Πνευματικές συμβουλές γιά τούς μοναχούς

 π.Ἰωαννίκιος  Μπάλαν

Δεδομένου ὅτι ἤρχοντο καθημερινά πατέρες καί ἀδελφοί τόσο ἀπό τό Μοναστήρι Συχαστρία, ὅσο καί ἀπό ἄλλα Μοναστήρια γιά ἐξομολόγησι καί πνευματικές συμβουλές στόν π. Κλεόπα, ἡ Πανοσιότης του ἐπιθυμοῦσε νά δώση στόν καθένα τίς κατάλληλες συμβουλές, ἀνάλογα μέ τίς πνευματικές του ἀνάγκες, καθώς τόν καθωδηγοῦσε τό ῞Αγιο Πνεῦμα.
Οἱ Μοναχοί, ὅπως εἶναι γνωστόν, διάγουν ἰδιάζουσα πνευματική ζωή, ἔχουν εἰδικό κανόνα καθηκόντων ἀπό τόν Πνευματικό τους, ἔχουν ἰδιαίτερες πνευματικές ἀπαιτήσεις καί γι’αὐτό ἔχουν ἀναγκη ἀπό ἔμεπιρο Πνευματικό, ὁ ὁποῖος θά ἠμπορέση νά τούς ὁδηγήση στήν ὁδό τῆς μετανοίας ἐν Χριστῶ.
Γι’ αὐτό ὁ π. Κλεόπας ἐρωτοῦσε τόν καθένα τί πνευματικό πρόβλημα ἔχει.
Κατόπιν, πόσο καιρό εἶχε νά ἐξομολογηθῆ, ποιός ἦτο ὁ Πνευματικός του, ἐάν ἔχη τήν εὐλογία του ἤ ὄχι νά κοινωνῆ τῶν ‘Αχράντων Μυστηρίων καί ἐάν τόν ἐλέγχη ἡ συνείδησίς του γιά κάποιο ἁμάρτημα, τό ὁποῖον ἔκρυψε ἤ ἐντράπηκε νά τό ὁμολογήση.
‘Από τίς ἀπαντήσεις τίς ὁποῖες ἔδινε ὁ καθένας μπροστά στόν Γέροντα ἐξαρτᾶτο καί ἡ πνευματική συμβουλή τήν ὁποία θά ἐλάμβανε.
῎Ετσι, αὐτός πού ἔπαιρνε τήν συμβουλή τοῦ Πατρός καί τήν ἐφήρμοζε, εἶχε μεγάλη χαρά καί ἐσωτερική εἰρήνη. ‘Ενῶ, ἐάν ὑποσχόταν νά ἐφαρμόση τόν λόγο του καί δέν τό ἔκανε, εἶχε τόν ἔλεγχο τῆς συνειδήσεώς του καί ἦτο ἀνάγκη πάλι νά ἐπιστρέψη στόν Γέροντα.
‘Η συνηθέστερη συμβουλή πού ἔδινε ὁ στάρετς τόσο στούς μοναχούς, ὅσο καί στούς λαϊκούς ἦτο αὐτή: <‘Εάν θέλης νά ὑπάγης κατ’ εὐθεῖαν στόν Χριστό, πρέπει νά περάσης ἀπό δύο τείχη. Αὐτά τά τείχη δέν εἶναι ἀπό πέτρα, κεραμίδα ἤ λάσπη, ἀλλά εἶναι δύο τείχη πνευματικά. Τό ἕνα δεξιά εἶναι ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ, διότι αὐτό μᾶς λέγει ὁ Προφήτης Δαβίδ: «Οὐ φοβηθήσομαι κακά ὅτι σύ μετ’ ἐμοῦ εἶ» (22, 12). Τό τεῖχος ἐξ ἀριστερῶν εἶναι ὁ φόβος τοῦ θανάτου, διότι μᾶς λέγει τό βιβλίο τοῦ Σειράχ: «Υἱέ, μνήσθητι τῶν ἐσχάτων σου καί οὐδέπω ἁμαρτήσει». Αὐτά τά δύο τείχη, ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ καί ὁ φόβος τοῦ θανάτου λυτρώνουν τόν ἄνθρωπο ἀπό κάθε ἁμαρτία.
῎Αλλες συμβουλές τίς ὁποῖες ἀπηύθυνε στούς Μοναχούς ἦσαν αὐτές: Νά κάνουν ὑπακοή μέ ἀγάπη λέγοντας καί τήν εὐχή τοῦ ‘Ιησοῦ μέ τόν νοῦ καί τήν καρδιά. Νά συμμετέχουν στίς γενικές ὑπηρεσίες τῆς Μονῆς, καί κάθε ἡμέρα νά συμμετέχουν στήν Θεία Λειτουργία καί στίς ἄλλες ‘Ακολουθίες τῆς ‘Εκκλησίας μας.
