν που έγινε στους Ισραηλίτες τότε αναγκαστικά με το θαύμα του Θεού, κάντε το εσείς σήμερα με την ελεύθερη προθυμία και γενναιοδωρία σας)» [Β΄Κορ. 8,15].

Και τούτο βέβαια γίνεται καθημερινά και σε μας· διότι όλοι γεμίζουμε την κοιλιά στο ανώτατο όριο· το περιττό όμως είναι προσθήκη των ανόητων φροντίδων. Διότι εκείνο που ήθελε μετά από αυτά να διδάξει λέγοντας: «Μὴ οὖν μεριμνήσητε εἰς τὴν αὔριον· ἡ γὰρ αὔριον μεριμνήσει τὰ ἑαυτῆς· ἀρκετὸν τῇ ἡμέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς(:Μην κυριευτείτε λοιπόν από ανήσυχη φροντίδα για όσα ενδέχεται να παρουσιαστούν αύριο. Διότι η αυριανή ημέρα θα φροντίσει για όλα όσα θα σας συμβούν τότε. Αρκεί για την κάθε ημέρα η δική της σκοτούρα και ταλαιπωρία)» [Ματθ.6,34], αυτό ήδη δίδαξε άνωθεν και ούτε έτσι δέχτηκαν. Αλλά εμείς ας μην είμαστε άπληστοι, αγνώμονες, ας μην επιζητούμε λαμπρά σπίτια· διότι βαδίζουμε, δεν κατοικούμε. Ώστε αν κανείς γνωρίζει ότι η παρούσα ζωή είναι μία οδοιπορία και εκστρατεία, και όπως θα μπορούσε να πει κανείς το λεγόμενο από αυτούς «φουσάτο»[:περιχαρακωμένο στρατόπεδο, δηλαδή στίφος ενόπλων, στράτευμα], δε θα ζητήσει λαμπρά οικοδομήματα. Διότι, πες μου, ποιος ενώ είναι πολύ εύπορος, θα προτιμήσει να κτίζει λαμπρές οικίες πλησίον του λεγομένου «φουσάτου»; Κανείς· διότι θα γίνει καταγέλαστος, και θα κτίσει για τους εχθρούς και μάλλον αυτούς θα προκαλέσει· ώστε εάν είμαστε νηφάλιοι και αγρυπνούμε, ούτε εμείς θα ζητήσουμε εδώ να κτίσουμε λαμπρά οικοδομήματα. Η παρούσα ζωή δε διαφέρει καθόλου από την εκστρατεία και το φουσάτο.

Για τον λόγο αυτόν, σας παρακαλώ, τα πάντα να πράττουμε ώστε να μη μαζεύουμε καθόλου θησαυρούς εδώ, διότι αν έλθει ο κλέπτης, αμέσως θα απομακρυνθούμε: «Ἐκεῖνο δὲ γινώσκετε ὅτι εἰ ᾔδει ὁ οἰκοδεσπότης ποίᾳ φυλακῇ ὁ κλέπτης ἔρχεται, ἐγρηγόρησεν ἂν καὶ οὐκ ἂν εἴασε διορυγῆναι τὴν οἰκίαν αὐτοῦ(:από την πείρα σας μάλιστα γνωρίζετε και εκείνο, ότι δηλαδή εάν γνώριζε ο οικοδεσπότης σε ποιο τρίωρο της νύχτας έρχεται ο κλέπτης, θα αγρυπνούσε και δε θα άφηνε να του διαρρήξουν το σπίτι του)» [Ματθ.24,43], λέγει ο Κύριος, αποκαλώντας έτσι τον θάνατο.

Προτού λοιπόν έλθει ο θάνατος, ας αποστέλλουμε τα πάντα στη δική μας πατρίδα. Εδώ πάλι ας είμαστε καλώς ζωσμένοι, για να μπορέσουμε να νικήσουμε τους εχθρούς, τους οποίους είθε να έχουμε νικήσει κατά την ημέρα των επάθλων της άφθαρτης δόξας, με τη χάρη και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, μετά του οποίου ανήκει στον Πατέρα και στο άγιο Πνεύμα, δόξα, δύναμη, τιμή, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

ΠΗΓΕΣ:

• https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-epistulam-ad-ephesios.pdf

• Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στην Προς Γαλάτας επιστολή, ομιλία ΚΓ΄, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1980, τόμος 21, σελίδες 300-317.

• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html

• Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.

• Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.

• Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.

• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm

• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm

στα εδάφιο 14 του κεφ.6

της «Πρός Εφεσίους» επιστολής του αποστόλου Παύλου

[ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: Εφ.6,14 – Η ΠΑΝΟΠΛΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥ]

« Στῆτε οὖν περιζωσάμενοι τὴν ὀσφὺν ὑμῶν ἐν ἀληθείᾳ(:Σταθείτε λοιπόν στην παράταξη του αγώνα. Ζωστείτε την αλήθεια σαν ζώνη, ώστε ο φωτισμός της αλήθειας να σας δίνει πνευματική δύναμη και ευκινησία)».

