Ἡ ἔντονη ἄσκηση καί πνευματική προσπάθεια πού γίνεται στίς μοναστικές Ἐνορίες θά πρέπει ἐπίσης νά ἀποτελέσει ὁδηγητικό πρότυπο καί γιά τούς χριστιανούς τῶν κοσμικῶν Ἐνοριῶν. Ἀκριβής θά πρέπει νά εἶναι ἡ τήρηση τῶν νηστειῶν καί ἐντονότερη ἡ προσπάθεια γιά ζωή μετανοίας στήν διάρκεια τῶν τεσσάρων μεγάλων νηστειῶν τοῦ ἔτους. Τό πνεῦμα τῆς γενικότερης ἐγκράτειας, τῆς ἡσυχίας, τῆς ἄσκησης, τῆς ἀγάπης γιά τήν κακοπάθεια πρέπει νά μεταφυτευθεῖ ἀπό τήν ἔρημο στόν κόσμο. Χρειάζεται φιλότιμο ὅπως ἔλεγε ὁ μακαριστός Γέροντας Παΐσιος.

«Μὲ τὴν νηστεία», παρατηροῦσε, «ὁ ἄνθρωπος δείχνει τὴν προαίρεσή του. Κάνει ἀπὸ φιλότιμο μιὰ ἄσκηση καὶ ὁ Θεὸς βοηθάει. Ἄν ὅμως ζορίζη τὸν ἑαυτό του καὶ πῆ ‘’τί νὰ κάνω; εἶναι Παρασκευή, πρέπει νὰ νηστέψω’’, θὰ βασανίζεται. Ἐνῶ, ἄν μπῆ στὸ νόημα καὶ νηστέψει ἀπὸ ἀγάπη γιὰ τὸν Χριστό, θὰ χαίρεται. ‘’Αὐτὴν τὴν ἡμέρα, νὰ σκεφθεῖ, ὁ Χριστὸς σταυρώθηκε· οὔτε νερὸ δὲν Τοῦ ἔδωσαν νὰ πιεῖ· ξίδι Τοῦ ἔδωσαν²⁸. Κι ἐγὼ δὲν θὰ πιῶ νερὸ ὅλη τὴν ἡμέρα’’. Ἄν τὸ κάνη αὐτὸ, τότε θὰ νιώθει ἀνώτερη χαρὰ μέσα του ἀπὸ αὐτὸν ποὺ πίνει τὰ καλύτερα ἀναψυκτικά!»²⁹.

Ἡ νηστεία βέβαια ὅταν γίνεται μέ ἐγωισμό ἤ εἶναι πάνω ἀπό τά μέτρα τοῦ ἀνθρώπου βλάπτει ἀντί νά ὠφελεῖ. «Ὁ ἄνθρωπος» δίδασκε ὁ π. Παΐσιος «μὲ τὴν νηστεία γίνεται ἀρνί. Ὅταν γίνεται θηρίο, σημαίνει ὅτι ἡ ἄσκηση ποὺ κάνει ἤ εἶναι πάνω ἀπὸ τὶς δυνάμεις του ἤ τὴν κάνει ἀπὸ ἐγωισμό, γι’ αὐτὸ δὲν δέχεται θεία βοήθεια»³⁰.

Ὑπάρχουν στόν κόσμο ἄνθρωποι πού ἀγωνίζονται πολύ ταπεινά καί φιλότιμα στό σκάμμα τῆς ἐγκράτειας-νηστείας. «Στὴν Αὐστραλία» διηγεῖται ὁ σεβαστός π. Παΐσιος «ἕνας νέος περίπου εἴκοσι ἑπτὰ χρονῶν ἔφθασε σὲ σημεῖο νὰ μὴ φάη τίποτε γιὰ εἴκοσι ὀκτὼ ἡμέρες. Τὸν εἶχε στείλει ὁ Πνευματικὸς του νὰ μοῦ τὸ πεῖ. Ἦταν πολὺ εὐλαβὴς καὶ εἶχε πολὺ ἀγωνιστικὸ πνεῦμα. Ἐξομολογεῖτο, ἐκκλησιαζόταν, μελετοῦσε Πατερικὰ βιβλία, καὶ κυρίως τὴν Καινὴ Διαθήκη. 

