Μέσα σ΄αὐτή τήν κατανυκτική ἀτμόσφαιρα, εἴμαστε ἕτοιμοι καί τό Θεό νά εὐχαριστήσουμε γιά αὐτή τήν εὐλογία του καί τούς εὐσεβεῖς χριστιανούς καί τούς ἀγωνιζόμενους νέους μας νά ἐπαινέσουμε γιά τήν ὡραία πορεία τους, γιά τά φιλόθρησκα αἰσθήματά τους καί γιά τήν πνευματική τους δίψα στήν περίοδο τῆς κρίσης. Παράλληλα ὅμως, κανένας μας δέν μπορεῖ νά ἀμφισβητήσει, ὅπως καθημερινά διαπιστώνουμε, ὅτι σκοτεινές δυνάμεις ἐργάζονται πυρετωδῶς καί ἀπεργάζονται τόν ἀφανισμό τῶν ἀνθρώπων, δημιουργώντας σύγχυση στά θέματα τῆς θρησκείας, γιά τά ὁποῖα ὅλοι ἔχουν εὐαισθησία.

Τό βλέπουμε καί τό παρακολουθοῦμε αὐτό τό σχέδιο σέ κάθε μέρος τῆς γῆς. Μερικοί μάλιστα δέν κρύβουν τούς σκοπούς τους καί προβάλλουν τό σατανικό καί ὀλέθριο ἔργο τους, εἶτε μέ τόν προφορικό, εἴτε μέ τό γραπτό λόγο τους καί βέβαια μέ τίς ἐπικίνδυνες ἐνέργειές τους.
Ὑπουργός ἐκ τῶν πρώτων μεγάλης χώρας, πού φιλοδοξεῖ νά ἔχει τόν πρῶτο λόγο στά θέματα πού ἐνδιαφέρουν ὅλο τόν κόσμο, ἔλεγε, πρίν ἀπό μερικά χρόνια: «θέλετε ν΄ ἀποδυναμώσετε τίς ἀντιστασιακές δυνάμεις πού διαθέτει ἡ Ἑλλάδα; Μιά εἶναι ἡ λύση. Κτυπᾶτε τή γλῶσσα της καί τήν ὀρθοδοξία της».
 
Ἄλλοτε οἱ δυνάμεις αὐτές ἦταν ὑπόγειες, σκοτεινές καί ἔκαναν ζημιά χωρίς νά πέφτουν στήν ἀντίληψη τῶν πολλῶν. Σήμερα δουλεύουν ἐκ τοῦ ἐμφανοῦς καί τά σχέδιά τους φιλοδοξοῦν νά τά ἐφαρμόσουν ὅσο γίνεται πιό γρήγορα καί μέ ἐπιτυχία.
 
Έπειδή γιά μᾶς ἡ θρησκεία τῶν πατέρων μᾶς, γιά τήν ὁποία χύθηκαν ποταμοί αἵματος καί ἱδρώτας καί δάκρυα, εἶναι ὁ πιό πολύτιμος θησαυρός μας, τό ἀνυπολόγιστης ἀξίας μέγεθος, πρέπει νά σταθοῦμε μέ σοβαρότητα στίς κρίσιμες στιγμές πού περνάει ἡ ἀνθρωπότητα καί μέ ἀποφασιστικότητα ὁ ἕνας νά ἐνισχύει τόν ἄλλο, ὥστε νά ἀντισταθοῦμε σ΄αὐτή τή φοβερή λαίλαπα.
 
Νά τονώσουμε τό θρησκευτικό μας αἴσθημα, ν΄αὐξήσουμε τήν πίστη μας, νά τροφοδοτήσουμε τήν ἀγάπη μας πρός τόν Ἐσταυρωμένο Κύριό μας καί πρός τήν ἁγία μας Ἐκκλησία, πού γεννήθηκε ἀπό τήν λογχευθεῖσα πλευρά του, καί ὕστερα ὁ καθένας νά στηρίξει τόν ἀδελφό του, μέ τόν κρυστάλλινο λόγο του καί μέ τήν ἐνάρετη πολιτεία του.
 
