Επιστολή Μητροπολίτου Γόρτυνος Ιερεμία προς Ρωμαιοκαθολικό Αρχιεπίσκοπο Νικόλαο *
Εντιμότατε κ. Νικόλαε,
Καθολικέ Αρχιεπίσκοπε Νάξου, Τήνου, Άνδρου και Μυκόνου
Χαίρετε και υγιαίνετε!
1. Είμαι ένας Αρχιερεύς της Ορθοδόξου Εκκλησίας και διακονώ ποιμαντικά τον λαό του Θεού στην Ιερά Μητρόπολη Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως. Ευχαριστώ τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, διότι γεννήθηκα και ανατράφηκα στην αγκαλιά της Μάνας Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Ο άγιος ημών των Ορθοδόξων Κοσμάς ο Αιτωλός, στον οποίον οι Έλληνες πρέπει να είμεθα ευγνώμονες, διότι αν δεν υπήρχε αυτός, δεν θα υπήρχε πατρίδα ελευθέρα, έλεγε στο κήρυγμά του στους υποδούλους Έλληνες: «Όλες αι πίστες είνε ψεύτικες• τούτο κατάλαβα αληθινόν, ότι μόνη η πίστις των ορθοδόξων χριστιανών είνε καλή και αγία. Να ευφραίνεσθε όπου είσθε ορθόδοξοι χριστιανοί και να κλαίετε διά τους ασεβείς και αιρετικούς όπου περιπατούν εις το σκότος».[1]
Αιτία της επιστολής μου προς Σας είναι το κείμενο της απαντήσεώς Σας προς τον Συλλειτουργόν Αδελφόν Μητροπολίτην Πειραιώς κ. Σεραφείμ και το οποίο κείμενο έγινε εις πάντας γνωστό διά του Διαδικτύου. Επειδή τα θιγόμενα εις αυτήν την επιστολή άπτονται θεμάτων ορθοδόξου θεολογίας, παρακαλώ να δεχθείτε και να αναγνώσετε την επιστολή μου, την οποία μού επέβαλε η αρχιερατική μου συνείδηση να Σας γράψω, ως εγώ τουλάχιστον το αισθάνθηκα.
2. Κατά πρώτον, Εντιμότατε Αρχιεπίσκοπε των Καθολικών, ήθελα να Σας εξηγήσω γιατί δεν Σας προσφωνώ ως «αδελφόν», αλλά Σας προσφωνώ με τον τίτλο «Εντιμότατε». Με μία γενική βέβαια έννοια όλοι οι άνθρωποι της γης είμεθα αδελφοί, διότι όλοι καταγόμεθα από την μητέρα γη. Την έννοια αυτή την έχουμε και ημείς οι Ορθόδοξοι στην λατρεία μας, λέγοντες εις τινά Αναβαθμόν του πλ. δ’ ήχου: «Επί την μητέρα αυτού γην δύνων πας αύθις αναλύσει».
Αλλά με την άλλη, την εκκλησιολογική έννοια της λέξεως «αδελφός», λυπούμαι, Εντιμότατε κ. Νικόλαε, διότι δεν μπορώ να Σας προσφωνήσω και εξηγούμαι διατί: Η λέξη «αδελφός» συντίθεται από το ουσιαστικό «δελφύς» (= κοιλία) και το «α» ως αθροιστικόν και όχι στερητικόν. «Αδελφοί» λοιπόν με την ερμηνεία αυτή είναι εκείνοι οι οποίοι προέρχονται από την ίδια κοιλία, έχουν το ίδιο αίμα στις φλέβες τους και ανήκουν στην ίδια οικογένεια.
Η κοιλία, η οποία «γεννά» τον άνθρωπο και τον κάνει τέκνο Θεού είναι το άγιο Βάπτισμα. Το αίμα με το οποίο τρέφονται τα τέκνα του Θεού είναι του Χριστού το Αίμα, το χυθέν κατά τον Σταυρικό Του θάνατο στον Γολγοθά και το Οποίο Αίμα είναι στο άγιο Ποτήριο της θείας Λειτουργίας. Και η Οικογένεια στην οποία ανήκουν τα τέκνα του Θεού είναι η Εκκλησία.
