Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου
ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΤΟΜΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ:
Ο Χριστός με την περιτομή Του κατασκεύασε α) ένα φάρμακο θεραπευτικό της ασθένειας των ανθρώπων β) ένα φάρμακο ανακουφιστικό των πόνων τους και γ) ένα φάρμακο διαφυλακτικό της υγείας τους.
α) Ένα φάρμακο θεραπευτικό της ασθένειας των ανθρώπων
Σκέψου ότι ο Ιησούς Χριστός ήλθε στον κόσμο, για να γιατρέψει τις ψυχές μας και αμέσως στην περιτομή Του, σαν ένας καλός γιατρός, ετοιμάζει ένα φάρμακο θεραπευτικό της ασθένειάς μας, ένα φάρμακο ανακουφιστικό των πόνων μας και ένα φάρμακο διαφυλακτικό της υγείας μας. Επειδή, λοιπόν, η προπατορική αμαρτία του Αδάμ προξένησε δύο μεγάλες ασθένειες σε όλο το γένος των ανθρώπων και στην μεν ψυχή και τον νου προξένησε την υπερηφάνεια και την άγνοια και όλους τους εμπαθείς λογισμούς, οι οποίοι είναι ενωμένοι μαζί με το γεννημένο σώμα και σκεπάζουν σαν ένα σύννεφο και παραπέτασμα τις ταλαίπωρες ψυχές των ανθρώπων, ενώ στο σώμα προξένησε μία κλίση προς τις ηδονές.
Γι’ αυτό είπε ο Θεολόγος Γρηγόριος στην ομιλία του για τα Γενέθλια: «Ως Χριστού μαθητής κάνε περιτομή, αφαίρεσε το κάλυμμα που υπάρχει από την γέννηση»· αυτό ο σχολιαστής Νικήτας ερμηνεύοντας αναφέρει ότι «ο άγιος Γρηγόριος με τη φράση «ἀπό γενέσεως κάλυμμα» εννοεί την προγονική αμαρτία, η οποία εισελήλυθε σε όλο το γένος· διότι αυτή η αμαρτία, σαν κάποιο σύννεφο, αμέσως με την γέννηση, προσθέτει στην ψυχή το κάλυμμα, που προέρχεται από την γέννηση, τους εμπαθείς, εννοώ, λογισμούς και την σκότωση που προέρχεται από αυτούς και την άγνοια που είναι ενωμένη με την σάρκα· περιτομή, όμως, πνευματική είναι η απομάκρυνση της σαρκικής ηδονής, και των περιττών και μη απαραίτητων».
Επειδή, λέω, η προπατορική αμαρτία και την ψυχή εξασθένησε με τους εμπαθείς λογισμούς και μάλιστα της υπερηφάνειας και παρόμοια εξασθένησε και το σώμα με την κλίση προς τις ηδονές και τα πάθη, γι’ αυτό και ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός με την περιτομή κατασκευάζει ένα φάρμακο θεραπευτικό και της ψυχής και του σώματος. Και την μεν ασθένειας του σώματος θεραπεύει περιτέμνοντας την ακροβυστία της αγίας σαρκός Του, η οποία είχε τύπο της σωματικής ηδονής· «Διότι κάθε ηδονή», αναφέρει ο πιο πάνω σοφός Νικήτας, «που δεν προέρχεται από τον Θεό και δεν γίνεται εν Θεώ, θεωρείται περίττωμα ηδονής, της οποίας τύπος είναι η ακροβυστία· η οποία πάλι δεν είναι τίποτε άλλο, παρά δέρμα, περίττωμα ηδονικού βίου».
Και πάλι με το να περιτμηθεί ο Κύριος με έναν τρόπο και ένα σχήμα μεγάλης ταπεινώσεως, θεραπεύει και την ασθένεια της ψυχής,η οποία είναι κυρίως η υπερηφάνεια· «Διότι αρχή της αμαρτίας είναι η υπερηφάνεια»[Σοφία Σειράχ, 10,13]· και μαζί με την υπερηφάνεια, την ρίζα όλων των αμαρτιών, κόβει και όλους τους άλλους εμπαθείς λογισμούς και κλάδους της αμαρτίας με μία και την ίδια τομή. Και μολονότι ο Ιησούς Χριστός, και στην γέννησή Του και στην ζωή Του και στον θάνατό Του, πάντοτε ταπεινώθηκε για μας, δεν ταπεινώθηκε, όμως ποτέ με τόση υπερβολή, όπως ταπεινώθηκε στην περιτομή Του· η οποία στάθηκε γι’ Αυτόν μία ταπείνωση, όχι μόνο πολύ μεγάλη, αλλά και τελείως ασύγκριτη κα μπορεί να πει κανείς ταπείνωση των ταπεινώσεων, διότι εδώ φαίνεται ο Ιησούς ως ένα είδος έσχατου αμαρτωλού, δηλαδή στον ασχημότερο και ταπεινότερο τρόπο που μπορεί ποτέ να βρεθεί. Και σαν αμαρτωλός, λαμβάνει ένα φάρμακο, που πρέπει να παίρνουμε εμείς οι εμπαθείς και αμαρτωλοί, που από σπέρμα και ηδονή γεννιόμαστε και με σπέρμα και ηδονή γεννάμε, και όχι Αυτός, που ήταν όχι μόνο ανώτερος από κάθε προσβολή εμπαθούς και ηδονικού λογισμού και κλίσεως προς την αμαρτία, αλλά και ούτε από σπέρμα γεννήθηκε, ούτε σπέρμα είχε καθόλου.
Και το παράδοξο είναι ότι δέχεται ένα τέτοιο φάρμακο, που όχι μόνο θα τον ταπεινώσει προσωρινά, αλλά τέτοιο που θα τυπώσει στο αγιώτατό Του σώμα μία πληγή και μία τομή μόνιμη και σχεδόν μία παντοτινή ντροπή και ύβρη της αθωότητας και της αναμαρτησίας Του· ντροπή, λέω, που είναι ολότελα ασύγκριτη, επειδή δεν φαίνεται καμία μαρτυρία του ουρανού, που να έλθει για να υψώσει αυτήν την τόση θαυμάσια ταπείνωσή Του, όπως άλλες φορές συνηθιζόταν να γίνεται· όταν οι άγγελοι και ο νέος αστέρας ύψωσαν την ταπείνωση της Γεννήσεώς Του· όταν ο Πατέρας και το Άγιο Πνεύμα ύψωσαν την ταπείνωση του Βαπτίσματός Του στον Ιορδάνη· όταν ο σκοτεινιασμένος ήλιος και η τρέμουσα γη και τα ανοιγμένα μνήματα και όλα τα στοιχεία με όλα τα κτίσματα, που τόσο αισθάνθηκαν τα Πάθη Του, ύψωσαν την ταπείνωση του θανάτου Του. Αλλά εδώ στην περιτομή Του δεν φαίνεται κανένα τέτοιο θαύμα, παρά μόνο μία καθαρή και γυμνή ταπείνωση, χωρίς κανένα ύψος και μεγαλείο, επειδή και θέλησε o Iησούς Χριστός με την τομή – για να το πω έτσι- της ίδιας Του της τιμής, να κάνει ένα φάρμακο ενεργητικότερο, για να θεραπεύσει την δική σου υπερηφάνεια.