Πρέπει νά γνωρίζουμε ὅτι τό μεγαλύτερο κακό στήν Ἐκκλησία μας καί στό κάθε μέλος της δέν τό κάνουν οἱ ἀναρίθμητες αἱρέσεις, οὔτε οἱ ἀνατολικές θρησκεῖες, πού ἔκαναν τήν παρουσία τους τελευταῖα ἀνησυχητική, οὔτε οἱ ἄθεοι καί ὑλιστές, οὔτε οἱ φορεῖς τοῦ πνεύματος τῆς παγκοσμιοποίησης. Ὅλοι αὐτοί τά φῦλλα καταστρέφουν τῆς Ἐκκλησίας μας. Αὐτοί πού καταστρέφουν τούς κλάδους καί τόν κορμό της καί ἀπειλοῦν τίς ρίζες της εἶναι τά ἴδια τά παιδιά της, εἴτε αὐτοί εἶναι κληρικοί, εἴτε λαϊκοί. Ὁ σκανδαλώδης βίος τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας καί ἡ ἀσυνέπεια διδασκαλίας καί ζωῆς τους εἶναι ὁ πιό ἐπικίνδυνος ἐχθρός της.
 
«Πολλοί ἐπολέμησαν τήν Ἐκκλησίαν, οἱ πολεμήσαντες ἀπώλοντο ἡ δέ Ἐκκλησία ὑπέρ τούς οὐρανούς ἀναβέβηκε». Τά ἑκατομμύρια οἱ Μάρτυρες ἀποδεικνύουν ὅτι οἱ δυνάμεις τῆς Ἐκκλησίας μας καί οἱ δυνατότητές της εἶναι εὐλογημένα ἀντιστασιακά ἀποθέματα γιά τήν ἐνεστῶσα ἀνάγκη.
 
Ὅταν ὑπάρχουν ἅγιοι ἐκπρόσωποι καί ἁγιασμένα μέλη, τότε κανείς δέν μπορεῖ νά ἀδικήσει τήν ὑπόθεσή της καί νά ἐμποδίσει τή νικηφόρα πορεία της.
 
Ἐπειδή στίς μέρες μας οἱ ἐκλεκτοί ἔχουν ἀνησυχητικά ἀραιώσει, γι΄αὐτό φοβούμαστε τίς σκοτεινές δυνάμεις καί πρέπει νά ἀντισταθοῦμε μέ ὅ,τι ἔχει στή διάθεσή μας ὁ Θεός.
 
Μποροῦμε καί τή θεολογική σκέψη νά ἐπιστρατεύσουμε καί τήν ὀξυγράφο πέννα νά χρησιμοποιήσουμε καί τά ἐπιχειρήματα πού ἱκανοποιοῦν τή λογική ν΄ἀναζητήσουμε, γιατί πολλοί σήμερα εἶναι ὀρθολογιστές καί ἀποδέχονται μόνο ὅσα ἡ λογική υἱοθετεῖ καί προστάζει.
 
Μπορεῖ νά ποῦμε σέ ἐκείνους πού θεωροῦν μωρία τό Σταυρό καί στούς ἄλλους πού τόν βλέπουν ἀκόμη σάν σκάνδαλο:
 
«Κύριοι ἔχετε δυό προβλήματα μπροστά σας νά λύσετε. Ἔχετε δυό ἐρωτήματα ν΄ ἀπαντήσετε. Ἄν τά καταφέρετε, τότε μπορεῖτε νά αἰσιοδοξεῖτε γιά τό μέλλον! 
 Διαφορετικά, γιατί γινόσαστε ἐχθροί τοῦ Σταυροῦ καί Ἐκκλησιομάχοι; Πιέστε τή σκέψη σας νά βρεῖτε τίς λύσεις, γιατί φαίνεται πώς πολεμᾶτε χωρίς νά ἔχετε καλά ὑπολογίσει τόν ἀντίπαλό σας. Δέ θέλετε τό χριστιανισμό, λέτε πώς σᾶς κούρασε, σκεπτόσαστε ὅτι ἡ ἐφαρμογή του στίς μέρες μας εἶναι δύσκολη. Μερικοί νοσταλγήσατε τούς θεούς τοῦ Ὀλύμπου, ἄλλοι ἀνατολικές θρησκεῖες καί ὁρισμένοι σηκώνετε τό λάβαρο τῆς ἀθεΐας. Σεβόμαστε τούς προβληματισμούς σας, δέν κατηγοροῦμε τό πνεῦμα τό ἐρευνητικό πού ἔχετε. Δῶστε ἀπάντηση πειστική στά δύο ἐρωτήματα καί ὕστερα ὅ,τι σᾶς φωτίσει ὁ Θεός σας νά κάνετε».
 