Αφού σύνταξε το στράτευμα τούτο των Χριστιανών και αφού διέγειρε τη διάθεσή τους(διότι ήσαν αναγκαία και τα δύο, και να είναι συντεταγμένοι και να διεγείρει τη διάθεσή τους), και αφού τους έδωσε θάρρος (καθόσον και αυτό ήταν αναγκαίο), στη συνέχεια τους εξοπλίζει τελείως. Διότι δεν ωφελούν καθόλου τα όπλα, αν δεν έχουν παραταχθεί εκείνοι προηγουμένως και αν δεν διεγερθεί η διάθεση της ψυχής του στρατιώτη. Διότι πρέπει να οπλίζει πρώτα αυτόν εσωτερικά και έπειτα εξωτερικά. Και αν τούτο ισχύει για τους αισθητούς στρατιώτες, κατά πολύ περισσότερο θα ενισχύει για τους νοητούς· και μάλλον αυτοί δεν είναι δυνατόν να οπλισθούν εξωτερικά, αλλά πάντοτε εσωτερικά. Διήγειρε τη διάθεση και την παρόξυνε, πρόσθεσε το θάρρος, παρέταξε αυτούς με τάξη, στη συνέχεια τους οπλίζει.

Πρόσεχε όμως πώς χορηγεί τα όπλα. «Σταθείτε λοιπόν», λέγει. Το πρώτο που πρέπει να προσέχουν οι στρατιώτες είναι, να γνωρίζουν να παρατάσσονται με τάξη, και από αυτό πολλά μπορούν να γίνουν. Για τον λόγο αυτόν πολλά λέγει για τον τρόπο της παρατάξεως και σε άλλο σημείο λέγοντας: «Γρηγορεῖτε, στήκετε ἐν τῇ πίστει, ἀνδρίζεσθε, κραταιοῦσθε(:προσέχετε σαν άγρυπνοι φρουροί. Μένετε στερεοί και όρθιοι στην πίστη. Να αγωνίζεστε σαν άνδρες γενναίοι. Πάρτε δύναμη και θάρρος)» [Α΄Κορ.16.13]· και πάλι: «Ὥστε, ἀδελφοί μου ἀγαπητοὶ καὶ ἐπιπόθητοι, χαρὰ καὶ στέφανός μου, οὕτω στήκετε ἐν Κυρίῳ, ἀγαπητοί(:συνεπώς, αδελφοί μου αγαπητοί και πολυπόθητοι, εσείς που είστε για μένα τον απόστολο και διδάσκαλό σας χαρά και στεφάνι δόξας λόγω των αρετών σας, σας προτρέπω, αγαπητοί μου, έτσι να μένετε σταθεροί στην εν Κυρίω ζωή· όπως δηλαδή σας είπα προηγουμένως και όπως ταιριάζει σε ανθρώπους που περιμένουν Σωτήρα από τους ουρανούς)» [Φιλιπ.4,1]· και πάλι: «Ὥστε ὁ δοκῶν ἑστάναι βλεπέτω μὴ πέσῃ(: Από τα διδακτικά λοιπόν αυτά παραδείγματα της ιστορίας του Ισραήλ βγαίνει ως συμπέρασμα ότι όποιος έχει την ιδέα ότι στέκεται καλά στα πόδια του, ας προσέχει μην πέσει, όπως έπεσαν και οι Ισραηλίτες που ανέφερα)» [Α΄Κορ.10,12]· και πάλι: «διὰ τοῦτο ἀναλάβετε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ, ἵνα δυνηθῆτε ἀντιστῆναι ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ πονηρᾷ καὶ ἅπαντα κατεργασάμενοι στῆναι(:Επειδή λοιπόν ο αγώνας είναι φοβερός, γι’ αυτό πάρτε πάνω σας και φορέστε την πανοπλία που δίνει ο Θεός, για να μπορέσετε να αντισταθείτε την ημέρα που ο πειρασμός θα σας προσβάλει με δύναμη. Κι αφού επιτελέσετε με ακρίβεια όλα τα καθήκοντά σας να σταθείτε στη θέση σας και να την κρατήσετε καλά)» [Εφ.6,13]. Άρα δεν εννοεί απλώς οποιανδήποτε παράταξη, αλλά την διατεταγμένη καλώς· και όσοι είναι έμπειροι των πολεμικών ζητημάτων, γνωρίζουν πόσο αξίζει το να γνωρίζουν να παρατάσσονται.

Εάν λοιπόν επί των πυγμάχων και παλαιστών ο γυμναστής πριν από οτιδήποτε άλλο διατάσσει αυτό, να στέκονται δηλαδή καλώς, πολύ περισσότερο το ίδιο ακριβώς ισχύει επί των πολέμων και των στρατιωτικών πραγμάτων. Εκείνος που έχει σταθεί όρθιος δεν έχει σταθεί με σύγχυση, ούτε στηρίζεται σε άλλον· η ακριβής όρθια στάση φαίνεται στον τρόπο, με τον οποίο στέκεται κανείς. Ώστε οι όντως όρθιοι, αυτοί έχουν σταθεί· αυτοί όμως που δεν έχουν σταθεί, δε θα έχουν την κανονική στάση, αλλά θα είναι διαλυμένοι και διασκορπισμένοι. Ο φιλήδονος δεν στέκεται όρθιος, αλλά στηρίζεται, καθώς ο λάγνος και ο φιλοχρήματος. Αυτός που γνωρίζει να στέκεται, θα έχει εύκολα όλα τα απαραίτητα όπλα για την πάλη από τη στάση του αυτήν, σαν από κάποιο στήριγμα.