Αχ! Αλλά τι θα γίνει με σένα, υπερήφανε και φιλήδονε, αν ούτε αυτή η τόσο υπερβολική ταπείνωση του Ιησού, ούτε αυτή η περιτομή σταθούν αρκετά, για να σε θεραπεύσουν από την υψηλοφροσύνη και από τις περιττές ηδονές;[«Περιττές ηδονές» είναι όσες είναι πάνω από τις βασικές ανάγκες του σώματος· βασικές ανάγκες του σώματος είναι εκείνα τα φαγητά και τα ποτά και τα ενδύματα, όσα διατηρούν το σώμα και φυλάγουν την δύναμή του, όπως λέει ο Μέγας Βασίλειος: «Και γενικά, στα ενδύματα αρμόζει το απαραίτητο, όπως και στην τροφή· ο άρτος θα συμπληρώσει την ανάγκη, το νερό την δίψα σε εκείνον που είναι υγιής, και όσα προέρχονται από τα σπέρματα, μπορούν να διασώσουν την απαραίτητη δύναμη για τις ανάγκες του σώματος»]. Ω, πόσο πρέπει να ντραπείς, διότι δεν ντρέπεσαι, όπως πρέπει! Ή μάλλον να πούμε διότι έγινες σαν αναίσχυντη πόρνη και καθόλου δεν ντρέπεσαι: «Ὂψις πόρνης ἐγένετό σοι(:Απέκτησες και διατηρείς αδιάντροπο και θρασύ πρόσωπο πόρνης)»[Ιερ.3,3]· ω, πόσο πρέπει να φοβάσαι! Αν ο μεν Χριστός κάνει για την αγάπη σου ένα ολοκαύτωμα όλη την τιμή Του, ενώ εσύ για την αγάπη Του ούτε θέλεις να μάθεις τα πρώτα στοιχεία της χριστιανικής ταπεινώσεως, η οποία θα σε αναδείξει μεγάλο στην Βασιλεία των ουρανών· «Ὅστις οὖν ταπεινώσει ἑαυτὸν ὡς τὸ παιδίον τοῦτο, οὗτός ἐστιν ὁ μείζων ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν(:Όποιος ταπεινώσει τον εαυτό του σαν το παιδάκι αυτό, αυτός είναι ο μεγαλύτερος στη Βασιλεία των ουρανών)»[Ματθ.18,4].
Και δεν σου φαίνεται, αδελφέ, ένα τερατώδες πράγμα, ο Ιησούς Χριστός που είναι η Αυτοαθωότητα, να θέλει να φαίνεται αμαρτωλός, χωρίς καμία δικαιολογία, και εσύ που είσαι καταφορτωμένος από τόσες αμαρτίες να βρίσκεις εκατό δικαιολογίες για να φαίνεσαι αλάθητος; Ή για να φαίνεσαι λιγότερο φταίχτης, μέχρι και σ’ αυτήν την εξομολόγησή σου; Δεν σου φαίνεται παράδοξο ο μεν Ιησούς, που ήταν ελεύθερος από κάθε πάθος και σαρκική ηδονή, να περιτέμνει την ακροβυστία της αναμάρτητης σάρκας Του και εσύ, ο εμπαθέστατος και ρέπων στην αμαρτία να μη θέλεις να κόψεις τουλάχιστον τις περιττές και όχι αναγκαίες ηδονές σου, σαν ένα περιττό μέλος, για να ξαλαφρώσεις λίγο από τα πάθη; Δεν σου φαίνεται παράξενο πράγμα, να βλέπεις την Αυτοτιμή να γίνεται ατιμία και εσύ ο πηλός, η αυτοατιμία, να μη θέλεις να υπομείνεις ούτε έναν λόγο υβριστικό, που θα σου πει ο αδελφός σου; Δεν σου φαίνεται παράξενο πράγμα, να βλέπεις τον Δεσπότη και δοτήρα του νόμου να υποτάσσεται ως δούλος σε νόμο, για να διδάξει εσένα να υποτάσσεσαι σε αυτόν· έπειτα εσύ ο πραγματικά δούλος να κρατάς τον τράχηλό σου υψηλό και σκληρό, σαν αδάμαστος ταύρος και άγριος ίππος και να μη θέλεις να τον λυγίσεις στον ζυγό και την υποταγή του θεϊκού νόμου για την δική σου σωτηρία;
Πραγματικά, αδελφέ, εκπληρώθηκαν σε σένα οι προφητείες εκείνες που είπαν οι προφήτες για τους σκληροτράχηλους και απειθείς Ιουδαίους: «Ἀπ᾿ αἰῶνος συνέτριψας τὸν ζυγόν σου, διέσπασας τοὺς δεσμούς σου καὶ εἶπας· οὐ δουλεύσω σοι(:Από τα αρχαιότατα χρόνια όχι απλώς απέβαλες, αλλά συνέτριψες τον ευεργετικό ζυγό των αγίων εντολών μου, διέσπασες τα σωτήρια της νομοθεσίας μου δεσμά σου και είπες με θράσος και περιφρόνηση: ‘’Δεν θα δουλεύσω πλέον σε Σένα’’)»[Ιερ.2,20]. Και πάλι: «Ὡς δάμαλις παροιστρῶσα παροίστρησεν Ἰσραήλ(:Ο ισραηλιτικός λαός έχει κυριευτεί εξ ολοκλήρου από οίστρο, όπως η νεαρή ατίθαση αγελάδα, όταν κεντηθεί από βοϊδόμυγα· έτσι και ο Ισραήλ έχει κυριευτεί από οίστρο και απέβαλε κάθε χαλινό ηθικής)»[Ωσηέ 4,16]· και μάλιστα εκπληρώθηκε σε σένα εκείνο που είπε ο πρωτομάρτυρας Στέφανος στους Ιουδαίους: «Σκληροτράχηλοι καὶ ἀπερίτμητοι τῇ καρδίᾳ καὶ τοῖς ὠσίν (:Είστε σκληροτράχηλοι και άκαμπτοι, και δεν υποτάσσεστε στον Θεό. Δεν έχετε περικόψει τη σκληρότητα και την αναισθησία της καρδιάς σας και δεν θελήσατε να απαλλαγείτε από την πνευματική σας βαρηκοΐα, για να ακούτε με καλή και ευπειθή διάθεση την αλήθεια)»[Πράξ.7,51]· διότι και εσύ είσαι στ’ αλήθεια πωρωμένος στην καρδιά. Εάν όμως στο εξής δεν θελήσεις να υποταχθείς στον νόμο και στις εντολές του Κυρίου και να περιτμηθείς πνευματικά αποκόπτοντας τις σαρκικές ηδονές και δεν φροντίσεις να βασιλεύσει ο Χριστός σε σένα με αυτήν την υποταγή και την περιτομή, άκουσε στο τέλος τι θα πάθεις από αυτό το Νήπιο, που τώρα καταφρονείς: «Πλὴν τοὺς ἐχθρούς μου ἐκείνους, τοὺς μὴ θελήσαντάς με βασιλεῦσαι ἐπ᾿ αὐτούς, ἀγάγετε ὧδε καὶ κατασφάξατε αὐτοὺς ἔμπροσθέν μου(:Αλλά και τους εχθρούς μου εκείνους που δεν με θέλησαν για βασιλιά τους, φέρτε τους εδώ και κατασφάξτε τους μπροστά μου, ρίξτε τους στον αιώνιο θάνατο)»[Λουκ.19,27].