Ἰδού τά δύο ἐρωτήματα :
 
α) Μέ ποιά θρησκεία θά ἀντικαταστήσετε τό Χριστιανισμό;
 
β) Πῶς θά σβήσετε τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ ἀπό τήν ἱστορία;
 
Σπεύδουν μερικοί μέ εὐκολία ν΄ἀπαντήσουν στό πρῶτο ἐρώτημα. Συγκεκριμένα, λένε ὅτι θά ἀντικαταστήσουν τό χριστιανισμό μέ τήν ἀρχαία εἰδωλολατρική θρησκεία. Θά φέρουν τούς θεούς τοῦ Ὀλύμπου. Κάποιοι ἀπό αὐτούς στά κείμενά τους ἐπιστρατεύουν ἐπιχειρήματα γιά τήν ἀναγκαιότητα ἐπιστροφῆς στήν ἀρχαία θρησκεία.
 
Ἐμεῖς ἐδῶ δέ θά ἐπικαλεσθοῦμε ὅλα τά ἐπιχειρήματα τῆς Ἐκκλησίας μας, γιά νά τούς διαψεύσουμε. Ἀπαντᾶμε μέ τόν ἀνυπέρβλητο ψαλμωδό, πού κάθε του λέξη εἶναι ἕνα κέντημα στήν καρδιά ἐκείνων πού ἀναζητοῦν χωρίς ἰδιοτέλεια τόν τέλειο Θεό καί τήν πιό σωστή θρησκεία: «Οἱ θεοί τῶν ἐθνῶν( δηλαδή τῶν εἰδωλολατρῶν) ἀργύριον καί χρυσίον. στόμα ἔχουσι καί οὐ λαλήσουσι, ὀφθαλμούς ἔχουσι καί οὐκ ὄψονται, ὧτα ἔχουσι καί οὐκ ἀκούσονται».
 
Εἶναι ἐξακριβωμένη, ὅμως, καί καθόλου δέν ἀποσιωπᾶται αὐτή ἡ ἀλήθεια καί ἀπό τούς ἴδιους τούς σοφούς προγόνους μας, ἀπό τούς ὁποίους μερικοί ἔφθασαν καί πλησίασαν τόν ἀληθινό Θεό, ξεχωρίζοντάς τον ἀπό τούς πολλούς, ὅπως ὁ Σωκράτης, πού γι΄αὐτό θεωρεῖται καί ὡς «ὁ πρό Χριστοῦ χριστιανός φιλόσοφος».
Ἐπίσης, θ΄ἀναφέρουμε τό χρησμό τῆς Πυθίας πού δόθηκε στόν Ἰουλιανό τόν Παραβάτη, ὅταν προσπάθησε να ἀναβιώσει τήν εἰδωλολατρική θρησκεία. Ἐπισημαίνει ἡ Πυθία:
 
«Εἴπατε τῷ βασιλεῖ χαμαί πέσε δαίδαλος αὐλά, οὐκέτι Φοῖβος ἔχει καλύβαν, οὐ μάντιδα δάφνην, οὐ παγάν λαλέουσαν, ἀπέσβετο καί λάλον ὕδωρ».
Καί ἄν χρησιμοποιοῦμε τό χρησμό, ἐνῶ δέ δεχόμαστε τούς χρησμούς τῶν ἀρχαίων Μαντείων, τό κάνουμε, γιά νά ποῦμε στούς νοσταλγούς τοῦ παρελθόντος: «Ὁ χρησμός ἤ εἶναι ἀληθινός καί πρέπει νά ἀποβάλλετε τίς σκέψεις σας περί ἀντικαταστάσεως τοῦ χριστιανισμοῦ ἀπό τό δωδεκάθεο ἤ εἶναι ψεύτικος καί, ἑπομένως, ἡ Πυθία ἐνέπαιζε ἐκείνους πού ζητοῦσαν τή συμβουλή της καί ζάλιζαν τούς ἀνθρώπους οἱ καρκινοειδεῖς χρησμοί της.
 
Θυμηθεῖτε, ἀκόμη, καί μή λησμονεῖτε ποτέ τόν ἀποφθεγματικό λόγο τοῦ Ἰουλιανοῦ πού διατύπωσε λίγες στιγμές πρίν πεθάνει: « Νενίκηκάς με Ναζωραῖε».
Εἶναι καιρός νά θεωροῦμε ἐθνικό ὅ,τι εἶναι ἀληθινό καί νά μή λησμονοῦμε, ὅτι οἱ θεοί τῶν προγόνων μας ἦταν τά θεοποιημένα πάθη τους. Ὅλοι γνωρίζουμε ὅτι γιά τή μέθη εἶχαν σάν θεό τό Διόνυσο, γιά τίς συζυγικές ἀπάτες καί τήν ὀργή τό Δία, γιά τή ζήλεια τήν Ἤρα, γιά τήν ἀνηθικότητα τήν Ἀφροδίτη, γιά τήν πονηρία τόν Ἑρμῆ κλπ.
 