«Στῆτε οὖν περιζωσάμενοι τὴν ὀσφὺν ὑμῶν ἐν ἀληθείᾳ(:Σταθείτε λοιπόν στην παράταξη του αγώνα. Ζωστείτε την αλήθεια σαν ζώνη, ώστε ο φωτισμός της αλήθειας να σας δίνει πνευματική δύναμη και ευκινησία)», λέγει. Δεν ομιλεί περί πραγματικής ζώνης, διότι όλα στο χωρίο αυτό τα λέγει με αλληγορικό νόημα. Και πρόσεχε πώς προχωρεί μεθοδικά. Κατά πρώτον ζώνει εκ νέου τον στρατιώτη. Τι τέλος πάντων σημαίνει αυτό; Με τη ζώνη ανακόπτει εκείνον, που είναι διαλυμένος και παραλυμένος από τις επιθυμίες και έχει τις σκέψεις του στραμμένες προς τα ταπεινά, δεν επιτρέπει να εμποδίζεται αυτός από τα συμπλεκόμενα με τις κνήμες ιμάτια, αλλά τον αφήνει να τρέχει με ευλύγιστα πόδια.

«Σταθείτε, λοιπόν», λέγει, «αφού ζώσετε τη μέση σας». «Μέση» εδώ εννοεί το εξής· όπως ακριβώς βάση στα πλοία είναι η καρίνα, έτσι και σε εμάς βάση όλου του σώματος είναι η μέση· διότι είναι σαν θεμέλιο και επάνω σε αυτό οικοδομείται το παν, καθώς βέβαια λέγουν οι ιατροί. Περισφίγγει λοιπόν την ψυχή μας, περιβάλλοντας με ζώνη τη μέση, διότι δεν εννοεί βέβαια τη μέση αυτή, αλλά ομιλεί αλληγορικά. Και όπως η μέση είναι η βάση των κάτω και των άνω μελών του σώματος, έτσι συμβαίνει και επί της νοητής μέσης. Εκείνοι λοιπόν που καταπονήθηκαν πολλές φορές, αφού θέσουν εκεί τα χέρια τους σαν σε ένα στήριγμα, έτσι στηρίζαν σταθερά, τους εαυτούς τους. Και η ζώνη για τον λόγο αυτόν γίνεται στους πολέμους, για να συγκρατεί και αν περισφίγγει το ευρισκόμενο σε εμάς στήριγμα. Για τούτο και όταν τρέχουμε φορούμε ζώνη, για να προφυλάσσει το στήριγμα σε μας. Τούτο λοιπόν λέγει, ας γίνεται και επί της ψυχής, και οτιδήποτε αν κάνουμε, θα είμαστε δυνατοί. Βέβαια η ζώνη κατεξοχήν αρμόζει στους στρατιώτες.

«Ναι», θα μπορούσε να πει κάποιος, «αλλά τη μέση αυτή ζώνουμε με δερμάτινο ιμάντα· εμείς όμως με ποιον;» Με τον κυριότερο των λογισμών, εννοώ με την αλήθεια. «Ζωστείτε την αλήθεια στη μέση σας σαν ζώνη», λέγει. Ας μην αγαπάμε λοιπόν κανένα ψεύδος, να επιδιώκουμε τα πάντα εν αληθεία, ας μην ψευδόμαστε ο ένας στον άλλο. Και αν πρόκειται για δόξα, ας ζητούμε την αληθινή· και αν είναι τρόπος ζωής, τον αληθινό. Αν περιγράφουμε με τούτο τους εαυτούς μας, αν ζωστούμε με την αλήθεια, κανείς δε θα γίνει υπέρτερός μας. Εκείνος που ζητεί το δόγμα της αληθείας, δε θα νικηθεί και δε θα χάσει το θάρρος του στη γη. Ότι βεβαίως τα μη αληθινά κατάγονται από τη γη, είναι φανερό από το ότι όλοι οι κοσμικοί είναι δούλοι στα πάθη, υπακούοντας στις δικές τους σκέψεις.

Για τον λόγο αυτόν εάν είμαστε νηφάλιοι, δε θα έχουμε ανάγκη διδασκαλίας στους λόγους των Ελλήνων. Βλέπεις πώς εκείνοι είναι μαλακοί και νωθροί, χωρίς να μπορούν να αποδεχθούν τίποτε αυστηρό, τίποτε υπεράνω του ανθρώπινου λογικού; Διότι δεν είναι ζωσμένοι με την αλήθεια. Για τον λόγο αυτόν ακριβώς η μέση τους έχει διαλυθεί, καθώς το μέρος που δέχεται τα γεννητικά σπέρματα και το στήριγμα των λογισμών. Τίποτε λοιπόν δεν είναι ασθενέστερο από αυτούς.

Και βλέπεις πάλι τους Μανιχαίους, πώς τολμούν να λέγουν τα πάντα με τους δικούς τους συλλογισμούς; «Δεν μπορούσε», λένε, «ο Θεός χωρίς ύλη να δημιουργήσει τον κόσμο». Από πού είναι φανερό αυτό; Ισχυρίζονται αυτά από τα όσα συμβαίνουν εδώ κάτω και από τα γήινα και από τα ανθρώπινα. «Διότι ο άνθρωπος», λένε οι οπαδοί του Μάνεντος, «δεν μπορεί να δημιουργήσει με άλλο τρόπο». Πάλι πρόσεχε τι λέγει ο Μαρκίωνας[έζησε τον 2^ο αιώνα μ. Χ. , μέγας οπαδός της αίρεσης του Γνωστικισμού, συγκρότησε δυαρχικό θεολογικό σύστημα και ιδιαίτερη εκκλησία, δική του]: «Δεν μπορούσε ο Θεός να παραμείνει αμόλυντος, αφού έγινε άνθρωπος». Από πού είναι φανερό αυτό; «Διότι ούτε οι άνθρωποι μπορούν», λέει. Αν και οι άνθρωποι μπορούν.