Δεν μπορώ λοιπόν, Εντιμότατε Αρχιεπίσκοπε των Καθολικών, να Σας προσφωνήσω «αδελφόν», διότι δεν εξήλθαμε από την ίδια μήτρα. Ημείς οι Ορθόδοξοι είμεθα βαπτισμένοι στην αγία Κολυμβήθρα με τρεις καταδύσεις, ενώ Σεις οι Καθολικοί έχετε απλό ράντισμα. Δεν κοινωνούμε μαζί Σας το Αίμα του Χριστού και δεν ανήκετε μαζί μας στην Οικογένεια του Θεού, τις εστίν η Ορθόδοξη Εκκλησία. Αφού δεν είμεθα Συλλειτουργοί, δεν μπορεί να λεγόμεθα και «αδελφοί» με την εκκλησιολογική έννοια της λέξεως.
Προς στηριγμό των ανωτέρω Σας γράφω ένα σχετικό χωρίο του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου: «Αδελφόν το βάπτισμα εργάζεται και η των θείων μυστηρίων κοινωνία»! (εις MPG 58,718). Και ένα άλλο ακόμη χωρίο του ιδίου πατρός: «Τι γαρ έστι το ποιούν την αδελφότητα; Το λουτρόν της παλιγγενεσίας», δηλαδή το ιερόν Βάπτισμα (MPG 63,177).
Αλλά ο άλλος πάλι άγιος πατέρας και μέγας θεολόγος, ο άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης, τον οποίο ημείς ονομάζουμε «συνισταμένη των αγίων Πατέρων» διά σας τους Παπικούς λέγει ότι είστε αβάπτιστοι. Δεν μπορούμε λοιπόν να σας καλούμε αδελφούς.
3. Αλλά ούτε, ως ορθόδοξος εγώ θεολόγος, μπορώ να πω για Σας τους Παπικούς ότι αποτελείτε Εκκλησία. Σεις βέβαια στην επιστολή Σας προς τον Μητροπολίτην Πειραιώς κ. Σεραφείμ γράφετε και λέγετε με ισχύ ότι αποτελείτε την «Μίαν, Αγίαν, Καθολικήν και Αποστολικήν Εκκλησίαν» με την προσθήκη μάλιστα «όσο και αν αυτό κοστίζει εις σας», δηλαδή εις ημάς τους ’Ορθοδόξους.
Εγώ όμως Σας λέγω, μετά από θεολογική μελέτη και σπουδή, ότι Σεις οι Παπικοί δεν είστε Εκκλησία. Και εξηγούμαι πάλι διατί. Είναι εντυπωσιακό, Εντιμότατε, ότι στα πατερικά κείμενα δεν έχουμε ορισμό περί Εκκλησίας. Οι φερόμενοι σε μερικά εγχειρίδια ορισμοί περί Εκκλησίας στηρίζονται, λίγο ή πολύ, επί εσφαλμένων βάσεων.
Κατά την ορθόδοξη θεολογία, η Εκκλησία είναι Μυστήριο και δεν καθορίζεται με όρους. Όσο δε κανείς καθαίρεται και φωτίζεται με την Χάρη του Θεού, τόσο περισσότερο νοεί το Μυστήριο αυτό της Εκκλησίας. Αλλά έχουμε και ένα σύντομο λόγο του αποστολικού πατρός αγίου Ιγνατίου του θεοφόρου, τον οποίο μπορούμε να θεωρήσουμε, όπως και θεωρήθηκε πράγματι, ως ορισμός τι είναι Εκκλησία. Κατά τον άγιον αυτόν πατέρα Εκκλησία είναι το «Θυσιαστήριον», η Αγία Τράπεζα δηλαδή, πάνω στην οποία οι ιερείς τελούν την θεία Λειτουργία.[2]
Έστε «Εκκλησία», κατά τον άγιο Ιγνάτιο, είναι το Μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. Πραγματικά, σ’ αυτό το Μυστήριο, στην θεία Λειτουργία, γευόμεθα εμείς οι Ορθόδοξοι καρδιακά το τι είναι Εκκλησία. Αλλά θέλω να δώσω και βιβλική απόδειξη εις τα παραπάνω, στο ότι δηλαδή Εκκλησία είναι η τέλεση της θείας Ευχαριστίας. Ως απόδειξη φέρω το κεφ. 11 της Α’ προς Κορινθίους Επιστολής του αποστόλου Παύλου.