Ἄλλοι ὑποστηρίζουν : Θά ἀποδεχθοῦμε τή θρησκεία τῶν γειτόνων μας, μέ τούς ὁποίους ἔχουμε φιλίες-λυκοφιλίες λέγουν οἱ συνετοί-, τό Ἰσλάμ, πού ἄλλωστε ἔχει ἐξαπλωθεῖ σ΄ὅλα τῆς γῆς τά μήκη καί τά πλάτη καί ἐπηρεάζει ἑκατομμύρια ἀνθρώπων. Ἔχει πολύ πιστούς ὀπαδούς πού σέβονται τόν Ἀλλάχ, νηστεύουν, προσεύχονται καί ἡ στάση τους μέσα στά τζαμιά τους κάνει ἐντύπωση καί σέ πολλούς ὀρθόδοξους χριστιανούς. Σέβονται τόν τόπο τῆς λατρείας τους καί βγάζουν μπαίνοντας και τά παπούτσια τους, ἀκόμη και οἱ πιό ὑψηλά ἱστάμενοι, ὅταν πολλοί χριστιανοί ἄρχοντες δέν κάνουν οὔτε τό σταυρό τους, μπαίνοντας στούς ἱερούς Ναούς μας».
 
Ὅμως, πέραν πάσης μισαλλοδοξίας τρέμει κανείς καί στό λογισμό, ὅτι μπορεῖ ν΄ἀντικαταστήσει τή θρησκεία τῆς ἀγάπης καί τῆς ἐλευθερίας, μιά θρησκεία πού ἔχει ἔμβλημά της τή βία, τή σκληρότητα καί ὡς οὐσία τῆς διδασκαλίας της τή χονδροειδῆ ἱκανοποίηση τῶν σωματικῶν ἀναγκῶν τῶν ὀπαδῶν της καί στήν παροῦσα ζωή καί στή μέλλουσα.
 
«Ὄχι αὐτή τή θρησκεία οὔτε καί ἐκείνη τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων. Δέ θέλουμε καμία. Ἐπιζητοῦμε τήν ἀπελευθέρωσή μας ἀπό θρησκευτικά ἰδεολογήματα, ἀπό προκαταλήψεις τοῦ παρελθόντος, ἀπό ναούς καί ἱερεῖς πού ἐκεῖ ὐπηρετοῦν, ἀπό ἱερές βίβλους πού δημιουργοῦν ἐνοχές καί ἀναστατώνουν τή συνείδηση τῶν ἀνθρώπων. Κάτω ὁ Θεός. Δέν τόν ἔχουμε ἀνάγκη. Πέρασε ἡ ἐποχή του. Σήμερα εἴμαστε ἐλεύθεροι νά ρυθμίσουμε τά τῆς ζωῆς μας» ἀναφωνοῦν ἄλλοι.
 
Πόσο ἀνόητα σκέπτονται οἱ ἄνθρωποι! Πόσο ἐπιπόλαια ἀντιμετωπίζουν βασικά καί σοβαρά θέματα τῆς ζωῆς τους! Μά δέν εἶναι ἐφεύρεση κάποιων ἡ θρησκεία, ὅπως δέν εἶναι ἐφεύρεση τοῦ φούρναρη ὁ φοῦρνος. Ὁ ἄνθρωπος γεννιέται θρησκευτική προσωπικότητα. Αὐτό πού δέ θέλουν νά ἐννοήσουν οἱ περίεργοι πού ἀναπολοῦν τό παρελθόν ἤ αἰσθάνονται κουρασμένοι ἀπό τό παρόν ἤ θέλουν ἐν πάση περιπτώσει μιά ἀλλαγή, τό ἔχουν προσεγγίσει ὀτρηροί ἐπιστήμονες καί σοβαροί μελετητές τοῦ βασικοῦ αὐτοῦ θέματος.
 
Ὁ Πλούταρχος, γιά παράδειγμα, γεμάτος ἱκανοποίηση ἀπό τήν περιήγησή του σ΄ὅλα τά μέρη τῆς χώρας μας μέ χαρακτηριστική αὐτοπεποίθηση καταγράφει: «Εὕροις δ΄ἄν ἀπιών πόλεις ἀγραμμάτους, ἀτειχίστους, ἀπαιδεύτους….. ἀνιέρου δέ πόλεως καί ἀθέου οὐδείς ἔστι, οὐδ΄ ἔσται γεγονώς θεατής’’.
 