Ο Ουαλεντίνος πάλι[:αιρεσιάρχης του 2^ου αιώνα· καταγόταν από την Αίγυπτο και διδάχτηκε την ελληνική φιλοσοφία. Αφού εγκαταστάθηκε ση Ρώμη αποσχίστηκε από την Εκκλησία, γενόμενος αρχηγός της αίρεσης του Γνωστικισμού], έχοντας στραμμένους τους λογισμούς του στα γήινα, ομιλεί από όσα συμβαίνουν στη γη· ομοίως και ο Παύλος ο Σαμοσατεύς[: αιρετικός του 3^ου αιώνα, επίσκοπος Αντιοχείας. Ήταν μοναρχιανός, αρνιόταν το δόγμα της αγίας Τριάδος και το δόγμα της ενανθρωπήσεως, μη παραδεχόμενος τις υποστάσεις του υιού και του αγίου Πνεύματος· θεωρούσε τον Χριστό όχι ως Θεό, αλλά ως σκήνωμα της θείας σοφίας] και ο Άρειος[: αιρετικός πρεσβύτερος και θεολόγος της Αλεξάνδρειας από τη διδασκαλία του οποίου προήλθε ο αρειανισμός, η γνωστή χριστολογική αίρεση του 4^ου αιώνα]. «Τι λοιπόν;», λέγει ο Άρειος. «Δεν μπορούσε ο Θεός όταν γεννά, να γεννήσει απαθώς». Πώς τολμάς να το λέγεις αυτό, Άρειε; Από αυτά που συμβαίνουν σε μας; Βλέπεις οι λογισμοί όλων να σύρονται κάτω στη γη, να είναι χαλαροί, να εμπνέονται από τη γη; Και όσον αφορά μεν τα δόγματα, έτσι συμβαίνει· όσον αφορά δε πάλι τον τρόπο ζωής, οι πόρνοι, όσοι αγαπούν υπερβολικά τα χρήματα, τη δόξα και όλα τα άλλα, κάτω σύρονται· δεν έχουν όρθια αυτή τη μέση, ώστε να αναπαύονται όταν κουραστούν, αλλά εάν κουραστούν, δε θέτουν το χέρι σε αυτήν για να σταθούν, αλλά διαλύονται. Ο ζωσμένος λοιπόν την αλήθεια, πρώτα μεν ουδέποτε θα κουραστεί· δεύτερο δε, και αν ακόμη κουραστεί, θα επαναπαύεται σε αυτήν την αλήθεια.

Τι λοιπόν, πες μου; Η πτωχεία θα αναγκάσει αυτόν να κουραστεί; Καθόλου· διότι επαναπαύεται στον αληθινό πλούτο και με την πτωχεία θα γνωρίσει την πραγματική πτωχεία. Μήπως η δουλεία θα κάνει αυτόν να κουραστεί; Καθόλου· διότι γνωρίζει την πραγματική δουλεία. Μήπως η ασθένεια; Αλλά ούτε αυτή. «Ἔστωσαν ὑμῶν αἱ ὀσφύες περιεζωσμέναι καὶ οἱ λύχνοι καιόμενοι(:η μέση σας ας είναι ζωσμένη καλά, και τα λυχνάρια σας ας είναι πάντοτε αναμμένα. Δηλαδή αν θέλετε να γίνουν κτήμα σας οι επουράνιοι θησαυροί, πρέπει να είστε πάντοτε έτοιμοι και άγρυπνοι προσέχοντας να εκτελείτε σε κάθε περίσταση τις εντολές του Κυρίου σας και πρόθυμοι να Τον υπηρετήσετε)»[Λουκ.12,35], ώστε να έχουν άσβεστο το φως.

Αυτό διατάσσονταν να κάνουν και οι εξερχόμενοι από την Αίγυπτο και ζωσμένοι έτρωγαν το Πάσχα. «Και γιατί», θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς, «έτρωγαν κατά αυτόν τον τρόπο;». Θέλεις να μάθεις όλη την ιστορική υπόθεση ή την αλληγορική ερμηνεία τους; Εγώ λοιπόν θα τα πω και τα δύο, εσείς πάλι να εμβαθύνετε σε αυτά. Διότι δεν ομιλώ απλώς, για να πω μόνο την εξήγηση, αλλά και για να γίνουν μεταξύ σας οι λόγοι μου έργο. «Οὕτω δὲ φάγεσθε αὐτό· αἱ ὀσφύες ὑμῶν περιεζωσμέναι, καὶ τὰ ὑποδήματα ἐν τοῖς ποσὶν ὑμῶν, καὶ αἱ βακτηρίαι ἐν ταῖς χερσὶν ὑμῶν· καὶ ἔδεσθε αὐτὸ μετὰ σπουδῆς· πάσχα ἐστὶ Κυρίῳ(:Κατ’ αυτόν λοιπόν τον τρόπο θα φάτε το πάσχα: η μέση σας θα είναι ζωσμένη, τα υποδήματά σας φορεμένα στα πόδια σας και οι ράβδοι στα χέρια σας. Θα φάτε αυτό βιαστικά. Αυτό είναι Πάσχα (:διάβαση) Κυρίου)»[Εξ.12,11], λέγει. Φρικτά και φοβερά είναι τα μυστήρια και έχουν πολύ βάθος. Εάν όμως είναι τόσο φοβερά στους τύπους, πολύ περισσότερο είναι στην πραγματικότητα. Εξέρχονται από την Αίγυπτο, τρώγουν το πάσχα. Πρόσεχε, η εξωτερική τους εμφάνιση είναι δείγμα των οδοιπόρων· διότι το να φορούν τα υποδήματα, να κρατούν ραβδιά στα χέρια και να τρώγουν όρθιοι, τίποτε άλλο δε δηλώνει παρά τούτο.