‘Επίσης ὁ π. Κλεόπας συνιστοῦσε σέ ὅλους τούς Μοναχούς καί Δοκίμους ‘Αδελφούς νά ὑπακούουν σέ ὅλα στόν Πνευματικό τους. ‘Εάν δέν ἠμποροῦν νά ἐκπληρώσουν τόν κανόνα πού τούς ἐπέβαλε, νά ζητοῦν ἐπιεικέστερο, ἀνάλογα μέ τίς δυνάμεις τους. Νά διαβάζουν καθημερινά ἕνα ἤ δύο κεφάλια ἀπό τήν ‘Αγία Γραφή, προπαντός τήν Καινή Διαθήκη. ‘Ακόμη νά διαβάζουν τήν ζωή τοῦ ἀντιστοίχου ‘Αγίου τῆς ἡμέρας καί ἕνα λόγο ἀπό τό Γεροντικό ἤ ἀπό ἄλλα πνευματικά βιβλία.
Συνιστοῦσε στούς ‘Αδελφούς τῆς Μονῆς νά παραμένουν σταθεροί στήν μοναχική τους διαγωγή καί πολιτεία, νά μή πηγαίνουν ἀπό τόν ἕνα τόπο στόν ἄλλο ἤ ἀπό τό ἕνα Μοναστήρι στό ἄλλο. Νά μή ἔχουν προσωπική περιουσία καί νά μή κάνουν τίποτε χωρίς τήν εὐλογία τοῦ Γέροντός των.
‘Εάν ἤρχοντο σ’ αὐτόν Μοναχοί ἤ ἄλλοι ‘Αδελφοί, οἱ ὁποῖοι ἐσκανδαλίζοντο ἀπό ὡρισμένα πράγματα, ὁ Πατήρ τούς προέτρεπε νά στρέφωνται στόν ἑαυτόν τους ἐρωτῶντας:  «Τί νομίζεις ἐσύ;  ῞Ενας καραβοκύρης, ὅταν πηγαίνη μέ τό μεγάλο καράβι του σέ στενούς καί ἐπικίνδυνους τόπους, πιστεύεις ὅτι αὐτός κυττάζει τά ἄλλα καράβια; Αὐτός εἶναι μέ τά μάτια του καρφωμένα ἐπάνω στό ἰδικό του τό πηδάλιο.
῎Η αὐτός πού πηγαίνει μέ τό αὐτοκίνητό του στόν δρόμο, κυττάζει πῶς ὁδηγεῖ ὁ διπλανός του τό αὐτοκίνητό του; Αὐτός εἶναι μέ τά μάτια «καρφωμένα» στόν δρόμο του, δεξιά, ἀριστερά, ὑψηλά, χαμηλά! ‘Ο καθένας εἶναι μέ τά μάτια του στό αὐτοκίνητό του. ῎Ετσι καί ἐσύ. Εἶσαι μέ τά χέρια σου στό τιμόνι τῆς ψυχῆς σου! Κύτταξε, λοιπόν, τήν ψυχή σου, γιά νά μή πέσης στόν γκρεμό! ‘Ο καθένας κάνει τήν δουλειά του. ‘Ο καθένας σώζεται, ὅπως τόν καθοδηγεῖ ἡ ψυχή του.
Τρεῖς ‘Αδελφοί ἀπό τό Μοναστήρι Νεάμτς ἐπεσκέφθησαν τόν Γέρο Γεώργιο Λαζάρ, ἕνα ἅγιο ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος ἔκανε καί θαύματα σ’ αὐτά τά μέρη μας καί αὐτοί οἱ τρεῖς τοῦ εἶπαν:
Γέρο Γεώργιε, ἐμεῖς ἀναχωροῦμε ἀπό τό Μοναστήρι αὐτό, διότι σκανδαλιστήκαμε.
-‘Αλλά γιατί πολυαγαπητοί μου φίλοι; Τούς ἐρώτησε ὁ Γέρος.
-Δέν ὑπάρχει σωτηρία σ’ αὐτό τό Μοναστήρι.
Τότε ὁ Γέρο Γεώργιος, ὁ ὁποῖος οὐδέποτε ἐθύμωνε, εἶπε δυνατά τρεῖς φορές: «Μή κάνετε ἔτσι» καί ἀνεχώρησε.
‘Εάν κάποιος ἀπό τήν μοναχική ἀδελφότητα παρατηρεῖ κάποιο παράπτωμα στόν Πνευματικό του πατέρα, εἴτε διαμάχες μέ πατρικές  κληρονομίες, εἴτε λαιμαργία γιά ὁποιοδήποτε φαγητό, εἴτε ὑπερηφάνεια, ὀργή καί ἄλλα, ὁ π. Κλεόπας τούς συνιστοῦσε νά ἀναζητοῦν ἄλλον Πνευματικό, χωρίς νά δικάζουν τόν πρῶτο.
Αὐτές εἶναι μερικές ἀπό τίς συμβουλές τοῦ π. Κλεόπα τίς ὁποῖες ἔδινε στά πνευματικά του παιδιά καί σ’ ὅλους τούς μοναχούς τῆς Χώρας, οἱ ὁποῖοι ἤρχοντο νά ζητήσουν τήν συμβουλή του.

‘Ο π. Κλεόπας ἦτο ἔμπειρος Πνευματικός, τόσο γιά τούς μοναχούς, ὅσο καί γιά τούς πιστούς Χριστιανούς. Κατ’ ἀρχήν προσπαθοῦσε νά τούς ἀφυπνίση τόν ζῆλο καί τόν πόθο γιά τόν Θεό. Μετά ἀγωνιζόταν γιά τήν πνευματική πρόοδο τῆς ψυχῆς καί τήν ἀνακαίνισίν της ἐν Χριστῶ.
Συνιστοῦσε στά πνευματικά του παιδιά νά σέβωνται, γενικά, τίς ἑπόμενες συμβουλές του:
Τά παιδιά νά ἀνατρέφωνται ἀπό μικρά στόν φόβο τοῦ Θεοῦ.
Νά τά διδάσκουν  μικρές προσευχές, πού θά μποροῦν νά τίς μαθαίνουν ἀπό στήθους, νά ἐξομολογοῦνται καί κοινωνοῦν συχνά& νά μεταφέρωνται ἀπό τούς γονεῖς τους τακτικά στήν ἐκκλησία, νά ὑπακούουν τούς γονεῖς τους, νά κάνουν προσευχή καί μετάνοιες γιά τόν μπαμπᾶ, τήν μαμά, γιά τά ἀδέλφια καί τούς συγγενεῖς τους, νά διδάσκωνται τά τῆς θρησκείας μας στό σχολεῖο, νά ἀκολουθοῦν τίς νηστεῖες μας, κατά δύναμι καί νά μή καπνίζουν.
Οἱ νέοι νά ἔχουν ὁ καθένας τόν Πνευματικό του. Νά ἐξομολογοῦνται τουλάχιστον μία φορά τόν μῆνα ἤ ὁσάκις ἔχουν τήν ἀνάγκη. Νά δέχωνται μέ εὐλάβεια τήν Θεία Κοινωνία, ὅταν θά ἀξιώνονται μέ τήν εὐλογία τοῦ Πνευματικοῦ τους νά κοινωνοῦν.
Κατόπιν νά ὑπακούουν καί σέβωνται τούς γονεῖς τους, ἐφ’ ὅσον καί αὐτοί ζοῦν μέ τόν φόβο καί τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Νά φυλάγωνται ἀπό κάθε σκάνδαλο καί τίς βδελυρές ἁμαρτίες τοῦ σημερινοῦ κόσμου.
Νά διαβάζουν τά ἱερά βιβλία, στά ὁποῖα ἔχουν ἰδιαίτερη προτίμησι, νά συμμετέχουν στίς ‘Ακολουθίες, εἴτε ἐπιθυμοῦν νά σπουδάσουν θεολογία, εἴτε σκέπτονται νά εἰσέλθουν στήν μοναχική πολιτεία.
῞Οσοι θ’ ἀκολουθήσουν τόν ἔγγαμο βίο πρέπει νά ἔχουν τήν εὐλογία τοῦ Πνευματικοῦ τους γιά νά μή μετανοήσουν ἀργότερα.
Δηλαδή θά πρέπει νά συνδεθοῦν μέ κοπέλλα μέ τήν ὁποία δέν θά ὑπάρχη μεταξύ τους κάποιος ἀπηγορευμένος βαθμός συγγενείας. ‘Ακόμη δέν θά πρέπει νά προχωρήσουν στόν γάμο, χωρίς τήν συγκατάθεσι καί τῶν γονέων τους.
Κατόπιν νά σέβωνται τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ πού ἐδόθησαν γιά τούς ἐγγάμους, δηλαδή, νά μή σκοτώνουν τά βρέφη μέ τίς ἀμβλώσεις, νά ὑπακούουν στούς γονεῖς τους, ν’ ἀγωνίζωνται νά ζοῦν μέ ἁρμονία στό σπίτι, νά κάνουν, ὅσο εἶναι δυνατόν, ἐλεημοσύνη καί νά ἐφαρμόζουν μέ καθαρό λογισμό τίς συμβουλές τοῦ Πνευματικοῦ τους.