Ὁ Ἱερός Αὐγουστίνος ἀναφέρει κάτι πολύ σημαντικό ἀπό τή δική του περιπέτεια καί ἐμπειρία: «Θεέ μου, μᾶς ἔπλασες γιά Σένα, γι΄αὐτό ἡ ψυχή μας πουθενά ἀλλοῦ δέν εὑρίσκει ἀνάπαυση παρά μόνο κοντά Σου». «Μοιάζει», λέγει ὁ ἴδιος στίς Ἐξομολογήσεις του, «ὁ ἄνθρωπος ὅπως τό ρυάκι. Γνωρίζει τό ρυάκι ὅτι πατέρας του εἶναι ὁ ὠκεανός. Τό νερό τοῦ ὠκεανοῦ ἐξατμίστηκε ἔγινε σύννεφο, τό σύννεφο ἔγινε βροχή πού σχημάτισε τό ρυάκι. Γι΄αὐτό συνέχεια εἶναι ἀνήσυχο και τρέχει. Τρώγει τήν πέτρα, διαπερνᾶ τό χῶμα καί εὑρίσκει ἀνάπαυση καί ἡσυχάζει μόνο ὅταν πέσει στόν ὠκεανό, ὅταν εὑρεθεῖ κοντά στόν πατέρα του! ».
 
Καί ὁ Ἐρνέστος Ψυχάρης ἐπιγραμματικά σημειώνει : «Ἄκερος βοῦς, ἄπτερον πτηνόν ἄθυμος λέων ,ἰδού τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος χωρίς Θεό». Κάποτε, δηλαδή, μπορεῖ νά γεννηθεῖ ἕνα βόδι χωρίς κέρατα, ἕνα πτηνό χωρίς φτερά ἤ ἕνα λιοντάρι πού δέ θά ἔχει τήν ὁρμή τοῦ λέοντος. Μπορεῖ αὐτό νά συμβεῖ, ἔχει κάποιες φορές γίνει. Ὅμως αὐτό ἀποτελεῖ ἐξαίρεση, τέρας τῆς φύσης, ζεῖ λίγο, πολύ λίγο καί πεθαίνει, γιά νά ἡσυχάσουν καί οἱ ἄνθρωποι πού ἀναστατώθηκαν μέ τήν τερατώδη γέννησή του.
 
Μπορεῖ, σημειώνει ὁ ἴδιος, νά εὑρεθεῖ κάποτε ἕνας ἄνθρωπος πού νά μήν πιστεύει σέ Θεό. Νά μήν ἔχει τό θεό του. Πραγματικά, ὅμως, νά μήν πιστεύει. Γιατί πολλοί εἶναι ἠθοποιοί τῆς ἀθεΐας, κάνουν πώς δέν πιστεύουν, γιατί τό σηκώνει ἡ παρέα, τό ἀπαιτεῖ ἡ ἐποχή, τό ἐπιβάλλει κάποια ἰδιοτελής ἐπιδίωξη. Ἄν συμβεῖ πράγματι νά μήν πιστεύει σέ Θεό, τότε μπροστά μας θά ἔχουμε ἕνα τέρας τῆς ἀνθρώπινης φύσης.
 
Καί ὁ πολύς Πασκάλ ἔγραψε, γιά νά ἀποδείξει ὅτι αὐτοί πού κάνουν τόν ἄθεο ἔχουν λόγο: «Δέ δημιουργεῖ τόν ἄθεο τό καλλιεργημένο μυαλό, ἀλλά ἡ διεφθαρμένη καρδιά». Ὁ Κύριός μᾶς, ἐξάλλου, διδάσκει ἐπιγραμματικά: «Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται».
 
Συμπεραίνουμε ἀπό τήν ἀναφορά ὅλων αὐτῶν τῶν σοφῶν καί καλλιεργημένων ἀνθρώπων, ὅτι εἶναι ἀδύνατο νά ζήσει ὁ ἄνθρωπος χωρίς τό Θεό. Ἄν δέν ὑπῆρχε Θεός, ἔγραψε κάποιος μέ ὑπερβάλλοντα ζῆλο, θά ἔπρεπε νά τόν δημιουργήσουμε, γιά νά στηριχθοῦμε στά πόδια μας. Προσθέτει ἐπιγραμματικά καί μιά ἄλλη πνευματική προσωπικότητα: «Εἶναι εὐκολότερο νά θεμελιώσεις μέ ἄμμο φρούριο στόν ἀέρα, παρά νά ὑπάρξει βιώσιμη κοινωνία χωρίς τό Θεό».
 