Και λοιπόν, αδελφέ, αποφάσισε από τώρα και στο εξής να μη θέλεις να τιμάσαι μπροστά στους ανθρώπους, ούτε να επιθυμείς να ζεις πλέον σύμφωνα με την προτίμηση και την εκτίμηση των ανθρώπων, επειδή κατά τον Δαβίδ: «Ὁ Θεὸς διεσπόρπισεν ὀστᾶ ἀνθρωπαρέσκων(:Ο Θεός διεσκόρπισε οστά εκείνων, που θέλουν να ζουν για να αρέσουν στους ανθρώπους και όχι σε Αυτόν)»[Ψαλμ.52,7]. Ρίξε μία φορά από την φαντασία σου στη γη αυτό το καταραμένο είδωλο των κοσμικών τιμών και των άλλων σαρκικών ηδονών που προσκυνείς και σύντριψέ το πλέον και καταπάτησέ το. Ποια σχέση έχεις εσύ, ο αληθινός, με αυτό το ψεύτικο είδωλο; Όπως λέει ο Ωσηέ: «Τί σοι αὐτῷ ἔτι καὶ εἰδώλοις;(:Έπειτα από την προστασία και όλες αυτές τις ευλογίες και δωρεές που απολαμβάνεις από Εμένα, ποια σχέση μπορεί να έχεις πλέον εσύ ο ίδιος με τα είδωλα; Ασφαλώς καμία)»[Ωσηέ 14,9]· εσύ δεν είσαι τίποτε άλλο περισσότερο από εκείνο που είσαι μπροστά στον Κύριο, δηλαδή άτιμος και ακάθαρτος· λοιπόν θέλεις να χάσεις την αλήθεια για έναν ίσκιο;
Ευχαρίστησε τον Λυτρωτή σου που με την ταπείνωσή Του σε διδάσκει δύο μαθήματα τόσο αναγκαία για την σωτηρία σου· δηλαδή την ταπείνωση και την αποβολή των περιττών ηδονών, η οποία λέγεται «πνευματική περιτομή της καρδιάς» κατά τον Απόστολο: «Οὐ γὰρ ὁ ἐν τῷ φανερῷ Ἰουδαῖός ἐστιν, οὐδὲ ἡ ἐν τῷ φανερῷ ἐν σαρκὶ περιτομή, ἀλλ᾿ ὁ ἐν τῷ κρυπτῷ Ἰουδαῖος, καὶ περιτομὴ καρδίας ἐν πνεύματι, οὐ γράμματι, οὗ ὁ ἔπαινος οὐκ ἐξ ἀνθρώπων, ἀλλ᾿ ἐκ τοῦ Θεοῦ(:Διότι πραγματικός Ιουδαίος δεν είναι εκείνος που απ’ έξω φαίνεται Ιουδαίος, ούτε είναι πραγματική περιτομή η περιτομή που είναι φανερή μόνο στη σάρκα. Αλλά πραγματικός Ιουδαίος είναι ο αφοσιωμένος στον Θεό με το εσωτερικό του, που είναι απόκρυφο και μόνο στον Θεό φανερό. Και αληθινή περιτομή είναι η περιτομή της καρδιάς, που γίνεται με το Άγιο Πνεύμα και όχι με το γράμμα του Μωσαϊκού νόμου, το οποίο δεν έχει τη δύναμη να μεταβάλει την καρδιά. Και ο έπαινος του γνήσιου αυτού Ιουδαίου δεν προέρχεται από ανθρώπους, που υπόκεινται σε πλάνη, αλλά από τον Θεό)»[Ρωμ.2,28].
Και παρακάλεσέ Τον, εξαιτίας της υπερβολικής αγάπης, για την οποία θέλησε να δεχθεί στον εαυτό Του τα σημεία της αμαρτίας, να σου δώσει χάρη να ντρέπεσαι πάντοτε για τις αμαρτίες σου και όχι για την μετάνοιά σου, όπως είναι γραμμένο: «Μὴ λάβῃς πρόσωπον κατὰ τῆς ψυχῆς σου καὶ μὴ ἐντραπῇς εἰς πτῶσίν σου(:Μην υπολογίσεις για λόγους συστολής κανένα πρόσωπο ξένο προς την αλήθεια του Θεού και αμαρτήσεις εις βάρος της ψυχής και της συνειδήσεώς σου και μην ντραπείς κανένα, ώστε εξαιτίας της κακώς νοουμένης ντροπής προς αυτόν να παρασυρθείς σε πτώση και αμαρτία)»[Σοφ. Σειρ. 4,22] και: «Μὴ αἰσχυνθῇς ὁμολογῆσαι ἐφ᾿ ἁμαρτίαις σου καὶ μὴ βιάζου ῥοῦν ποταμοῦ (:Μην ντραπείς να ομολογήσεις τις αμαρτίες σου και μην εξαναγκάζεις να στραφεί προς τα πίσω το ρεύμα του ποταμού. Μην προσπαθείς δηλαδή από ντροπή να δικαιολογείς τα εσφαλμένα και να εκβιάζεις τον φυσικό ρουν των συνεπειών τους, πολλές των οποίων είναι δυνατόν να προληφθούν, εάν ομολογήσεις το σφάλμα σου και ευθύς επιμεληθείς την διόρθωσή του)» [Σοφ.Σειρ.4,26]· και να θεωρείς πάντοτε ως εντιμότερο τον άνθρωπο του κόσμου εκείνον, που με περισσότερη εμπιστοσύνη τηρεί τις εντολές του Θεού και υπόσχεται καθαρότερα πως θα τις τηρεί πάντοτε· όπως λέει ο Εκκλησιαστής: «Τέλος λόγου, τὸ πᾶν ἄκουε· τὸν Θεὸν φοβοῦ καὶ τὰς ἐντολὰς αὐτοῦ φύλασσε, ὅτι τοῦτο πᾶς ὁ ἄνθρωπος(:Το δε τελικό συμπέρασμα της όλης διδασκαλίας του βιβλίου αυτού άκουε ποιο είναι: Να φοβάσαι τον Θεό και να τηρείς τις εντολές Του, διότι η διπλή αυτή εντολή είναι όλος ο σκοπός και ο προορισμός κάθε ανθρώπου επάνω στη γη)»[Εκκλ. 12,13].
β) Η περιτομή του Κυρίου ως ένα φάρμακο ανακουφιστικό των πόνων των ανθρώπων
Σκέψου ότι ο Ιησούς Χριστός με την περιτομή Του σου δίνει ένα ανακουφιστικό φάρμακο, το Πανάγιό Του Αίμα. Ω, τι μεγάλο κακό είναι η αμαρτία! Αυτή στην αρχή παρακινεί τον ταλαίπωρο άνθρωπο να την πράξει, για να ευχαριστήσει το θέλημά Του και για να αναπαύσει την κακή του διάθεση και επιθυμία· και αφού με αυτόν τον τρόπο απατήσει τον δυστυχή αμαρτωλό και την κάνει, τότε τον βάζει σε μεγάλους κόπους και βάσανα· διότι μετά την αμαρτία ακολουθεί η μετάνοια, η οποία δεν κατορθώνεται με την άνεση και την ανάπαυση, αλλά χρειάζεται νηστείες, αγρυπνίες, γονυκλισίες, ιδρώτες, σκληραγωγίες και κακοπάθεις με τέτοιον τρόπο ώστε να ξεραθεί και να λεπτυνθεί το σώμα και να γίνει σαν τα νήματα της αράχνης. «Ἐν ἐλεγμοῖς ὑπὲρ ἀνομίας ἐπαίδευσας ἄνθρωπον καὶ ἐξέτηξας ὡς ἀράχνην τὴν ψυχὴν αὐτοῦ(:Με επιτιμήσεις και τιμωρίες παιδαγωγείς προς διόρθωσή του τον άνθρωπο εξαιτίας της ανομίας και της παράβασης του νόμου Σου, στην οποία παρασύρθηκε, αλλά και μόνοι οι έλεγχοι σου μεταβάλλουν αυτόν σε ράκος και σαν αράχνη διαλύεις την ζωή του και όλη τη δύναμη αυτού)»[Ψαλμ.38,12], όπως αυτό δείχνει σαφέστατα ο προφήτης Δαβίδ, ο οποίος θέλοντας δήθεν να αναπαύσει το σαρκικό του θέλημα, αμάρτησε με την Βηρσαβεέ· αλλά στο τέλος μετανοώντας γι’ αυτήν την αμαρτία, τι πειρασμούς δεν πέρασε; Τι βάσανα και κόπους δεν δοκίμασε; Όπως το φωνάζει μόνος του, λέγοντας: «Ἲδε τὴν ταπείνωσίν μου καὶ τὸν κόπον μου καὶ ἄφες πάσας τὰς ἁμαρτίας μου(:Δες πόσο ταπεινώθηκα· δες τον μόχθο και τους στεναγμούς μου· και για την ταπείνωσή μου και τον κόπο μου αυτόν, συγχώρεσε, Σε παρακαλώ, όλες τις αμαρτίες μου, εξαιτίας των οποίων τιμωρούμαι)» [Ψαλμ.24,18].