Επιθυμείτε να ακούσετε πρώτα την ιστορία ή την αλληγορική ερμηνεία; Καλύτερα την ιστορία. Τι λοιπόν θέλει να πει η ιστορία; Οι Ιουδαίοι ήσαν αγνώμονες και συνεχώς λησμονούσαν τις ευεργεσίες του Θεού. Επειδή λοιπόν ήθελε να θυμούνται Αυτόν και χωρίς την θέλησή τους, καθορίζει τον τρόπο αυτόν της βρώσεως του πάσχα. Τι τέλος πάντων; Για να έχουν την ανάγκη να τηρούν κάθε χρόνο την νομοθεσία, και να θυμούνται κατ’ ανάγκη και τον Θεό, ο οποίος εξήγαγε αυτούς από την Αίγυπτο. Άρα λοιπόν ο Θεός δεν πρόσδεσε μόνο τις ευεργεσίες Του στον χρόνο, αλλά και στον τρόπο αυτών που έτρωγαν το πάσχα. Για τον λόγο αυτόν βέβαια τρώνε ζωσμένοι και φορώντας τα σανδάλια τους, για να λένε όταν τους ρωτούν, ότι «είμαστε έτοιμοι προς οδοιπορία» και ότι «επρόκειτο να εξέλθουμε από την Αίγυπτο στη γη της επαγγελίας». Αυτή μεν είναι η μορφή των γεγονότων, η αλήθεια όμως είναι η εξής:

Και εμείς εσθίουμε πάσχα, τον Χριστό. «Ἐκκαθάρατε οὖν τὴν παλαιὰν ζύμην, ἵνα ἦτε νέον φύραμα, καθώς ἐστε ἄζυμοι. καὶ γὰρ τὸ πάσχα ἡμῶν ὑπὲρ ἡμῶν ἐτύθη Χριστός(: ξεκαθαρίστε λοιπόν το παλιό προζύμι της διαφθοράς του παλαιού ανθρώπου, για να είστε νέα μάζα ζυμαριού, καθώς έχετε απαλλαγεί από την παλιά κακή ζύμη με την πίστη και το βάπτισμα. Και οφείλουμε να είμαστε άζυμοι, διότι και εμείς εορτάζουμε θείο και υπερφυσικό Πάσχα. Ο δικός μας πασχαλινός αμνός είναι ο Χριστός, που θυσιάστηκε για χάρη μας)» [Α΄Κορ. 5,7]. Άρα και εμείς εσθίουμε πάσχα πολύ καλύτερο από το ιουδαϊκό. Βέβαια και εμείς οφείλουμε να εσθίουμε έχοντας υποδήματα στα πόδια και ζώνη στη μέση μας. Γιατί; Για να είμαστε και εμείς έτοιμοι για την έξοδο, για την αποδημία από τη ζωή αυτή. Κανείς από όσους τρώνε τούτο το πάσχα ας μην προσέχει προς την Αίγυπτο, αλλά προς τον ουρανό, προς την άνω Ιερουσαλήμ. Για τον λόγο αυτόν εσθίεις ζωσμένος και έχοντας τα υποδήματα στα πόδια, για να μάθεις ότι ευθύς μόλις αρχίσεις να τρώγεις το πάσχα, οφείλεις να αποδημείς και να οδεύεις. Και υπαινίσσεται δύο πράγματα και ότι πρέπει να εξέλθουν από την Αίγυπτο και ότι όταν μένουν, να μένουν στο εξής σαν σε ξένη χώρα.

«Ἡμῶν γὰρ τὸ πολίτευμα ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει, ἐξ οὗ καὶ σωτῆρα ἀπεκδεχόμεθα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν(:η συμπεριφορά τους και τα φρονήματά τους είναι τελείως αντίθετα με τα δικά μας. Διότι η δική μας πατρίδα και πολιτεία και τα δικά μας πολιτικά δικαιώματα είναι στους ουρανούς, από όπου με πολύ πόθο περιμένουμε και τον Σωτήρα μας, τον Κύριο Ιησού Χριστό)»[Φιλιπ.3,20], λέγει ο Παύλος, και πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι πάντοτε σε όλη τη ζωή μας, ώστε όταν κληθούμε, να μην αναβάλλουμε, αλλά να λέμε «Ἑτοίμη ἡ καρδία μου, ὁ Θεός, ἑτοίμη ἡ καρδία μου, ᾄσομαι καὶ ψαλῶ ἐν τῇ δόξῃ μου(:Είναι έτοιμη η καρδιά μου, ω Θεέ μου, είναι έτοιμη, για να ψάλλω με τη φωνή μου προς δόξα δική Σου, να παίζω μουσικά όργανα με όλη μου την ψυχή)»[Ψαλμ.107,2]. Αλλά αυτό μεν μπορούσε να το λέγει ο Παύλος που δεν συναισθάνεται τίποτε να τον βαραίνει· εγώ όμως που έχω ανάγκη πολλού χρόνου για μετάνοια, δεν μπορώ να το πω.