Μιὰ μέρα ἐκεῖ ποὺ διάβαζε στὸ Εὐαγγέλιο ὅτι ὁ Χριστὸς νήστεψε σαράντα μέρες συγκινήθηκε πολὺ καὶ σκέφτηκε: «Ἄν ὁ Κύριος ποὺ ἦταν Θεὸς καὶ ὡς ἄνθρωπος ἀναμάρτητος νήστεψε σαράντα μέρες³¹, ἐγὼ σὰν ἄνθρωπος πολὺ ἁμαρτωλός, τί πρέπει νὰ κάνω;’’.  Γι’ αὐτὸ ζήτησε εὐλογία ἀπὸ τὸν Πνευματικό του νὰ νηστέψη καὶ αὐτὸς»³². Ἐπειδή εἶχε ταπείνωσι ὁ Θεός τόν ἐνίσχυσε μέ τήν Χάρη Του καί νήστεψε εἰκοσιοκτώ ἡμέρες.

Ἄν στήν νηστεία ὑπάρχει ἐγωισμός τότε ὁ ἄνθρωπος δέν ἀντέχει περισσότερο ἀπό δύο ἡμέρες. Σκοτίζεται ὁ νοῦς του καί ἴσως φθάσει νά λυπᾶται καί τόν κόπο πού ἔκανε. Ἡ νηστεία πρέπει νά γίνεται μέ εὐλογία τοῦ Πνευματικοῦ μας Πατρός καί νά συνοδεύεται μέ προσευχή.

Ἡ νηστεία πολύ βοηθεῖ ὅλους καί ἰδιαίτερα τούς νέους στήν καταπολέμηση τῶν σαρκικῶν παθῶν καί τῆς ὑπερηφάνειας ὅταν συνοδεύεται μέ τό ταπεινό φρόνημα. Ἐπίσης συμβάλλει πολύ στήν καθαρή προσευχή. Ὁ ποιμένας στήν Ἐνορία πρέπει νά εἶναι πρότυπο νηστευτοῦ ὥστε νά παρακινεῖ καί τό ποίμνιό του στόν θεοφιλῆ αὐτόν ἀγῶνα. Ἡ νηστεία εἶναι ὄχι μόνο στήν ποιότητα δηλαδή στήν ἀποχή ἀπό ὁρισμένα εἴδη τροφῶν ἀλλά καί στήν ποσότητα. Δηλαδή ἡ κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων νηστίσιμων φαγητῶν οὐσιαστικά ἰσοδυναμεῖ μέ κατάλυση τῆς νηστείας. Ἐπίσης ἡ ἀποχή ἀπό τά ἡδονικά καί βαρειά, δυσκολοχώνευτα φαγητά εἶναι μέσα στό γενικώτερο πνεῦμα τῆς ἄσκησης καί ἀγάπης γιά τήν κακοπάθεια πού θά πρέπει νά καλλιεργεῖται ἀπό τούς πιστούς.

Παράλληλα μέ τήν νηστεία ἀπό τροφές οἱ ἐνορῖτες ἐμπνεόμενοι ἀπό τόν ποιμένα τους ἄς καλλιεργοῦν τήν ἐγκράτεια τῆς γλώσσης, τήν ἀποχή ἀπό κουτσομπολιά καί κατακρίσεις, τήν ἀποχή ἀπό τήν ὑπερβολική σωματική ἀνάπαυση καθώς καί ἀπό τίς κοσμικές συναναστροφές καί διασκεδάσεις.

 Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο:«Τά ἀσκητικά τῆς Ἐνορίας» (Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου) πού ἤδη κυκλοφορεῖ