Γι’ αυτό λοιπόν, επειδή ο αμαρτωλός δοκιμάζει τόσους κόπους και αγώνες στην μετάνοια και τόσο πολύ ταλαιπωρείται και εξαντλείται, πρώτα μεν από τις σωματικές σκληραγωγίες, το περισσότερο όμως από τους λογισμούς με τους οποίους τον πολεμεί ο διάβολος, ζητώντας να τον φέρει σε απελπισία, γι’ αυτήν την αιτία ο Ιησούς Χριστός με το Πανάγιο Αίμα, που χύνει στην περιτομή Του, του κατασκευάζει σαν ένα πολύτιμο, ανακουφιστικό και δροσιστικό φάρμακο, καλύτερο από όλα τα σιρόπια, τα ντεκότα, και από όλα τα ευωδέστατα, τα ανακουφιστικότερα και δροσιστικότερα φάρμακα και με αυτό τον δροσίζει, με αυτό τον παρηγορεί, δίνοντάς του μία καλή ελπίδα της σωτηρίας του. Και σαν να του λέει: «Τέκνο μου, μην απελπίζεσαι, Εγώ για την αγάπη την δική σου δέχομαι με χαρά αυτήν την αλγεινή και θλιβερή περιτομή, η οποία πολλές φορές γίνεται και θανατηφόρα σε μερικά βρέφη· για την αγάπη σου υποτάσσομαι σε έναν νόμο, στον οποίο δεν ήμουν υποχρεωμένος να υποταχθώ· και η δική σου αγάπη με αναγκάζει και με κάνει ανυπόμονο, να μην προσμένω τον καιρό, αλλά τώρα να σου δώσω τον θησαυρό τον ίδιων μου των φλεβών, δηλαδή το Αίμα μου· και αν και τώρα δεν το χύνω όλο, η αιτία είναι ότι το φυλάω να το χύσω με περισσότερο πόνο όλου του σώματός μου πάνω στον σταυρό, όλο μέχρι και την τελευταία σταγόνα για την δική σου σωτηρία».
Τώρα εσύ, αδελφέ, που αμάρτησες στον Θεό, κάνεις την πρέπουσα μετάνοια και τον κανόνα που πρέπει για τις αμαρτίες σου; Υπομένεις κόπους και σκληραγωγίες του σώματος; Λιώνεις και καίγεσαι από τους στεναγμούς και τα δάκρυα για να βρεις ανακούφιση από το Πανάγιο Αίμα που ο Ιησούς σήμερα έχυσε για την αγάπη σου; Διότι έτσι έπασχε και ο Ιώβ, γι’ αυτό και έλεγε: «Ἡ γαστήρ μου συγκέκαυται ἀπὸ κλαυθμοῦ, ἐπὶ δὲ βλεφάροις μου σκιά(: Η καρδιά και τα στήθη μου έχουν φλογιστεί από τα κλάματά μου, ενώ στα βλέφαρά μου έχει πέσει πλέον η σκιά του θανάτου)» [Ιώβ, 16,16]· δοκιμάζεις εσωτερικά τόση θλίψη από τους λογισμούς και τους δαίμονες, ώστε να μην έχεις πού αλλού να καταφύγεις, παρά μόνο στην δροσερή σκιά του Ιησού, για να βρεις εκεί ανακούφιση και παρηγοριά, λέγοντας και εσύ εκείνο του Ιερεμίου: «Πνεῦμα προσώπου ἡμῶν χριστὸς Κυρίου συνελήφθη ἐν ταῖς διαφθοραῖς αὐτῶν, οὗ εἴπαμεν· ἐν τῇ σκιᾷ αὐτοῦ ζησόμεθα ἐν τοῖς ἔθνεσι(:Η πνοή του προσώπου μας, «αυτός που είναι η ζωή του έθνους μας», ο βασιλιάς μας, ο οποίος έχει χρισθεί από τον Κύριο, συνελήφθη στις ολέθριες παγίδες που του έστησαν οι εχθροί. Για τον βασιλιά μας αυτόν είχαμε πει: ‘’Κάτω από την σκέπη και την προστασία του θα ζήσουμε ευρισκόμενοι μεταξύ των άλλων εθνών’’)»[Θρήν4,20].
Αλίμονο! Εγώ νομίζω, πως ευχαριστιέσαι μόνο στο να βάλεις στη σειρά τις αμαρτίες σου και να τις πεις μία φορά μόνο στον Πνευματικό, και ύστερα από λίγο καιρό, δεν σκέφτεσαι πλέον πως ήταν δικές σου οι αμαρτίες που έκανες, αλλά κάποιου άλλου· δεν σκέφτεσαι πλέον το χρέος, που έχεις να τις θρηνείς και να τις κλαις για όλη σου την ζωή· και όχι μόνο δεν φροντίζεις και μόνος σου να επινοείς νέους κανόνες και κόπους, για να εξιλεώσεις τον Θεό περισσότερο, αλλά για κάθε παραμικρή αφορμή δεν υπομένεις να φυλάττεις ούτε εκείνον τον κοινό κανόνα, που σου ορίζει ο Πνευματικός, είτε νηστείες, είτε γονυκλισίες, είτε άλλες κοπιαστικές πράξεις, αλλά διστάζεις και ζυγίζεις και ξαναζυγίζεις αυτόν τον κανόνα του Πνευματικού, φοβούμενος μήπως τύχει και κάνεις κάτι τι περισσότερο και για να μη φανείς πολύ υπόχρεος στον Κύριο τον λυτρωτή σου.
Αχ, αδελφέ! Και με αυτό που κάνεις μιμείσαι άραγε τον Χριστό; Με αυτό ανταποκρίνεσαι στην τόση αγάπη Του; Με αυτό ακολουθείς στα παραδείγματά Του; Μη γένοιτο! Όσο απέχει ο ουρανός από την γη, τόσο απέχει η δική σου αγάπη από την αγάπη του Χριστού· διότι Εκείνος έδωσε Αίμα για σένα και εσύ, που έπρεπε αντίστοιχα να δώσεις αίμα γι’ Αυτόν, όπως προστάζει η δικαιοσύνη του θείου νόμου: «Οὐ φείσεται ὁ ὀφθαλμός σου ἐπ᾿ αὐτῷ· ψυχὴν ἀντὶ ψυχῆς, ὀφθαλμὸν ἀντὶ ὀφθαλμοῦ, ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος, χεῖρα ἀντὶ χειρός, πόδα ἀντὶ ποδός(:Δεν θα τον λυπηθεί το μάτι σου. Θα του ανταποδώσεις ό,τι ακριβώς θέλησε να κάνει, σύμφωνα με τον νόμο της ταυτοπάθειας και ανταποδόσεως. Θα πληρώνει δηλαδή με ζωή την ζωή που αφαίρεσε, με μάτι το μάτι που έβλαψε, με δόντι το δόντι, με χέρι το χέρι και με πόδι το πόδι)»[Δευτ.19,21], ούτε να κάνεις λίγο κόπο και κανόνα όχι για τον Χριστό, αλλά για τις δικές σου αμαρτίες.