Και το ότι το να είναι κάποιος ζωσμένος είναι δείγμα της γρηγορούσης ψυχής, άκουε τον Θεό να λέγει προς τον δίκαιο εκείνον άνδρα, τον Ιώβ: «ζῶσαι ὥσπερ ἀνὴρ τὴν ὀσφύν σου, ἐρωτήσω δέ σε, σὺ δέ μοι ἀποκρίθητι. ποῦ ἦς ἐν τῷ θεμελιοῦν με τὴν γῆν; ἀπάγγειλον δέ μοι εἰ ἐπίστῃ σύνεσιν.τίς ἔθετο τὰ μέτρα αὐτῆς, εἰ οἶδας; ἢ τίς ὁ ἐπαγαγὼν σπαρτίον ἐπ᾿ αὐτῆς;(: Ζώσε, λοιπόν, τη μέση σου ως άνδρας παλαιστής και πάρε θάρρος, διότι εγώ θα σε ερωτήσω, και εσύ δώσε μου απόκριση: Πού ήσουνα, όταν εγώ θεμελίωνα την γη; Απάντησέ μου, εάν έχεις σύνεση. Ποιος έθεσε τα μέτρα αυτής; Πες μου, εάν το γνωρίζεις. Ποιος, όταν αυτή χτιζόταν, έβαλε νήμα στάθμης για την ακρίβεια της οικοδομής;)»[Ιώβ, 38,3-5]. Τούτο λέγει και προς όλους τους αγίους, τούτο δε και προς τον Μωυσή. Και ο ίδιος πάλι φαίνεται ζωσμένος στο βιβλίο του Ιεζεκιήλ, μάλλον δε και οι άγγελοι φαίνονται σε μας ζωσμένοι, επειδή είναι στρατιώτες. Από την περίζωση γίνεται γενναίως ο τρόπος κατά τον οποίο στέκεται κανείς, όπως από την στάση η περίζωση.

Ας περιζώσουμε λοιπόν και τους εαυτούς μας, διότι και εμείς πρόκειται να εξέλθουμε και πολλές είναι οι ενδιάμεσες δυσκολίες. Όταν διέλθουμε τούτο το πεδίο, έρχεται αμέσως ο διάβολος και τα πάντα ενεργεί και επινοεί, ώστε, αφού συλλάβει, να καταστρέψει αυτούς που σώθηκαν από την Αίγυπτο, αυτούς που διάβηκαν την Ερυθρά θάλασσα, αυτούς που απελευθερώθηκαν από τους δαίμονες και συγχρόνως από πάρα πολλές συμφορές. Αλλά εάν είμαστε νηφάλιοι, έχουμε και εμείς στήριγμα ισχυρό τη χάρη του αγίου Πνεύματος· το στήριγμα αυτό και φωτίζει και σκιάζει. Έχουμε μάννα· μάλλον δε όχι μάννα, αλλά πολύ περισσότερο του μάννα έχουμε. Από την πέτρα δεν εξέρχεται ύδωρ, αλλά πόμα πνευματικό. Έχουμε και παραπήγματα, κατοικώντας την έρημο και τώρα. Διότι πράγματι και τώρα έχει γίνει η γη έρημη από την αρετή και περισσότερο εκείνης. Για ποιο λόγο έπρεπε να αποφεύγει κανείς εκείνη την έρημο; Άραγε όχι διότι είχε σκορπιούς και έχιδνες; Από την οποία, λέγει, δεν διήλθε άνθρωπος. Αλλά δεν είναι , δεν είναι εκείνη τόσο άκαρπη, όπως η ανθρώπινη φύση;

Πόσοι άνθρωποι σήμερα είναι σκορπιοί στην έρημο αυτήν, πόσοι έχιδνες, πόσοι φίδια, πόσοι γεννήματα εχιδνών, τους οποίους τώρα διήλθαμε; Αλλά ας μη φοβηθούμε, διότι αρχηγός της εξόδου αυτής δεν είναι ο Μωυσής, αλλά ο Ιησούς. Πώς λοιπόν δε θα πάθουμε τα ίδια; Ας μην πράξουμε τα ίδια και δε θα πάθουμε τα ίδια. Εκείνοι γόγγυζαν, εκείνοι ήσαν αγνώμονες. Εμείς λοιπόν ας μην πάθουμε αυτά. Πώς έπεσαν όλοι εκείνοι; Περιφρόνησαν την επιθυμητή γη. Πώς την περιφρόνησαν; Και μάλιστα τη θαύμαζαν. Με το να δείξουν δειλία και να μη θελήσουν να αποδεχθούν υπέρ αυτής κακουχίες. Λοιπόν ας μην περιφρονήσουμε εμείς τον ουρανό· τούτο είναι περιφρόνηση. Μεταφέρθηκε και από εμάς καρπός από τον ουρανό, όχι σταφύλια μεταφερόμενα μέσα σε αμφορείς, αλλά ο αρραβώνας του αγίου Πνεύματος, το ευρισκόμενο στους ουρανούς πολίτευμα, το οποίο δίδαξε ο Παύλος, όλος ο χορός των αποστόλων, οι θαυμάσιοι γεωργοί. Τους καρπούς αυτούς δεν έφερε ο Χάληβ, ο υιός του Ιεφανή[: ο Χάληβ ήταν αφοσιωμένος στο Μωυσή· στάλθηκε από αυτόν να κατασκοπεύσει τη γη Χαναάν. Αξιώθηκε μαζί με τον Ιησού του Ναυή να εισέλθει στη γη της επαγγελίας], ούτε ο Ιησούς, ο υιός του Ναυή[: διάδοχος του Μωυσή ως θεοκρατικός αρχηγός του Ισραήλ κατά την περίοδο της κατακτήσεως της γης Χαναάν], αλλά ο Ιησούς, ο Υιός του Πατρός των οικτιρμών, ο Υιός του αληθινού Θεού έφερε όλη την αρετή, όλους τους καρπούς έφερε από εκεί κάτω και σε μας, εννοώ τους επουράνιους ύμνους. Διότι εκείνα που λέγουν τα Χερουβείμ στους ουρανούς, αυτά διέταξε και εμάς να λέμε, δηλαδή «Άγιος, άγιος, άγιος».

