ΤΑ ΠΑΘΗ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ   

9) Ἀποβολή τῆς ἀθυμίας καί Πνευματική χαρά

Ἀποβολή τῆς ἀθυμίας μέ τήν καλλιέργεια τῆς πνευματικῆς χαρᾶς

Γιά νά διώξουμε τήν δαιμονική λύπη-κατάθλιψη, θά πρέπει νά καλλιεργοῦμε τήν πνευματική χαρά. Δέν πρέπει νά ἀφηνόμαστε νοσηρά στήν κατάσταση τῆς ἀθυμίας, ἀλλά ἐνεργητικά νά τήν ἐκδιώκουμε. Αὐτό θά τό πετύχουμε εἴτε λέγοντας τήν εὐχή τοῦ Ἰησοῦ εἴτε ψέλνοντας ἤ σκεπτόμενοι τήν Θεία Ἀγάπη, πού μᾶς ἔβαλε στόν δρόμο τῆς σωτηρίας. Ἄς εὐγνωμονοῦμε τόν Χριστό Μας, πού μᾶς ἔσωσε μέ τήν Θεία Οἰκονομία καί μᾶς ἔκανε πολίτες τῆς Ἁγίας ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας.

«Γιά νά διατηρήσης τήν ψυχική εἰρήνη», διδάσκει ὁ Ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ, «πρέπει νά διώξης μακριά τήν ἀθυμία καί νά προσπαθῆς νά εἶσαι χαρούμενος, κατά τόν λόγο τοῦ σοφοῦ Σειράχ: Πολλούς ἀπώλεσεν ἡ λύπη, καί οὐκ ἔστιν ὡφέλεια ἐν αὐτῇ»(Σοφ. Σειρ. λ΄25)»¹.

10) Ἐργασία

Ἐργασία μέ ἐνθουσιασμό καί ὑπακοή: Ἕνα σπουδαῖο φάρμακο

Ἡ ἐργασία, τό ἐργόχειρο, ὁ σωματικός κόπος (κακοπάθεια), εἶναι θεοδίδακτο φάρμακο κατά τῆς ἀκηδίας, τῆς κατάθλιψης.

Στό Γεροντικό ἀναφέρονται τά ἑξῆς: «Ἐκεῖ ποῦ καθόταν στὴν ἔρημο, ὁ ἀββᾶς Ἀντώνιος ἔπεσε κάποτε σὲ ἀκηδία καὶ σὲ μεγάλο σκοτισμὸ ἀπὸ τοὺς λογισμούς καὶ ἔλεγε στὸν Θεό:

«Κύριε, θέλω νὰ σωθῶ καὶ δὲν μ’ ἀφήνουν οἱ λογισμοί. Δίδαξέ με, τί νὰ κάνω στὴ θλίψη μου; Πῶς θὰ σωθῶ;»

Σηκώθηκε λοιπὸν καὶ ἀπομακρύνθηκε λίγο ἀπὸ τὸ κελί του. Βλέπει τότε κάποιον πού τοῦ ἐμοίαζε νὰ κάθεται καὶ νὰ ἐργάζεται· ἔπειτα νὰ σηκώνεται ἀπὸ τὸ ἐργόχειρό του καὶ νὰ προσεύχεται· μετὰ πάλι νὰ κάθεται καὶ νὰ πλέκει τὴν σειρὰ –γιατί αὐτὸ τὸ ἐργόχειρο ἔκανε– καὶ ἀφοῦ πάλι ἐργάστηκε ἀρκετά, νὰ σηκώνεται καὶ νὰ ξαναπροσεύχεται. Ἦταν ἄγγελος Κυρίου, σταλμένος γιὰ νὰ διορθώσει καὶ νὰ στηρίξει τὸν Ἀντώνιο. Στράφηκε μάλιστα καὶ τοῦ εἶπε:

«Ἔτσι νὰ κάνεις καὶ θὰ σωθεῖς».

Μόλις τὸ ἄκουσε αὐτὸ ὁ ἀββᾶς Ἀντώνιος, ἔνιωσε πολλὴ χαρὰ καὶ θάρρος. Ἀπαλλάχθηκε ἀπὸ τὴν ἀκηδία, ἔκανε ἔτσι (πού τοῦ εἶπε ὁ ἄγγελος) καὶ προχωροῦσε στὸν δρόμο τῆς σωτηρίας»².