Σκέψου όμως καλά ότι η μετάνοια είναι απαραίτητη για εκείνον που θα αμαρτήσει μία φορά· και η αμαρτία θα τιμωρηθεί ή εδώ από τον βλάπτοντα που είσαι εσύ ή εκεί από τον βλαπτόμενο που είναι ο Θεός, ή εδώ προσωρινά ή εκεί αιώνια: «Πᾶσα παράβασις καὶ παρακοὴ ἔλαβεν ἔνδικον μισθαποδοσίαν(:Κάθε παράβαση του μωσαϊκού νόμου και παρακοή τιμωρήθηκε δίκαια με την ανάλογη τιμωρία)»[Εβρ.2,2]. Και σχετικά με αυτά σκέψου ότι εάν τηρήσεις τον κανόνα του Πνευματικού σου, δείχνεις ότι αληθινά μετανοείς και ότι είσαι γνήσιο τέκνο του Θεού και της αγίας Εκκλησίας, η οποία όρισε τον κανόνα και την τιμωρία αυτή. Εάν όμως αντίθετα, αθετήσεις τον κανόνα του Πνευματικού σου είναι σημάδι πως η μετάνοιά σου δεν είναι αληθινή, αλλά ψεύτικη, σημάδι πως δεν είσαι γνήσιο τέκνο του Θεού και της Εκκλησίας. «Εἰ παιδείαν ὑπομένετε, ὡς υἱοῖς ὑμῖν προσφέρεται ὁ Θεός· τίς γάρ ἐστιν υἱὸς ὃν οὐ παιδεύει πατήρ; Εἰ δὲ χωρίς ἐστε παιδείας, ἧς μέτοχοι γεγόνασι πάντες, ἄρα νόθοι ἐστὲ καὶ οὐχ υἱοί(:Εάν λοιπόν με υπομονή δέχεστε την παιδαγωγία, ο Θεός συμπεριφέρεται προς εσάς σαν πατέρας προς τα παιδιά Του· διότι ποιος γιος είναι εκείνος που δεν τον παιδαγωγεί ο πατέρας του; Πραγματικά κανείς. Εάν πάλι μένετε χωρίς την παιδαγωγία που δέχθηκαν και δοκίμασαν όλα τα γνήσια παιδιά του Θεού, τότε αποδεικνύεται απ’ αυτό ότι είστε νόθα, και όχι γνήσια παιδιά του Θεού)»[Εβρ.12,7-8].
Γι’ αυτό λοιπόν, πάρε θάρρος, αδελφέ, και προσπέφτοντας στον λυτρωτή σου, κλάψε μπροστά Του, όπως σε προσκαλεί ο προφήτης λέγοντας: «Δεῦτε προσκυνήσωμεν καὶ προσπέσωμεν αὐτῷ καὶ κλαύσωμεν ἐναντίον Κυρίου, τοῦ ποιήσαντος ἡμᾶς(: Ελάτε και ας προσκυνήσουμε με ευλάβεια Αυτόν και ας πέσουμε ενώπιόν Του δουλικώς και με συντριβή για τις αμαρτίες μας, αλλά και από πλεονάζουσα συγκίνηση και χαρά για την απολύτρωσή μας ας κλάψουμε ενώπιον του Κυρίου, ο Οποίος μας έπλασε) »[Ψαλμ.94,6], ο Οποίος μόλις γεννήθηκε άρχισε να υπηρετεί την θεία δικαιοσύνη και να πληρώνει τα σφάλματά σου με τις απαρχές του αίματος, που έχυσε στην περιτομή Του· και από τώρα και στο εξής αποφάσισε να αποστραφείς τις αμαρτίες σου και να σκληραγωγήσεις το σώμα σου που ήταν η αιτία των αμαρτιών σου, στερώντας του εκείνες τις ανέσεις και τις ηδονές που μέχρι τώρα το άφηνε να απολαμβάνει· όπως με αυτόν τον τρόπο σκληραγώγησαν τον εαυτό τους και όλοι οι Άγιοι που βάδισαν τον δρόμο του Σωτήρα και καθώς ζητεί το επάγγελμα του Χριστιανού. Και τέλος πάντων, παρακάλεσε τον Κύριο, εξαιτίας εκείνου του Αίματος, που έχυσε κάνοντας περιτομή για σένα, να θελήσει να σκληρύνει την καρδιά σου εναντίον του εαυτού σου και να την μαλακώσει για την δική Του την αγάπη, για να μπορέσεις, αν τυχόν και δεν Του έδωσες τις απαρχές της ζωής σου, τουλάχιστον να Του δώσεις τον υπόλοιπο χρόνο που θα ζήσεις, αγαπώντας Τον με όλη σου την ψυχή και δοξολογώντας το Πανάγιό Του όνομα, κατά το ψαλμικό: «Αἰνέσω Κύριον ἐν τῇ ζωῇ μου, ψαλῶ τῷ Θεῷ μου ἕως ὑπάρχω(:Θα αινώ τον Κύριο σε όλη την ζωή μου, θα ψάλλω ύμνους στον Θεό μου, όσο υπάρχω και θα είμαι ζωντανός)»[Ψαλμ.145,2].
γ) Η περιτομή του Κυρίου ως ένα φάρμακο διαφυλακτικό της υγείας των ανθρώπων
Σκέψου ότι ο Ιησούς Χριστός σου δίνει με την περιτομή Του ένα φάρμακο διαφυλακτικό από όλα τα κακά· και αυτό είναι το γλυκό και πράγμα και όνομά Του, Ιησούς· το οποίο προείπε ο Αρχάγγελος Γαβριήλ πριν να συλληφθεί Αυτός στην κοιλιά της Παρθένου, τόσο προς τον Ιωσήφ, όπως λέει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος: «Τέξεται δὲ υἱὸν καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν· αὐτὸς γὰρ σώσει τὸν λαὸν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν(:Θα γεννήσει γιο, και εσύ, που από τον νόμο της Παλαιάς Διαθήκης αναγνωρίζεσαι ως προστάτης και πατέρας Του, θα Του δώσεις το όνομα «Ιησούς», το οποίο σημαίνει «Σωτήρας». Και θα Του δώσεις αυτό το όνομα, διότι Αυτός θα σώσει από τις αμαρτίες του τον νέο Ισραήλ, ο οποίος θα Τον πιστέψει ως σωτήρα και θα γίνει με την πίστη αυτή ο πραγματικός λαός Του’’)»[Ματθ.1,21], όσο και προς την Παρθένο, όπως λέει ο Λουκάς[Λουκ.1,31: «Καὶ ἰδοὺ συλλήψῃ ἐν γαστρὶ καὶ τέξῃ υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν(:Και να ποια είναι η εξαιρετική χάρη που δεν την έλαβε ποτέ καμία άλλη γυναίκα, αλλά εσύ μόνο αξιώθηκες να λάβεις: Θα συλλάβεις στην κοιλιά σου και θα γεννήσεις υιό και θα Tου δώσεις το όνομα ‘’Ιησούς’’)»], ονομάστηκε στην περιτομή Του πραγματικά: «Καὶ ὅτε ἐπλήσθησαν ἡμέραι ὀκτὼ τοῦ περιτεμεῖν τὸ παιδίον, καὶ ἐκλήθη τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦς, τὸ κληθὲν ὑπὸ τοῦ ἀγγέλου πρὸ τοῦ συλληφθῆναι αὐτὸν ἐν τῇ κοιλίᾳ(:Κι όταν συμπληρώθηκαν οι οκτώ ημέρες για να γίνει στο παιδί η περιτομή, του έκαναν περιτομή, για να επιβεβαιωθεί και με την πράξη αυτή ότι ήταν γνήσιος απόγονος του Αβραάμ. Και του δόθηκε το όνομα Ιησούς, όπως δηλαδή το είχε ονομάσει ο άγγελος προτού ακόμα συλληφθεί το παιδί στην κοιλιά της μητέρας του)»[Λουκ.2,21].
Ιησούς, το κύριο όνομα του Μεσσία κατά τον Αυγουστίνο(Ερμηνεία της α΄ και γ΄επιστολής Ιωάννου), το οποίο περιέχει όλη την ένσαρκη οικονομία, την σοφία, την δύναμη, την αγαθότητα και την πολύ μεγάλη αγάπη προς εμάς. Ιησούς το όνομα, που συγκρίνεται με το ανεκφώνητο εκείνο και τετραγράμματο όνομα, το Ιεχωβά, διότι όπως εκείνο είναι δηλωτικό της ουσίας του Θεού, έτσι και αυτό είναι δηλωτικό της του Θεού ενεργείας και περιέχει όλα τα εξωτερικά ονόματα του Θεού· εκείνο είναι άλφα, αυτό είναι ωμέγα· εκείνο είναι η αρχή, αυτό είναι το τέλος. Ιησούς· όνομα που κατά μερικούς υπερέχει και από αυτό το τετραγράμματο όνομα του Θεού· γιατί αυτό μεν και το όνομα του Κτίστη και Κυρίου συνεπτυγμένα δηλώνει, ενώ εκείνο μόνο του Κτίστη ή του Κυρίου. Ιησούς· όνομα το οποίο ανεπτυγμένο κατά την εβραϊκή διάλεκτο σημαίνει Σωτήρας, παραγόμενο από την ρίζα του Ιαχά· το οποίο δηλώνει «έσωσε» κατά τον Γεώργιο τον Κορέσιο, γνώστη των Εβραϊκών. Και απλά να πούμε Ιησούς, είναι το όνομα το γεμάτο από κάθε παρηγοριά και σωτηρία και είναι όχι μόνο μία σύνοψις όλων των τελειοτήτων που αρμόζουν στον σωτήρα σου, ως Θεός, και όλων των αρετών που Του αρμόζουν ως άνθρωπος· αλλά είναι και μία σύνοψις όλων εκείνων που έκανε για την σωτηρία σου, και ένας αρραβώνας όλων εκείνων που έχει σκοπό να κάνει-εάν δεν εμποδιστεί από σένα- στο μέλλον και να σε οδηγήσει έμπρακτα στον τελικό σου σκοπό, που είναι ο Παράδεισος.