Έφερε σε μας την πολιτεία των αγγέλων. Οι άγγελοι δεν νυμφεύονται, ούτε παντρεύονται. Την αρετή αυτήν φύτεψε και εδώ. Εκείνοι δεν αγαπούν τα χρήματα, ούτε τα άλλα υλικά αγαθά· και τούτο εγκατέσπειρε σε μας. Εκείνοι δεν πεθαίνουν· αυτό χάρισε και σε μας· διότι ο θάνατος δεν είναι πλέον θάνατος, αλλά ύπνος. Διότι άκουε τον Ιησού να λέγει: «Λάζαρος ὁ φίλος ἡμῶν κεκοίμηται· ἀλλὰ πορεύομαι ἵνα ἐξυπνήσω αὐτόν(:Ο φίλος μας ο Λάζαρος έχει κοιμηθεί. Αλλά πηγαίνω να τον ξυπνήσω)»[Ιω.11,11]. Είδες τους καρπούς της άνω Ιερουσαλήμ;

Και το πλέον αξιοθαύμαστο είναι ότι ο πόλεμος δεν κρίθηκε ακόμη, αλλά έχει δωρίσει όλα αυτά πριν από την επαγγελία σε εμάς. Διότι εκείνοι μεν κοπίαζαν, και όταν ακόμη ήρθαν στη Γη της Επαγγελίας. Μάλλον δε δεν κοπίαζαν, διότι εάν ήθελαν να υπακούσουν στον Θεό, θα κατελάμβαναν χωρίς όπλα και μάχη όλες σε πόλεις. Την Ιεριχώ λοιπόν κατατρόπωσαν χορεύοντας μάλλον παρά πολεμώντας. Εμείς όμως αφού εισέλθουμε στη γη της επαγγελίας, δηλαδή στον ουρανό, δεν πολεμούμε, αλλά μόνο όταν είμαστε στην έρημο, δηλαδή στην παρούσα ζωή. «ὁ γὰρ εἰσελθὼν εἰς τὴν κατάπαυσιν αὐτοῦ καὶ αὐτὸς κατέπαυσεν ἀπὸ τῶν ἔργων αὐτοῦ, ὥσπερ ἀπὸ τῶν ἰδίων ὁ Θεός(: πράγματι λοιπόν πρόκειται για ιερή και αιώνια ανάπαυση, για σαββατισμό. Διότι εκείνος που μπαίνει στην ουράνια ανάπαυση του Θεού, αναπαύεται και αυτός από τα έργα του, όπως ακριβώς αναπαύτηκε και ο Θεός από τα δικά Του έργα)» [Εβρ.4,10] και «τὸ δὲ καλὸν ποιοῦντες μὴ ἐκκακῶμεν· καιρῷ γὰρ ἰδίῳ θερίσομεν μὴ ἐκλυόμενοι(:ας μη χάνουμε όμως το κουράγιο μας όταν κάνουμε το καλό. Διότι στον κατάλληλο καιρό θα θερίσουμε τους καρπούς των κόπων μας, εάν δεν αποκάμνουμε τώρα, αλλά είμαστε ακούραστοι στο καλό)» [Γαλ. 6,9]. Βλέπεις ότι καθώς οδήγησε εκείνους, έτσι οδήγησε και εμάς; Εκεί αναφερόμενος στο μάννα και την έρημο λέγει: «καὶ μετρήσαντες γομόρ, οὐκ ἐπλεόνασεν ὁ τὸ πολύ, καὶ ὁ τὸ ἔλαττον οὐκ ἠλαττόνησεν· ἕκαστος εἰς τοὺς καθήκοντας παρ᾿ ἑαυτῷ συνέλεξαν(:Όταν όμως μέτρησαν το ποσό που είχαν συλλέξει με το δοχείο, που χωρούσε ένα γομόρ, είδαν ότι όποιος είχε συλλέξει πολύ δεν ξεπέρασε το ένα γομόρ, και όποιος μάζεψε λίγο δεν είχε λιγότερο από ένα γομόρ. Ο καθένας δηλαδή είχε στη διάθεσή του ένα γομόρ για το κάθε άτομο της οικογένειάς του)»[Εξ.16,18]. Και σε μας αυτό έχει προστάξει, να μη μαζεύουμε θησαυρούς επάνω στη γη.