Γιά νά θεραπευθεῖ ὁ ἄνθρωπος ἀπό τήν δαιμονική κυριαρχία, ἀπό τό πάθος τοῦ ἐγωισμοῦ, πού ὁδηγεῖ στήν κατάθλιψη, ὁ Γέροντας Πορφύριος ὑπεδείκνυε, ὅπως ἐλέχθη, τό φάρμακο τοῦ Θείου Ἔρωτα.

Ἄλλα βοηθητικά μέσα πού πρότεινε καί χρησιμοποιοῦσε ὁ Γέροντας εἶναι ἡ ἐνθουσιαστική ἐργασία, ἡ ἐνασχόληση μέ τήν μουσική ἤ κάτι ἄλλο, πού ἀρέσει στόν ἄρρωστο. Ὁ ἐνθουσιαστικός τρόπος δράσης, ἐργασίας κ.λπ. βοηθᾶ στό νά βγεῖ ὁ ἄνθρωπος ἀπό τήν δαιμονική κυριαρχία τῶν παθῶν καί τήν κατάθλιψη.

Ἔλεγε σέ ἕναν τέτοιον καταθλιπτικό ὑποτακτικό: «Νά πᾶς αὔριο, νά ξυπνήσεις, στόν Παράκλητο νά λειτουργηθεῖτε καί νά ἔρθετε νά φυτέψουμε». Καί ἔτσι τό ἔκανε. Καί τοῦ λέω, «Κοίταξε ἐδῶ. Αὔριο στήν ἐργασία θά πᾶς, ἀλλά ξέρεις», λέω, «πῶς θά δουλεύεις; Θά μέ θυμᾶσαι ἔμένανε καί θά λές: Ὁ γέροντας μοῦ εἶπε νά δουλεύω σάν τρελός. Θά παίρνεις τό φτυάρι προύπ, προύπ, νά πετᾶς τήν πέτρα ἔξω, ὅταν δεῖς ξεύρω καί ἐγώ… Μοῦ λέει, «Τί; Νά δουλεύω σάν τρελός;» «Σάν τρελός», τοῦ λέω.

«Ἅμα ἔχει ὁ ἄνθρωπος ἐνθουσιασμό», τοῦ λέω, «κάνει κάτι πού οἱ ἄλλοι τόν βλέπουνε καί γελοῦνε, ἐνῶ αὐτός ζεῖ μιά ζωή ἔτσι ἐνθουσιαστική»³.

Ὁ ἐνθουσιασμός –ἔστω καί ἐξωτερικός–, δηλ. ἡ ἐνεργητική συμμετοχή (ἔστω μέ τό σῶμα) στήν ὑπακοή, προκαλεῖ μιά πρώτη ἔξοδο ἀπό τήν κατάθλιψη. Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ θά συμπληρώσει τό ἔργο τοῦ ἀνθρώπου, ἄν ὁ ἄνθρωπος ταπεινωθεῖ. Ἡ ταπείνωση τοῦ σώματος λόγω τῆς ὑπακοῆς καί τῆς κοπιαστικῆς σωματικῆς ἐνθουσιαστικῆς ἐργασίας, συνταπεινώνει τήν ψυχή.

Ἡ κακοπάθεια καί ἡ ταπείνωση θεραπεύουν τόν ἄνθρωπο πνευματικά, διότι διώχνουν –διά τῆς Θείας Χάριτος πού ἑλκύουν– τά πάθη. «Ἡ ταπείνωσις καὶ ἡ κακοπάθεια», γράφει ὁ Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, «ἐλευθερώνουν τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ κάθε ἁμαρτία. Ἡ μὲν πρώτη ἀποκόβει τὰ πάθη τῆς ψυχῆς, ἐνῶ ἡ δεύτερη τοῦ σώματος. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ μακάριος Δαυΐδ, ἐφαρμόζοντας αὐτό, λέει στὸν Θεὸ μέσα στὴ προσευχή του: δές, Κύριε, τὴν ταπείνωσι καὶ τὴ κακοπάθειά μου, καὶ συγχώρησέ μου ὅλες τὶς ἁμαρτίες. (Ψάλμ. 24, 18)»⁴.

Ἔτσι, διά τῆς ταπεινώσεως, ὁ ἄνθρωπος κάνει τήν προετοιμασία γιά νά ἔλθει ἡ Θεία Χάρη, ὥστε νά φθάσει στήν ἀγάπη πρός τόν Θεό. Τότε καί θεραπεύεται.

Ἡ ἐργασία, τό ἐνδιαφέρον γιά τήν ζωή, ἀλλά κυρίως τό ἐνδιαφέρον γιά τήν Θρησκεία καί ἡ ταπείνωση θεραπεύουν τήν κατάθλιψη.