Κλίμαξ, Ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Σιναΐτου

Ἄλλο σπουδαῖο κεφάλαιο. Μπορεῖς νά εἶσαι μετανοῶν καί νά εἶσαι ὑπερήφανος; Ὅχι δέν γίνεται νά εἶσαι ὑπερήφανος καί νά εἶσαι καί μετανοῶν. Καί πῶς θά γίνουμε ταπεινοί; Οἱ Πατέρες μᾶς λένε τρία πράγματα. Γιά νά γίνεις ταπεινός πρέπει:

1. 1.      Νά βάλεις τόν ἑαυτό σου κάτω ἀπ’ ὅλους. Νά τοποθετεῖς τόν ἑαυτό σου ἐσύ, ἀπό μόνος σου κάτω ἀπό τούς ἄλλους. Νά λές: «Εἶμαι χειρότερος ἀπό τούς ἄλλους».
2. 2.      Δεύτερον νά ἀγαπήσεις τόν σωματικό κόπο. Γιατί ὁ σωματικός κόπος ταπεινώνει τόν ἄνθρωπο. Ταπεινώνει τό σῶμα κατ’ ἀρχάς. Ὅταν νηστεύεις, ὅταν κάνεις μετάνοιες, γονυκλισίες, ὅταν κοιμάσαι στό πάτωμα (αὐτό οἱ πατέρες τό λένε χαμαικοιτία), ὅταν κάνεις ἕνα διακόνημα, μία ἐξυπηρέτηση στόν ἀδελφό καί χρειάζεται νά τρέξεις, νά βγεῖς ἀπό τό βόλεμά σου, νά βγεῖς ἀπό τό χουζούρι σου.
3. 3.      Καί ἕνα τρίτο, πού χρειάζεται κανείς, γιά νά γίνει ταπεινός, εἶναι νά προσεύχεται ἀδιάλειπτα. Ἐπειδή, ὅταν προσεύχεσαι, τότε ἐξαρτᾶσαι ἀπό τόν Θεό. Καί ὁ Χριστός μᾶς τό δίδαξε, ὅτι πρέπει νά ἐξαρτώμεθα ἀπόλυτα ἀπό τόν Θεό. Τό μεγάλο μάθημα, πού δυστυχώς δέν τό ἔχουμε μάθει καί δέν τό μαθαίνουμε καί στά παιδιά μας – μαθαίνουμε τό ἀντίθετο μάθημα – εἶναι ποιό; «Χωρίς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν» εἶπε ὁ Χριστός. Ὅταν λέει «οὐδέν», ἐννοεῖ «οὐδέν». Δηλαδή τίποτα δέν μποροῦμε νά κάνουμε χωρίς τόν Χριστό. Ἐμεῖς σήμερα λέμε στά παιδιά: «Νά πάρεις πολλά πτυχία, νά ἔχεις ἐφόδια στή ζωή σου, διότι ὁ κόσμος εἶναι ἀνταγωνιστικός. Θά πρέπει καί ἐσύ λοιπόν νά γίνεις πιό ἀνταγωνιστικός. Καί ὅλα ἐξαρτῶνται ἀπό τόν ἀγῶνα σου».

Λοιπόν αὐτό ταπεινώνει τό σῶμα, γιατί τό κουράζει. Καί ὅταν ταπεινωθεῖ τό σῶμα, μᾶς λένε οἱ Ἅγιοι, συνταπεινώνεται καί ἡ ψυχή. Γιατί καί τά δύο αὐτά πράγματα εἶναι ἀλληλένδετα καί τό ἕνα ἐπηρεάζει τό ἄλλο. Ὅταν λοιπόν ταπεινωθεῖ ἡ ψυχή, τότε ἔρχεται ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ. Γιατί ὁ Θεός τό ἔχει ὑποσχεθεῖ αὐτό: «Στούς ταπεινούς δίνω τή χάρη μου». Καί ὅταν ἔρθει ἡ χάρη, τότε ἔρχεται καί ἡ κάθαρση. Γιατί ἡ χάρη μᾶς καθαρίζει. Μόνοι μας δέν μποροῦμε νά καθαριστοῦμε. Ἡ χάρη λοιπόν τελεσιουργεῖ και αὐτή καθόλη τή διαδικασία τῆς σωτηρίας, τῆς μετάνοιας καί τῆς κάθαρσης.

    Ποῦ εἶναι λοιπόν ἡ κατά Θεόν διδασκαλία πού κάνουμε στά παιδιά; Τό ἀντίθετο· τά φουσκώνουμε μέ μιά ψεύτικη ἰδέα ὅτι μποροῦν ἀπό μόνα τους. Εἶναι ψέμα αὐτό πού τούς λέμε. Καί λέμε μετά: «Γιατί καταστράφηκε τό παιδί μου»; Μά γιατί δέν τοῦ εἶπες τήν ἀλήθεια. Τοῦ εἶπες να ἔχει αὐτοπεποίηθηση. «Μά» λέει «ἔτσι θέλει ἡ Ψυχολογία σήμερα».

    Ἔτσι λέει ἡ Ψυχολογία ἀλλά ὁ Χριστός λέει τά ἀντίθετα. Δέν λέει νά ἔχεις αὐτοπεποίθηση. Λέει νά ἔχεις θεοπεποίθηση. «Νά ἔχεις πεποίθηση σέ μένα· ἐμένα νά βλέπεις, ἐμένα νά κοιτᾶς, σέ μένα νά προσεύχεσαι, σέ μένα νά μιλᾶς κάθε στιγμή. Καί χωρίς ἐμένα δέν μπορεῖς νά κάνεις τίποτα· οὔτε μιά ἀναπνοή νά πάρεις οὔτε ἕνα ποτήρι νερό νά πιεῖς». Ποιός τό μαθαίνει αὐτό στό παιδί του; Ἀφοῦ δέν τόχει μάθει στόν ἑαυτό του πῶς θά τό μάθει στό παιδί του; Βλέπετε;

    Γι΄ αὐτό μᾶς πιάνει ἄγχος, γιατί βασιζόμαστε στίς δυνάμεις μας. Καί λέμε: «Ἐγώ θά τό κάνω μέ τή δική μου δύναμη, μέ.., μέ…, μέ.., χωρίς τή χάρη. Πάει ἡ χάρη. Πάει ἡ προσευχή. Καί μετά βλέπουμε πολύ γρήγορα ὅτι δέν μποροῦμε καί ἀγχωνόμαστε. Καί λέμε: «Πάει, χάθηκαν ὅλα». Ἐνῶ δέν χάθηκε τίποτα. Ἁπλῶς ἔχεις χάσει τόν Θεό καί χρειάζεται νά μετανοήσεις. Μετανοῶ λοιπόν σημαίνει γίνομαι ἀγοραστής ταπείνωσης.

 Τέλος καί τῷ Θεῷ δόξα

  Ἀρχιμανδρίτης Σάββας Ἁγιορείτης