Αν όμως μαζεύουμε θησαυρούς, δεν τους καταστρέφει πλέον ο αισθητός σκώληκας, όπως ακριβώς συνέβη στην περίπτωση του μάννα, αλλά αυτός που διαρκεί αιώνια μαζί με το πυρ. Τα πάντα λοιπόν ας πράξουμε καλά, για να μην ετοιμάσουμε τροφή στον σκώληκα. Διότι λέγει η Αγία Γραφή: «καὶ μετρήσαντες γομόρ, οὐκ ἐπλεόνασεν ὁ τὸ πολύ, καὶ ὁ τὸ ἔλαττον οὐκ ἠλαττόνησεν· ἕκαστος εἰς τοὺς καθήκοντας παρ᾿ ἑαυτῷ συνέλεξαν(:Όταν όμως μέτρησαν το ποσό που είχαν συλλέξει με το δοχείο, που χωρούσε ένα γομόρ, είδαν ότι όποιος είχε συλλέξει πολύ δεν ξεπέρασε το ένα γομόρ, και όποιος μάζεψε λίγο δεν είχε λιγότερο από ένα γομόρ. Ο καθένας δηλαδή είχε στη διάθεσή του ένα γομόρ για το κάθε άτομο της οικογένειάς του)» [Εξ.16,18] και «καθὼς γέγραπται· ὁ τὸ πολὺ οὐκ ἐπλεόνασε, καὶ ὁ τὸ ὀλίγον οὐκ ἠλαττόνησε(:και να γίνει η ισότητα αυτή σύμφωνα με εκείνο που είναι γραμμένο στην Αγία Γραφή: Εκείνος που μάζεψε πολύ μάννα δεν είχε περίσσευμα, κι εκείνος που μάζεψε λίγο δε στερήθηκε, ούτε πήρε λιγότερο. Αυτό λοιπόν που έγινε στους Ισραηλίτες τότε αναγκαστικά με το θαύμα του Θεού, κάντε το εσείς σήμερα με την ελεύθερη προθυμία και γενναιοδωρία σας)» [Β΄Κορ. 8,15].

Και τούτο βέβαια γίνεται καθημερινά και σε μας· διότι όλοι γεμίζουμε την κοιλιά στο ανώτατο όριο· το περιττό όμως είναι προσθήκη των ανόητων φροντίδων. Διότι εκείνο που ήθελε μετά από αυτά να διδάξει λέγοντας: «Μὴ οὖν μεριμνήσητε εἰς τὴν αὔριον· ἡ γὰρ αὔριον μεριμνήσει τὰ ἑαυτῆς· ἀρκετὸν τῇ ἡμέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς(:Μην κυριευτείτε λοιπόν από ανήσυχη φροντίδα για όσα ενδέχεται να παρουσιαστούν αύριο. Διότι η αυριανή ημέρα θα φροντίσει για όλα όσα θα σας συμβούν τότε. Αρκεί για την κάθε ημέρα η δική της σκοτούρα και ταλαιπωρία)» [Ματθ.6,34], αυτό ήδη δίδαξε άνωθεν και ούτε έτσι δέχτηκαν. Αλλά εμείς ας μην είμαστε άπληστοι, αγνώμονες, ας μην επιζητούμε λαμπρά σπίτια· διότι βαδίζουμε, δεν κατοικούμε. Ώστε αν κανείς γνωρίζει ότι η παρούσα ζωή είναι μία οδοιπορία και εκστρατεία, και όπως θα μπορούσε να πει κανείς το λεγόμενο από αυτούς «φουσάτο»[:περιχαρακωμένο στρατόπεδο, δηλαδή στίφος ενόπλων, στράτευμα], δε θα ζητήσει λαμπρά οικοδομήματα. Διότι, πες μου, ποιος ενώ είναι πολύ εύπορος, θα προτιμήσει να κτίζει λαμπρές οικίες πλησίον του λεγομένου «φουσάτου»; Κανείς· διότι θα γίνει καταγέλαστος, και θα κτίσει για τους εχθρούς και μάλλον αυτούς θα προκαλέσει· ώστε εάν είμαστε νηφάλιοι και αγρυπνούμε, ούτε εμείς θα ζητήσουμε εδώ να κτίσουμε λαμπρά οικοδομήματα. Η παρούσα ζωή δε διαφέρει καθόλου από την εκστρατεία και το φουσάτο.

Για τον λόγο αυτόν, σας παρακαλώ, τα πάντα να πράττουμε ώστε να μη μαζεύουμε καθόλου θησαυρούς εδώ, διότι αν έλθει ο κλέπτης, αμέσως θα απομακρυνθούμε: «Ἐκεῖνο δὲ γινώσκετε ὅτι εἰ ᾔδει ὁ οἰκοδεσπότης ποίᾳ φυλακῇ ὁ κλέπτης ἔρχεται, ἐγρηγόρησεν ἂν καὶ οὐκ ἂν εἴασε διορυγῆναι τὴν οἰκίαν αὐτοῦ(:από την πείρα σας μάλιστα γνωρίζετε και εκείνο, ότι δηλαδή εάν γνώριζε ο οικοδεσπότης σε ποιο τρίωρο της νύχτας έρχεται ο κλέπτης, θα αγρυπνούσε και δε θα άφηνε να του διαρρήξουν το σπίτι του)» [Ματθ.24,43], λέγει ο Κύριος, αποκαλώντας έτσι τον θάνατο.

Προτού λοιπόν έλθει ο θάνατος, ας αποστέλλουμε τα πάντα στη δική μας πατρίδα. Εδώ πάλι ας είμαστε καλώς ζωσμένοι, για να μπορέσουμε να νικήσουμε τους εχθρούς, τους οποίους είθε να έχουμε νικήσει κατά την ημέρα των επάθλων της άφθαρτης δόξας, με τη χάρη και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, μετά του οποίου ανήκει στον Πατέρα και στο άγιο Πνεύμα, δόξα, δύναμη, τιμή, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.

ΠΗΓΕΣ:

• https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-epistulam-ad-ephesios.pdf

• Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στην Προς Γαλάτας επιστολή, ομιλία ΚΓ΄, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1980, τόμος 21, σελίδες 300-317.

• http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html

• Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.

• Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.

• Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.

• http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm

• http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm