Νωθροὶ καὶ ζηλωταί
Τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου π. Διονυσίου Τάτση
Ἡ Ἐκκλησία προβάλλει τὴν ἐν Χριστῷ ζωὴ στοὺς πιστούς. Δὲν ἔχουν ὅμως ὅλοι τὴν ἴδια ἀνταπόκριση στὸ κάλεσμά της. Μεγάλο ἐμπόδιο εἶναι ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ ἀπόκτηση τῶν ἀρετῶν. Πρόκειται γιὰ ἕνα δύσκολο ἄθλημα, τὸ ὁποῖο προϋποθέτει σταθερότητα στὴ θεοφιλῆ ἐπιθυμία τοῦ πνευματικοῦ ἀγώνα. Ἡ προσπάθεια δὲν πρέπει νὰ αὐξομειώνεται ἢ νὰ ἀτονεῖ τόσο πολύ, ποὺ νὰ νομίζει κανεὶς ὅτι ἔχει ἐγκαταλειφθεῖ ὁριστικά.
Εὔκολα διαπιστώνουμε στοὺς περισσότερους χριστιανοὺς μιὰ νωθρότητα (βραδύτητα στὶς ἀποφάσεις καὶ ὀκνηρία στὶς πράξεις). Ἡ κατάστασή τους εἶναι ἐπικίνδυνη πνευματικά, γιατί ὁδηγεῖ στὴν ἔλλειψη ἐνδιαφέροντος καὶ στὴ ρᾳθυμία μὲ τραγικὸ ἀποτέλεσμα ὁ διάβολος νὰ ἐκμεταλλεύεται τὴν ἀδυναμία τους, νὰ ρίχνει πονηρὰ σπέρματα καὶ νὰ διαστρέφει τὶς ἐπιλογές τους. Οἱ λογισμοὶ τους παύουν νὰ εἶναι καλοὶ καὶ ἡ ἀδράνειά τους ἰσοδυναμεῖ μὲ παρατεταμένο ὕπνο. Δὲν κινοῦνται οὔτε πρὸς τὴν ἀρετὴ οὔτε πρὸς τὴν κακία.
Ἡ φροντίδα τοῦ κληρικοῦ γι’ αὐτοὺς συναντᾶ πολλὰ ἐμπόδια. Χρειάζεται διακριτικὸ κέντρισμα, ἔμπρακτη ἀγάπη καὶ ὑπομονή. Ὅταν ὅμως διαπιστώσει ἀντίδραση, τότε ἀναθέτει τὸ ἔργο στὴν πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία ἔχει πολλοὺς τρόπους, γιὰ νὰ τοὺς βοηθήσει, ἀρκεῖ νὰ συναισθάνονται τὴν κατάστασή τους.
Ὑπάρχουν ἐπίσης καὶ οἱ γενναῖοι χριστιανοί, ποὺ ἔχουν ζῆλο γιὰ τὰ θρησκευτικὰ θέματα καὶ μποροῦν νὰ πετύχουν πολλά. Ὁ κληρικὸς γι’ αὐτοὺς τοὺς χριστιανοὺς πρέπει πάντα νὰ θυμᾶται ἐκεῖνο ποὺ ἔλεγε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος: «Οἱ γενναῖες φύσεις, ὅταν τὶς καθοδηγεῖ καὶ τὶς διευθύνει ὁ λόγος, εἶναι σπουδαῖο πρᾶγμα γιὰ τὴν ἀρετή· ὅταν ὅμως λείπει ἡ ἐπιστήμη καὶ ὁ λόγος, βρίσκονται κατὰ ἴσον τρόπο στὴν κακία. Βέβαια καὶ ὁ ἵππος πρέπει νὰ εἶναι θυμοειδὴς καὶ γενναῖος, προκειμένου νὰ νικήσει, εἴτε πολεμικὸς εἶναι εἴτε ἀγωνιστικός· ὁ ἴδιος ὅμως δὲν θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι σὲ τίποτε ἱκανός, ἂν δὲν θὰ ἐκπαιδευόταν μὲ χαλινάρι καὶ δὲν μάθαινε τὴν ἡμερότητα μὲ κοπιαστικὴ γυμναστική».
Χρειάζεται προσοχὴ καὶ προπαντὸς περισσότερη ἀποφασιστικότητα ἐκ μέρους τοῦ κληρικοῦ, γιατί ὁ ζῆλος, ὅταν εἶναι ὑπερβολικὸς καὶ ξεπερνάει τὰ ὅρια τῆς λογικῆς καὶ εἶναι θῦμα παραπληροφόρησης, ὑπάρχει ὁ κίνδυνος ὁ ζηλωτὴς νὰ εἶναι ἐχθρικὸς ἀπέναντι στοὺς ἀντιφρονοῦντες. Μεγάλη ἀρετὴ του εἶναι νὰ ἔχει ὁ ζηλωτὴς τὸ φρένο τῆς λογικῆς καὶ τῆς μετριοπάθειας. Διαφορετικὰ ὑπερβαίνει τὸ καλὸ καὶ χωρὶς νὰ τὸ καταλαβαίνει ὑπηρετεῖ τὸ κακό.
Ὅσα ἰσχύουν γιὰ τοὺς λαϊκοὺς ἰσχύουν καὶ γιὰ τοὺς κληρικούς. Ἔχουμε πολλὰ σχετικὰ παραδείγματα. Τὸ πρόβλημα στοὺς κληρικοὺς εἶναι μεγαλύτερο, γιατί δὲν ὑπάρχουν ἐκεῖνοι ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ τοὺς βοηθήσουν, παρόλο ποὺ γνωρίζουν οἱ ἴδιοι νὰ συμβουλεύουν τοὺς λαϊκούς! Πρόκειται γιὰ ἀδυναμία, ἡ ὁποία δημιουργεῖ δυσάρεστες καταστάσεις. Ἀλήθεια, πόση εὐθύνη ἔχουν οἱ ποιμένες, ὅταν ἀραιώνει τὸ ποίμνιο;
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος προτείνει τὴ βασιλικὴ ὁδό, ποὺ πρέπει ὅλοι νὰ ἀκολουθοῦν, γιὰ νὰ προκύπτει πνευματικὴ ὠφέλεια. Οἱ νωθροὶ νὰ μὴ γίνονται ὀκνηροὶ καὶ οἱ ζηλῶτες νὰ μὴ γίνονται παράλογοι καὶ φίλαυτοι. Ἀφοῦ λάβουμε καὶ ἀπὸ τὶς δύο κατηγορίες ἀνθρώπων «ὅ,τι εἶναι χρήσιμο, ἀπὸ τὴ μία τὴν πραότητα καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη τὸ ζῆλο, ἂς ἀποφύγουμε τὰ βλαβερὰ καὶ ἀπὸ τὶς δύο, ἀπὸ τὴ μία τὴν ὀκνηρία καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη τὸ θράσος, γιὰ νὰ μὴ εἴμασθε ἀπὸ αὐτὸ ποὺ λείπει οὔτε νὰ κινδυνεύουμε ἀπὸ τὸ περιττό. Γιατί εἶναι ἐξίσου ἄχρηστα καὶ ἡ ἄκαρπη νωθρότητα καὶ ἡ ἀπείθαρχη θερμότητα, ἡ μὲν μία γιατί δὲν πλησιάζει τὸ καλό, ἡ δὲ ἄλλη γιατί τὸ ὑπερπηδᾶ καὶ κάνει τὸ δεξιὸ δεξιότερο».
Τὸ ἰδανικὸ εἶναι ἡ πραότητα τῶν νωθρῶν νὰ συνοδεύεται καὶ ἀπὸ ζῆλο καὶ ὁ ζῆλος τῶν γενναίων νὰ συνοδεύεται ἀπὸ πραότητα.
Ορθόδοξος Τύπος
http://aktines.blogspot.com/2023/05/blog-post_0.html