Και μολονότι και άλλοι προγενέστεροι άνθρωποι ονομάστηκαν με αυτό το όνομα και μάλιστα ο Ιησούς του Ναυή, εκείνοι όμως ήταν σαν σκιά και εικόνες του Ιησού Χριστού, ενώ ο Ιησούς ήταν το πράγμα και η αλήθεια. Διότι αν και ο Ιησούς του Ναυή έσωσε τους Εβραίους, έσωσε όμως μόνο αυτούς και τους έσωσε μόνο από τους πολέμους και από τα κακά των ορατών τους εχθρών των αλλοφύλων και τους έσωσε προσωρινά. Ο Ιησούς, όμως, λύτρωσε όχι μόνο τους Εβραίους, αλλά και όλα τα έθνη. Γι’αυτό και ο Κλήμης ο Στρωματέας(βιβλ. Ζ΄των Στρωμ.) λέει: «Δεν είναι σωτήρας μόνον αυτού και όχι εκείνου, αλλά όλων· και τους λύτρωσε όχι από ορατούς εχθρούς αλλά από αόρατους· και όχι από πολέμους, αλλά από τις αμαρτίες· «Αὐτὸς γὰρ σώσει τὸν λαὸν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν(:Και θα Του δώσεις αυτό το όνομα, διότι Αυτός θα σώσει από τις αμαρτίες του τον νέο Ισραήλ, ο οποίος θα Τον πιστέψει ως σωτήρα και θα γίνει με την πίστη αυτή ο πραγματικός λαός Του)»[Ματθ.1,21], το οποίο είναι γνώρισμα μόνο του Θεού· «Τίς δύναται ἀφιέναι ἁμαρτίας εἰ μὴ εἷς ὁ Θεός; (:Ποιος άλλος μπορεί να συγχωρεί αμαρτίες παρά μόνον ένας, ο Θεός;)»[Μάρκ.2,7]· και όχι προσωρινά, αλλά παντοτινά και αιώνια, όπως είναι γραμμένο: «Ἰσραὴλ σώζεται ὑπὸ Κυρίου σωτηρίαν αἰώνιον(:Ο Ισραήλ σώζεται από τον Κύριο σωτηρία αιώνια και παντοτινή)»[Ησ.45,17].
Τώρα εσύ, αδελφέ, που διαβάζεις αυτά, άραγε έγινες ποτέ άξιος για να λάβεις τουλάχιστο μερικές από αυτές τις χάρες, που δηλώνει και περιέχει το όνομα του Ιησού; Άραγε έγινε και σε σένα διαφυλακτικό και σωστικό το φάρμακο αυτό, που ο Ιησούς με την περιτομή Του και με το όνομά Του σου κατασκεύασε; Αχ! Φοβάμαι, φοβάμαι πως στάθηκες με τα έργα σου εντελώς αντίθετος σε αυτό το σωτήριο όνομα· διότι εκτός από το όνομα αυτό, σε άλλον άνθρωπο ή σε άλλο πράγμα, σωτηρία δεν υπάρχει, όπως μαρτυρεί ο Απόστολος Πέτρος: «Καὶ οὐκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενὶ ἡ σωτηρία· οὐδὲ γὰρ ὄνομά ἐστιν ἕτερον ὑπὸ τὸν οὐρανὸν τὸ δεδομένον ἐν ἀνθρώποις ἐν ᾧ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς(:Και δεν είναι δυνατόν με κανέναν άλλον να αποκτήσουμε τη σωτηρία που μας υποσχέθηκε ο Θεός· διότι δεν υπάρχει κάτω από τον ουρανό και πάνω σ’ όλη τη γη εκτός από το όνομα του Ιησού κανένα άλλο όνομα το οποίο να έχει δώσει ο Θεός στους ανθρώπους και να έχει ορίσει ο ίδιος ότι μόνο με αυτό μπορούμε να σωθούμε όλοι εμείς. Συνεπώς μόνον αυτόν τον Ιησού οφείλουμε να εγκολπωθούμε ως Σωτήρα)»[Πράξ.4,12].
Εσύ, λοιπόν, πόσες φορές άφησες τον Ιησού και ήλπισες ότι θα σωθείς και θα διαφυλαχθείς με την γνώση σου, με την δύναμή σου, με τον πλούτο σου και τα υπάρχοντά σου και με τους φίλους και συγγενείς σου; Πόσες φορές στις ασθένειές σου, αντί να καταφύγεις πρώτα στον Ιησού, που είναι ο αληθινός ιατρός των ψυχών και των σωμάτων μέσα από τους ιερείς Του και να επικαλεστείς με πίστη για να σε βοηθήσει, εσύ άφησες τον Ιησού και έτρεξες αμέσως στους γιατρούς, ελπίζοντας ολοκληρωτικά σε αυτούς! Άλλοτε πάλι – αλίμονο!- κατέφυγες μέχρι και στους μάγους και στις μάγισσες· μάλλον να πούμε, κατέφυγες στους δαίμονες, για να σε γιατρέψουν[Βλέπε τον γ΄κανόνα του Αγίου Γρηγορίου του Νύσσης, που κανονίζει σε όλη τους την ζωή να μην μεταλάβουν εκείνοι που καταφρονούν την πίστη του Χριστού και πηγαίνουν θεληματικά στους μάγους, ο δε Χρυσόστομος ως Μάρτυρες θεωρεί εκείνους που προτιμούν να πεθάνουν, παρά να φωνάξουν μάγους ή μάγισσες για να τους γητεύσουν ή να τους μαγεύσουν· λέει σχετικά: «Και συ αν απομακρύνεις τις επωδές και τις φαρμακείες και τις μαγγανείες και πεθάνεις πάνω στην νόσο, είσαι ολοκληρωμένος μάρτυρας γιατί προτίμησες τον θάνατο με ευσέβεια και όχι την απαλλαγή από την νόσο με την ασέβεια, που σου υπόσχονταν άλλοι»[Λόγος ε΄των Ιουδαίων]· και όσοι Ιερωμένοι είναι μάγοι ή επαοιδοί ή αστρολόγοι ή κάνουν φυλακτά ή διαβάζουν μαγικά βιβλία σε εξωκκλήσια με πίσσινα κεριά, όλοι αυτοί, λέω, που κάνω αυτά και άλλα παρόμοια, καθαιρούνται από την ιεροσύνη και εκβάλλονται από την Εκκλησία, κατά τον Βαλσαμώνα και τον Ζωναρά]. Και δεν σκέφτηκες, ταλαίπωρε, πως στο όνομα του Ιησού, ανασταίνονται οι νεκροί, σηκώνονται οι χωλοί, φωτίζονται οι τυφλοί, και κάθε ασθένεια θεραπεύεται· και πως Ιησούς, κατά την ελληνική διάλεκτο, θα πει ιατρός· γι’αυτό και ο θεοφόρος Ιγνάτιος έλεγε: «Έχομε ιατρό τον Κύριό μας Ιησού Χριστό»[επιστολή ια΄προς Εφεσίους]· ούτε άκουσες τον προφήτη, που λέει πως είναι ανώφελη η σωτηρία του ανθρώπου[Ψαλμ. 59,2]· ούτε θυμήθηκες πως ο Θεός οργίσθηκε με τον βασιλιά του Ιούδα Ασά διότι όταν πόνεσαν τα πόδια του, δεν κατέφυγε στον Κύριο, αλλά στους γιατρούς, ελπίζοντας ολοκληρωτικά σε αυτούς: «Καὶ ἐμαλακίσθη Ἀσὰ ἐν τῷ ἔτει τῷ ἐνάτῳ καὶ τριακοστῷ τῆς βασιλείας αὐτοῦ τοὺς πόδας, ἕως σφόδρα ἐμαλακίσθη· καὶ ἐν τῇ μαλακίᾳ αὐτοῦ οὐκ ἐζήτησε τὸν Κύριον, ἀλλὰ τοὺς ἰατρούς(: Αρρώστησε στα πόδια του ο Ασά στο τριακοστό ένατο έτος της βασιλείας του και ήταν πολύ άρρωστος· και στην αρρώστιά του πάνω δεν ζήτησε τον Κύριο, αλλά τους ιατρούς)»[Β΄Παραλειπ.16,12].
Διότι αυτό το άγιο όνομα που είναι πάνω από κάθε άλλο όνομα, του Ιησού, το δοξάζουν και το προσκυνούν όλοι οι άγγελοι στον ουρανό και όλοι οι Χριστιανοί στη γη και θα το προσκυνήσουν ακόμη και αυτοί οι υποχθόνιοι δαίμονες και οι άπιστοι άνθρωποι, όπως έχει γραφεί: «ἵνα ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ πᾶν γόνυ κάμψῃ ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων καὶ καταχθονίων(:Τον υπερύψωσε, ώστε στο όνομα του Ιησού να γονατίσουν ταπεινά και να τον προσκυνήσουν λατρευτικά και οι άγγελοι στον ουρανό και οι άνθρωποι στη γη και οι ψυχές των νεκρών στα καταχθόνια˙ αλλά κι αυτά τα δαιμονικά όντα που είναι στα καταχθόνια με τρόμο να υποκλιθούν μπροστά στο μεγαλείο του)»[Φιλιπ.2,10]. Εσύ όμως με τα πονηρά και αντιχριστιανικά έργα που έκανες, πόσες φορές το ατίμασες; Και πόσες φορές έγινες αιτία να το ατιμάσουν και να το βλασφημήσουν και άλλοι άνθρωποι και μάλιστα οι άπιστοι και οι εθνικοί, βλέποντας εσένα, τον μαθητή του Ιησού Χριστού, να κάνεις από αυτούς χειρότερα; «Τάδε λέγει Κύριος· δι᾿ ὑμᾶς διαπαντὸς τὸ ὄνομά μου βλασφημεῖται ἐν τοῖς ἔθνεσι(:Τα εξής λέει ο Κύριος: Εξαιτίας σας βλασφημείται το όνομά μου μεταξύ των εθνών, που με καταφρονούν ως ανίσχυρο να σας προστατεύσω και να σας ελευθερώσω)»[Ησ.52,5].
Διότι αυτό μεν το πολυπόθητο και παντοπόθητο όνομα του Ιησού, είχαν ως γλυκύτατο μελέτημα στον νου τους, ως γλυκύτατο μελέτημα στην γλώσσα τους και γλυκύτατο μελέτημα στην καρδιά τους, όχι μόνο όλοι οι Όσιοι και οι Ασκητές, που κατοικούσαν στα όρη και στα σπήλαια της Αιγύπτου, της Λιβύης, της Θηβαΐδος, του Αγίου Όρους και άλλων τόπων, αλλά και πολλοί λαϊκοί, που βρίσκονται μέσα στον κόσμο και στα βασίλεια, φωνάζοντας ταπεινά: «Κύριε, Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με», και αυτό θυμούνταν κάθε ώρα και σε αυτό ήταν προσκολλημένη η αναπνοή τους και με αυτό το όνομα έδιωχναν τους κακούς λογισμούς και τους πονηρούς δαίμονες, όπως είπε ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος: «Με το όνομα του Ιησού μαστίγωνε τους εχθρούς»· και πάλι: «Το όνομα του Ιησού ας κολληθεί στην πνοή σου και τότε θα γνωρίσεις την ωφέλεια της ησυχίας»[Διαβάζουμε δε και στην α΄υπόθεση από τις τρεις, τις οποίες συγκέντρωσε ο Ιωάννης ο Αντιοχείας, ότι ο όσιος Ιουλιανός τόση αγάπη είχε στον Κύριο, ώστε όπου έβρισκε γραμμένο το όνομά Του, Ιησούς, ή Χριστός, ή Κύριος, ή Θεός, δεν ειρήνευε, αν δεν έβγαζε δάκρυα, για να βρέξει τον τόπο εκείνο που ήταν γραμμένα τα ονόματα. Και κάποιος άλλος Χριστιανός, Λαργάτης ονομαζόμενος, τόση αγάπη είχε στο όνομα του Ιησού, όπου πάντοτε φώναζε στην καρδιά του και μελετούσε αυτά τα λόγια, Ιησού Χριστέ γλυκιά αγάπη· ο οποίος πηγαίνοντας στα Ιεροσόλυμα και προσκυνώντας και αγκαλιάζοντας τον τάφο του Κυρίου, εκεί πάνω ξεψύχησε· οι δε σύντροφοί του, ανοίγοντάς τον, ω του θαύματος!-βρήκαν στην καρδιά του γραμμένα τα πιο πάνω λόγια με χρυσά γράμματα· δηλαδή το Ιησού Χριστέ, γλυκιά αγάπη(βλέπε αυτήν την ιστορία στο νέο Άνθος Χαρίτων)].
Εσύ, αδελφέ, φρόντισες ποτέ να θυμηθείς αυτό το γλυκύτατο όνομα; Πότε βρήκε χρόνο ο νους σου για να το μελετήσει, όπως πρέπει; Πότε το αγάπησε η καρδιά σου για να το έχει χαρά και παρηγοριά της; Όπως είναι γραμμένο: «Καὶ ἐν τῷ ὀνόματί σου ἀγαλλιάσονται ὅλην τὴν ἡμέραν καὶ ἐν τῇ δικαιοσύνῃ σου ὑψωθήσονται(:Και με την ελπίδα και πεποίθηση στο όνομά Σου διαρκώς και κάθε μέρα της ζωής τους θα χαίρονται και θα αγάλλονται)»[Ψαλμ.88,17]. Εσένα ο νους σου μόνο τα πονηρά και τα γήινα θυμάται, η καρδιά σου είναι προσκολλημένη μόνο στην αγάπη του πλούτου και των ηδονών και της μάταιης δόξας· και μολονότι ζεις όχι πριν τον νόμο ούτε μετά τον νόμο, αλλά είσαι τέκνο της χάριτος του Ευαγγελίου, είσαι όμως όμοιος με εκείνους τους πριν τον νόμο ανθρώπους, για τους οποίους είπε ο Θεός: «Ἔγκειται ἡ διάνοια τοῦ ἀνθρώπου ἐπιμελῶς ἐπὶ τὰ πονηρὰ ἐκ νεότητος αὐτοῦ(:Ρέπει η καρδία του ανθρώπου με πολλή επιμέλεια και μεγάλο ενδιαφέρον στα πονηρά έργα από τα παιδικά του χρόνια, από τότε που δεν έχει ακόμη καλά-καλά καταλάβει τον εαυτό του)»[Γέν.8,21]. Όμως γνώριζε ότι θα έλθει καιρός που θα γνωρίσεις έμπρακτα τι αξίζει ο Ιησούς, τον Οποίο εσύ τώρα δεν θέλησες να αγαπήσεις και τι θα σε ωφελήσουν τα μάταια, που τόσο πολύ αγκαλιάζεις.
Έπειτα ο Ιησούς γι’αυτό ονομάστηκε Ιησούς, δηλαδή Σωτήρας, για να σε σώσει και να σε ελευθερώσει από τις αμαρτίες σου· εσύ όμως πόσες φορές έφυγες από τα χέρια Του αμαρτάνοντας και μη φροντίζοντας για την σωτηρία σου; Γι΄αυτό λοιπόν τι θα γινόταν με σένα, αν τυχόν και αυτός ο φιλόψυχος Σωτήρας σου σε αφήνει να τρέχεις στα όρη και στους γκρεμούς των αμαρτιών σου και δεν ζητούσε να σε βρει, όπως ο αληθινός ποιμένας το απολωλός πρόβατο και να σε φέρει στην μάντρα των μετανοούντων; Σε ποια άβυσσο σκότους θα έμενες χωρίς αυτόν τον θείο ήλιο; Νιώσε ντροπή, λοιπόν, όπως πρέπει για την τόση αχαριστία και την υπερβολή της κακίας, στην οποία βρίσκεσαι, και φρόντιζε στο εξής να θυμάσαι πάντοτε και να λες: «Κύριε, Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με», πότε με το στόμα, ιδιαίτερα όμως με την καρδιά, συγκεντρώνοντας όλον τον νου σου μέσα σε αυτήν, και μελετώντας την ευχή αυτή κρατώντας και λίγο την αναπνοή σου, όπως το διδάσκουν οι θείοι πατέρες(βλέπε στο βιβλίο της Φιλοκαλίας, σελ.1144).
Διότι με τη συχνή μελέτη και μνήμη του Ιησού όχι μόνο γλυτώνεις από τους κακούς λογισμούς, αλλά και συνηθίζεις να αγαπάς τον Ιησού και να κάνεις τις εντολές Του με χαρά· και μην προφασίζεσαι ότι βρίσκεσαι μέσα στον κόσμο και γι’αυτό δεν μπορείς να προσεύχεσαι με τον νου σου παντοτινά· διότι και ο Απόστολος Παύλος παραγγέλλει όχι μόνο στους μοναχούς και τους ασκητές, αλλά και σε όλους τους κοσμικούς να προσεύχονται παντοτινά, λέγοντας: «Ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε», δηλαδή «Να προσεύχεστε συνέχεια»[Α΄Θεσ. 5,17]. [Σε συμφωνία και ο Θεολόγος Γρηγόριος για την αδιάλειπτη μνήμη του Θεού λέει τα εξής: «Προτιμότερο είναι να μνημονεύει κανείς τον Θεό παρά να αναπνέει· και αν μπορώ να πω κι αυτό, δεν πρέπει κανείς να κάνει τίποτε άλλο, εκτός από αυτό….»(Εν τη κατά Ευνομία Προσδιάλεξ). Αλλά και ο Μέγας Βασίλειος λέει τα εξής: «Προσευχή καλή είναι αυτή που προκαλεί στην ψυχή ζωντανή την μνήμη του Θεού· και αυτό σημαίνει του Θεού ενοίκησις, το να έχει κανείς μέσα του εγκατεστημένο τον Θεό με την συνεχή μνήμη Του· έτσι γινόμαστε ναός του Θεού, όταν το αδιάλειπτο της μνήμης του Θεού δεν διακόπτεται από τις γήινες μέριμνες»(Επιστολή α΄)] . Γι’αυτό λοιπόν αποφάσισε να αγωνίζεσαι για την σωτηρία σου, για να δοξαστεί το όνομα του Σωτήρα σου Ιησού σε σένα και εσύ αντίστροφα να δοξαστείς σε αυτό, όπως λέει ο Παύλος: «ὃπως ἐνδοξασθῇ τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐν ὑμῖν, καὶ ὑμεῖς ἐν αὐτῷ(:για να δοξαστεί το όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού με τα λαμπρά έργα της αρετής σας, και να δοξαστείτε κι εσείς ενωμένοι με Αυτόν, σύμφωνα με την χάρη του Θεού μας και του Κυρίου Ιησού Χριστού)» [Β΄Θεσ. 1,12].
Και ζήτησε συγχώρηση από τον Ιησού για την ατιμία, που προξένησες με τις αμαρτίες σου στο πάντιμο όνομά Του· και παρακάλεσέ Τον να τυπώσει μέσα στην καρδιά σου αυτό το άγιό Του όνομα και να σε σώσει, αν όχι για άλλον λόγο, αλλά για το σωτήριο και φερώνυμο όνομά Του, όπως το υπόσχεται μόνος Του: «Καὶ ἐφεισάμην αὐτῶν διὰ τὸ ὄνομά μου τὸ ἅγιον(:Τους λυπήθηκα λοιπόν και αποφάσισα να τους βοηθήσω και να τους λυτρώσω χάριν του αγίου Ονόματός μου)»[Ιεζεκ.36,21]. Και πάλι: «Τάδε λέγει Κύριος· οὐχ ὑμῖν ἐγὼ ποιῶ, οἶκος Ἰσραήλ, ἀλλ᾿ ἢ διὰ τὸ ὄνομά μου τὸ ἅγιον, ὃ ἐβεβηλώσατε ἐν τοῖς ἔθνεσιν, οὗ εἰσήλθετε ἐκεῖ(: Τα εξής λέει ο Κύριος: ‘’Δεν ενεργώ Εγώ για σας, απόγονοι του Ισραήλ, αλλά για το Όνομά μου το άγιο, το οποίο βεβηλώσατε στα διάφορα έθνη, εκεί όπου πήγατε εξόριστοι και αιχμάλωτοι’’)»[Ιεζεκ.36,22].
Και εσύ να απέχεις από κάθε αδικία και αμαρτία για το όνομα του Ιησού Χριστού, όπως σε προστάζει ο Παύλος, λέγοντας: «Ἀποστήτω ἀπὸ ἀδικίας πᾶς ὁ ὀνομάζων τὸ ὄνομα Κυρίου(:Ας απομακρυνθεί από την αδικία καθένας που επικαλείται και ομολογεί το όνομα του Κυρίου)»[Β΄Τιμ.2,19]. Και, αν εσύ κοπιάζεις για το όνομά Του, γνώριζε, βέβαια, ότι Αυτός θα σου πει: «Καὶ ὑπομονὴν ἔχεις, καὶ ἐβάστασας διὰ τὸ ὄνομά μου, καὶ οὐ κεκοπίακας(:Και έχεις υπομονή μέσα στις αντιδράσεις τους˙ και έδειξες καρτερία και αντοχή για μένα και το Ευαγγέλιό μου, και δεν απόκαμες ούτε εξαντλήθηκες)»[Αποκ.2,3]. Και δεν θα διαγράψει το όνομά σου από την βίβλο της ζωής, αλλά μάλιστα θα το δοξάζει μπροστά στον Πατέρα Του και στους Αγγέλους Του: «Οὐ μὴ ἐξαλείψω τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐκ τῆς βίβλου τῆς ζωῆς, καὶ ὁμολογήσω τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐνώπιον τοῦ πατρός μου καὶ ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων αὐτοῦ(:Κι εγώ δεν θα σβήσω ποτέ το όνομά του από το βιβλίο της αιώνιας και ουράνιας ζωής. Και θα ομολογήσω το όνομά του μπροστά στον Πατέρα μου και μπροστά στους αγγέλους Του, αναγνωρίζοντάς τον ως πρόσωπο δικό μου και αγαπητό μου)»[Αποκ.3,5].
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
· Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, Πνευματικά Γυμνάσματα, Μελέτη ΚΑ΄, έκδοση Συνοδίας Σπυρίδωνος ιερομονάχου, Ιερά Καλύβη «Άγιος Σπυρίδων Α΄», Νέα Σκήτη Αγίου Όρους, 2016, σελίδες 195-207.
· Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
· Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
· Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
· Η Παλαιά Διαθήκη μετά Συντόμου Ερμηνείας, Παναγιώτης Τρεμπέλας, Αδελφότης Θεολόγων «Ο Σωτήρ», Αθήνα, 1985.
· Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα 2016.