Καί ἐρχόμαστε στό δεύτερο ἐρώτημα, κάνοντας μιά ὑποθετική σκέψη γιά ὅσα μέχρι αὐτή τή στιγμή γράψαμε.
Διά τῆς εἰς ἄτοπον ἀπαγωγῆς, ὅπως λέγουν οἱ μαθηματικοί, ὑποθέτουμε ὅτι ἐπιλέξαμε μιά ἀπό τίς δυό θρησκεῖες πού προαναφέραμε ἤ ἀπό τίς ἀναρίθμητες ἄλλες πού ὑπάρχουν ἤ τήν ἀ-θρησκεία. Πῶς θά σβήσουμε ἀπό τήν ἱστορία τό χριστιανισμό; Ἔχει διαποτίσει τόν κόσμο ὅλο καί ὅλα τά πνευματικά ἐπιτεύγματα τῶν ἀνθρώπων τά ἔχει ἐπηρεάσει μερικά λιγότερο ἄλλα περισσότερο καί ἄλλα ἀπόλυτα.
 
Τό δίκαιο, τήν τέχνη, τή φιλοσοφία, τήν ποίηση, τήν ἐπιστήμη καί ἄλλα πολλά. Ἔχουν γραφεῖ ἑκατομμύρια βιβλία καί χιλιάδες ἑκατομμύρια σελίδες γιά τό Ναζωραῖο, γιά τόν Ἐσταυρωμένο Χριστό πού ἦλθε «διακονῆσαι καί οὐ διακονηθῆναι» καί «δοῦναι τήν ψυχήν αὐτοῦ λύτρον ἀντί πολλῶν». Ἔχουν κατασκευασθεῖ ἔργα πού εἶναι το κορύφωμα τῆς τελειότητας καί στολίζουν πόλεις καί χωριά καί τά συναντᾶ κανείς στό πέρασμά του καθημερινά. Ναοί μεγάλοι καί μικροί, καθεδρικοί, παρεκκλήσια ἤ ἐξωκκλήσια πού μαρτυροῦν τήν πίστη τῶν ἀνθρώπων. Ὑπάρχουν ἔργα ζωγραφικῆς καί ἁγιογραφίας πού εἶναι ἐπηρεασμένα ἀπό τή διδασκαλία τοῦ εὐαγγελίου καί τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας.
 
Ποιός ὅλα αὐτά τά δημιουργήματα θά θελήσει ἤ θά μπορέσει νά τά καταστρέψει; Καί ἄν μπορεῖ νά κάμει αὐτό τό καταστρεπτικό ἔργο, τί θά μείνει ἐπάνω στόν πλανήτη μας, γιά νά μαρτυρεῖ τήν ἀξιοσύνη, τή σύνεση, τήν ψυχική καί διανοητική καλλιέργεια τοῦ ἀνθρώπου, τόν πολιτισμό του καί τόν ἀνθρωπισμό του;
 
Πόσο δίκαιο εἶχε ὁ Ρενάν, ἄθεος πολλά χρόνια καί πιστός στά τελευταῖα τῆς ζωῆς του, ὅταν ἔλεγε: «Χριστέ, ἄν σβήσει τό ὄνομά σου ἀπό τήν ἱστορία, εἶναι σάν νά σβήσει ὁ ἥλιος τό φῶς του, ὡς νά σεισθεῖ ἡ γῆ ἀπό τά θεμέλια της». Προσθέτει, ἐπίσης, χωρίς δισταγμό: «εὐκολότερο εἶναι νά σβήσουμε τόν ἥλιο μέ τά δάκρυά μας ἤ νά στερέψουμε τή θάλασσα, πίνοντας τό ἁλμυρό νερό της παρά νά ἐξαφανίσουμε τά ἀνεξίτηλα ἴχνη τῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ στή γῆ».
 
Γι΄ αὐτό καταλήγει καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος μέ μιά δοξολογητική στροφή; «γιά μᾶς ὁ Χριστός εἶναι τά πάντα καί πατέρας καί ἀδελφός καί οἰκία καί τροφή καί φίλος καί ἔνδυμα καί φῶς καί ζωή καί ἀλήθεια καί ὁδός. Τά πάντα καί ἐν πᾶσι Χριστός».