Την εποχή του Μονοθελητισμού Όλα τα τότε Πατριαρχεία είχαν προσχωρήσει στην αίρεση αυτή, εκτός από τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή και τους δύο μαθητές του.
Ο Άγιος Μάξιμος αρνήθηκε «κοινωνία» με όλα τα Πατριαρχεία [80]. Αναθεματίστηκε, κακοποιήθηκε, εξορίστηκε! Του έκοψαν μάλιστα το χέρι και τη γλώσσα, για να μη διδάσκει την Ορθοδοξία! Για τους αγώνες του αυτούς τον μακάρισε η Στ΄ Οικουμενική Σύνοδος και τον μακαρίζει μέχρι σήμερα η Ορθοδοξία.
Παραθέτουμε στη συνέχεια ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από μιά ανάκρισή του:
«…έρχονται σ’ αυτόν (τον άγιο Μάξιμο) άλλοι…που τους είχε στείλει ο (Αιρετικός) πατριάρχης και του λένε:
– Εσύ σε ποια εκκλησία ανήκεις; Του Βυζαντίου (=ΚΠόλεως), της Ρώμης, της Αντιόχειας, της Αλεξάνδρειας, των Ιεροσολύμων;Ορίστε, όλες αυτές και μαζί και οι επαρχίες τους ενώθηκαν ( εννοούν ότι ενώθηκαν με «κοινωνία» με την αιρετική τότε ΚΠολη). Αν είσαι, λοιπόν, και εσύ της Καθολικής (= Ορθόδοξης) Εκκλησίας, ενώσου, μήπως ανοίγοντας νέα, διαφορετική οδό στη ζωή, πάθεις εκείνα που δεν περιμένεις.
Σ’ αυτούς ο μακάριος επίκαιρα και συνετά αποκρίνεται:
– Καθολική Εκκλησία είπε ο Κύριος ότι είναι η ορθή και σωτήρια ομολογία της πίστεως. Γι’ αυτό και μακάρισε τον Πέτρο, που ομολόγησε καλά, πάνω στο οποίο διακήρυξε ο Θεός των όλων ότι θα οικοδομήσει αυτή την Εκκλησία…»[81].