Είναι φανερό στο κεφάλαιο αυτό ότι ο Απόστολος ομιλεί για την σύναξη των πιστών προς τέλεση της θείας Ευχαριστίας. Και την σύναξη αυτή την ονομάζει «Εκκλησία», γιατί λέγει: «Συνερχόμενων υμών εν Εκκλησία ακούω σχίσματα εν υμίν υπάρχειν» (στίχ. 18).[3] Αφού λοιπόν «Εκκλησία» είναι η σύναξη του λαού για την τέλεση της θείας Ευχαριστίας — και το Μυστήριο αυτό γίνεται βέβαια για την Θεία Κοινωνία του Σώματος και Αίματος του Χριστού — και αφού με Σας τους Παπικούς δεν μπορούμε να συλλειτουργήσουμε και να κοινωνήσουμε μαζί την Θεία Τροφή, εύκολα εξάγεται το συμπέρασμα ότι δεν αποτελείτε Εκκλησία. Ταύτα λέγω κατά την πίστη ημών των Ορθοδόξων ότι η Εκκλησία, την Οποία ίδρυσε ο Χριστός, είναι η Ορθόδοξη Εκκλησία.
4. Εννοώ ότι Σας ενόχλησε, Εντιμότατε, αυτό το τελευταίο που είπα ότι ημείς οι Ορθόδοξοι αποτελούμε την μόνην και αληθή Εκκλησίαν, την Οποίαν ίδρυσε ο Χριστός, και όχι Σεις οι Παπικοί. Είναι βέβαια άκρως αντίθετο αυτό που Σας λέγω προς αυτό το οποίο Σεις μετά πυγμής ισχυρίζεσθε στην επιστολή Σας προς τον άγιο Αδελφό κ. Σεραφείμ, «να μάθουμε» ημείς οι Ορθόδοξοι «μια για πάντα» ότι «είτε το θέλουμε είτε όχι» Σεις οι Παπικοί είσθε «η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία», με τον περισσότερο ακόμη προκλητικό λόγο Σας, «όσο και αν αυτό μας στοιχίζει».
Όχι, Αρχιεπίσκοπε των Καθολικών κ. Νικόλαε! Η Ορθόδοξη Εκκλησία αυτή είναι η μόνη αληθής Εκκλησία του Χριστού. Και είναι έτσι, διότι ημείς οι Ορθόδοξοι κρατούμε την διδασκαλία του Ιησού Χριστού και των αγίων Αποστόλων και τις παραδόσεις των Οικουμενικών Συνόδων, ενώ Σεις οι Καθολικοί τις παραλλάξατε.
Δεν μου λέτε, Σας παρακαλώ, ήταν σε πλάνη η Εκκλησία για τόσους αιώνες και ήρθατε Σεις οι Παπικοί τον 9ο αι. και βάλατε «άφοβα» το χέρι Σας στο Σύμβολο της Πίστεως με το Filioque που προσθέσατε σ’ αυτό;
Έγραψα την έκφραση «άφοβα», διότι πραγματικά ήταν πολύ τολμηρό και ασεβέστατο αυτό που κάνατε. Διότι υπήρχε προηγούμενη εντολή Οικουμενικής Συνόδου κανείς να μην τολμήσει να παραλλάξει το ιερό Σύμβολο προσθέτοντας ή αφαιρώντας τι από αυτό. Αυτήν την εντολή την σεβάστηκαν οι άγιοι Πατέρες της Γ’ Οικουμενικής Συνόδου και δεν προσέθεσαν στο Σύμβολο της Πίστεως διά την Παναγία τον όρο «Θεοτόκος».
Σεις, οι Παπικοί, αντίθετα προς την ρητή εντολή και αντίθετα προς το παράδειγμα αυτό των αγίων Πατέρων Οικουμενικής Συνόδου, βάλατε ασεβή χείρα — πώς δεν φοβηθήκατε; – στο ιερό Κείμενο της Πίστεως και το αλλοιώσατε. Και μόνο από το Filioque αποδεικνύεσθε ότι δεν φυλάξατε ακεραία την πίστη των Πατέρων και αλλοιώσατε το δόγμα της Εκκλησίας. Ακούστε τώρα τι Σας λέγει ο άγιός μας, μέγας θεολόγος, ο Γρηγόριος ο Παλαμάς:
«Ποτέ δεν πρόκειται να Σας δεχθούμε ως κοινωνούς, όσον χρόνον ομολογείτε ότι το Πνεύμα προέρχεται και εκ του Θεού»![4]
Σας συνιστώ κ. Νικόλαε να διαβάσετε όλη την σχετική ομιλία του ιερού Πατέρα.
Είναι φοβερή, είναι «βόμβα» εναντίον Σας, όπως μου την χαρακτήρισε ένα ιερό πρόσωπο! Διαβάσατέ την, παρακαλώ. Ούτε λίγο ούτε πολύ στην ομιλία του αυτή ο μέγας θεολόγος άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέγει, και όχι μόνο λέγει αλλά και το αποδεικνύει, ότι οι Παπικοί είναι σατανοκίνητοι αιρετικοί!
Συγγνώμην, Τιμιώτατε, αλλά άγιος των Ορθοδόξων το λέγει αυτό και ημείς βεβαίως δεχόμεθα τον λόγον του, διότι τον λέγει άγιος και μέγας θεολόγος. Σε μία λοιπόν μικρά περικοπή της ομιλίας του αυτής λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς:
«Αυτός ο επάρατος όφις (δηλαδή ο Διάβολος) εισάγει διά των πειθηνίων του Λατίνων (φοβερός ο λόγος του• δηλαδή, λέγει ο άγιος ότι οι Παπικοί είναι πειθήνια όργανα του Διαβόλου!…) νέους περί Θεού όρους, οι οποίοι φαίνονται μεν να έχουν μικράν παραλλαγήν, αλλά γίνονται αφορμές μεγάλων κακών, φέρουν πολλά δεινά εκφυλιστικά της ευσεβείας και άτοπα και δεικνύουν εις όλους φανερά ότι και το μικρότερον εις τα σχετικά με τον Θεόν δεν είναι μικρόν».[5]
Προηγουμένως μάλιστα ο άγιος λέγει ότι η αίρεση των Λατίνων (Υμών των Παπικών) έρχεται ως συνέχεια των παλαιών αιρέσεων του Αρείου, του Απολιναρίου, του Ευνομίου, του Μακεδονίου κ.ά.
Διαβάστε ακόμη, παρακαλώ, κ. Καθολικέ Επίσκοπε, τι σας λέει ο άγιος για το Filioque Σας και σε μία άλλη περικοπή του λόγου του. Παρακαλώ να προσέξετε ιδιαίτερα την περικοπή αυτή:
«Πώς τολμάτε σεις να δέχεσθε αυτό (το Filioque), το οποίον δεν έχει λεχθεί από αυτούς οι οποίοι διεκήρυξαν την αλήθεια (δηλαδή από τους αγίους Αποστόλους), το οποίο δεν ανήγγειλε το Άγιο Πνεύμα, που απήγγειλε όλη την αλήθεια; (Πώς τολμάτε να δέχεσθε το Filioque) το οποίο δεν μαρτύρησε ούτε γνωστοποίησε στους αγαπητούς Αυτός (δηλαδή ο Ιησούς Χριστός) ο γνωστοποιήσας όλα όσα άκουσε παρά του Πατρός και ήλθε γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, για να μαρτυρήσει υπερ της αληθείας; (Ιω. 18,37). Πώς τολμάτε να εισαγάγετε τόσο εκφυλιστική προσθήκη στον όρο της πίστεως, τον οποίο οι έγκριτοι Πατέρες συνέγραψαν πνευματοκινήτως σε κοινή Σύνοδο και παρέδωσαν;»[6]
Παρατηρήστε, παρακαλώ, πώς λέγει ο άγιος την προσθήκη του Filioque που εκάνατε στο Σύμβολο της Πίστεως. Την λέγει «έκφυλον»!… Ο Παπισμός, κύριε Αρχιεπίσκοπε των Καθολικών Νάξου, Τήνου, Άνδρου και Μυκόνου, είναι αίρεση και μάλιστα, όπως μας τα είπε παραπάνω ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, και το λέγουν και πολλοί άλλοι άγιοι Πατέρες, είναι μεγάλη αίρεση. Διά τούτο και εξέστην, ομού μετ’ άλλων κληρικών αδελφών και πολλών ευσεβών χριστιανών, εις τον λόγον Αδελφού Αρχιερέως, τον οποίον διαβάσαμε εσχάτως στο Διαδίκτυο (αν αληθεύει ο λόγος αυτός, αλλά δεν είδαμε την διάψευσή του) ότι «δεν συμπεριλαμβάνονται στις αιρέσεις οι Καθολικοί αδελφοί, ούτε η Καθολική Εκκλησία».
Η γνωμάτευση αυτή ορθοδόξου Αρχιερέως (αν αληθεύει, επαναλαμβάνω) έρχεται άκρως αντίθετη προς την πατερική θεολογία, η οποία ομόφωνα καταδικάζει τους Παπικούς ως αιρετικούς, ως και θα αποδείξω αυτό εις σειράν μελετών μου. Αλλ’ ας διαβάσει ο εν λόγω Αδελφός τα όσα ολίγα του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά παραθέτω εδώ περί των «αδελφών» του Παπικών, τους οποίους, ως λίαν αγαπητούς του, τους εναγκαλίζεται χαιρετώντας τους!….
5. Αφού, Εντιμότατε, οι Παπικοί δεν ανήκετε εις την Μίαν, Αγίαν, Καθολικήν και Αποστολικήν Εκκλησίαν, η οποία είναι η Ορθόδοξη Εκκλησία, στερείσθε και του όρου «άγιος», διότι έξω από την Εκκλησία του Χριστού δεν μπορεί να υπάρξει αγιότητα ούτε και σωτηρία. «Extra Ecclesia nulla salus», είπε από παλαιά ο μέγας εκκλησιολόγος πατήρ άγιος Κυπριανός, Επίσκοπος Καρχηδόνος. Η αγιότητα είναι μοσχοβολητό άνθος, που φύεται μόνο στην Ορθόδοξη Εκκλησία, διότι εις αυτήν μόνο υπάρχουν τα ορθά δόγματα της πίστεως, και δεν νοείται αγιότητα έξω από αυτήν. «Αγίους — λέγει κάπου ο άγιος Χρυσόστομος — διά της του Πνεύματος δόσεως και των ορθών δογμάτων» καλούμεν (MPG 59,443).
Και άλλος πατέρας, ο Μέγας Βασίλειος, λέγει: «Οι άγιοι, εν οις οικεί αγιότης διά τον ένα του βαπτίσματος αγιασμόν». (MPG29,761). Αλλά οι Παπικοί Καθολικοί είναι αβάπτιστοι! Επομένως, οι εκφράσεις «άγιος» και «αγιώτατος» διά τον Πάπα ή για κάποιον καθολικό επίσκοπο, μη βαπτισμένους και έξω λοιπόν από την Εκκλησία ευρισκομένους, είναι ημαρτημένες εκφράσεις κατά την ορθόδοξη πατερική θεολογία. Γι’ αυτό και, Εντιμότατε κ. Νικόλαε, δεν σας προσφωνώ ως «άγιον» στην επιστολή μου. Μου είπε όμως κάποιος ημέτερος ότι και στα πατερικά κείμενα συναντούμε τιμητικές εκφράσεις προς τους αιρετικούς. Ναι, λέγω και εγώ, ακόμη και προς αυτόν τον αιρετικό Νεστόριο έχουμε την προσφώνηση του αγίου Κυρίλλου «η ση ευλάβεια» και «ση ευσέβεια»!
Ας γνωρίζουμε όμως ότι αυτές οι εκφράσεις προς τους αιρετικούς λέγονται τιμητικώς πριν από την καταδίκη τους, πριν από την αποβολή τους από την Εκκλησία, διά να δοθεί εις αυτούς η ευκαιρία να μετανοήσουν απαρνούμενοι την πλάνη τους. Αλλά μετά την καταδίκη τους ως αιρετικών δεν συναντούμε στα πατερικά κείμενα προσφωνήσεις προς αυτούς «άγιος» και «αγιώτατος». Διά δε τους Παπικούς έχουμε αποφάσεις Συνόδων, ου μην αλλά και αναθέματα κατ’ αυτών. Δεν χωρούν λοιπόν οι προσφωνήσεις προς αυτούς «άγιος» και «αγιώτατος». Δεν μπορεί να υπάρξει αγιότητα έξω από την Εκκλησία. Αυτό αποτελεί δόγμα πίστεως.
Έτερος Αδελφός μού είπε πάλι την αντίρρηση, πώς προσφωνούμε τιμητικώς έναν άρχοντα ως «Εντιμότατον», ενώ δυνατόν να είναι και σκανδαλοποιός; Έτσι, τιμητικώς μόνο, μου είπε, προσφωνούμε και τον Πάπα ως «αγιώτατο». Σαθρόν το επιχείρημα! Τον άρχοντα τον προσφωνώ «εντιμότατο», και ας μην είναι τίμιος, διότι έχει, αν θέλει, την δυνατότητα, στην θέση που βρίσκεται, να γίνει καλός και έντιμος και εντιμότατος. Ο Πάπας όμως και οι παπικοί του, στην πλάνη και την αίρεση ευρισκόμενοι, δεν δύνανται ποτέ να γίνουν άγιοι και αγιώτατοι! «Extra Ecclesia nulla salus» και ομοίως nulla sanctitas (= αγιότητα) δι’ αυτούς!
6. Τέλος, διά να παραλείψω τα πολλά και πάμπολλα τα χωρίζοντα ημάς, κ. Νικόλαε, ως παλαιοδιαθηκολόγος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στην έδρα της Εισαγωγής εις την Παλαιάν Διαθήκην και Ερμηνείας του κειμένου των Ο’, έχω να εκφράσω την βαθυτάτη μου πικρία και θλίψη διά την εσφαλμένη ερμηνεία των Παπικών περί της εκφράσεως «Άγγελος Κυρίου» (מלאך ה ‘, «Μαλ’ άχ Γιαχβέ»), την συναντωμένην συχνά – πυκνά στα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης.
Κατά την ερμηνεία των ορθοδόξων Πατέρων ο «Άγγελος Κυρίου», ο εμφανιζόμενος στους δικαίους της Παλαιάς Διαθήκης, Πατριάρχες και Προφήτες, είναι το Δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ο Υιός του Θεού, άσαρκος ετι ων, ο Οποίος εβιάζετο (!) πότε να σαρκωθεί και οι αυτό ενεφανίζετο με μορφήν Αγγέλου και πριν ακόμη από την σάρκωσή Του.
Κατ’ αυτήν την ερμηνεία των Ορθοδόξων Πατέρων, αλλά και τωρινών Ορθοδόξων ερμηνευτών, η Παλαιά Διαθήκη είναι βιβλίο θεοφανειών του ασάρκου Υιού του Θεού και έτσι είναι ό,τι είναι και η Καινή Διαθήκη! Παλαιά και Καινή Διαθήκη έχουν το ίδιο περιεχόμενο! «Δύο διαθήκαι και δύο παιδίσκαι και δύο αδελφαί τον ένα Δεσπότην δορυφορούσι» (Χρυσόστομος)! Η Παλαιά Διαθήκη είναι βιβλίο του ασάρκου Ιησού Χριστού και η Καινή Διαθήκη είναι βιβλίο του σαρκωθέντος Ιησού Χριστού.
Σεις οι Παπικοί, Εντιμότατε κ. Νικόλαε, ερμηνεύσατε τον «Άγγελο Κυρίου» ως κτιστόν άγγελο και αυτό έφερε την υποτίμηση της Παλαιάς Διαθήκης στον χώρο μας. Την αλήθεια αυτή, μαζί με την πικρία μου, εξέφραζα συχνά από την Πανεπιστημιακήν Έδρα, διά να παγιώσω εις τους φοιτητάς την πατερική ερμηνεία και να παρουσιάσω την Παλαιά Διαθήκη ως βιβλίο θεοφανειών του Ιησού Χριστού.
7. Σας ευχαριστώ διότι είχατε την υπομονή να διαβάσετε το κείμενο της επιστολής μου. Σας ζητώ συγγνώμη για την λύπη που Σας προξένησα, αλλά η εκκλησιαστική ιστορία και ο βίος των αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας διδάσκουν ότι σε θέματα πίστεως πρέπει να είμαστε ειλικρινείς και ευθείς.
Η αρχιερατική μου συνείδηση, επαναλαμβάνω, μού το επέβαλε, Εντιμότατε, να γράψω την παρούσα μου επιστολήν. Θα είμεθα προδότες του ιερού μας όρκου κατά την χειροτονία μας ημείς οι Αρχιερείς και θα είμεθα ανάξιοι διάδοχοι των Αγίων Πατέρων μας, αν από μίαν κακώς εννοουμένη ευγένεια και αγάπη ή και ακόμη και προσωπική υποχρέωση προς τινάς να μην μιλάμε και να μην διαμαρτυρόμεθα, όταν βλέπουμε να προσβάλλεται το ορθόδοξο δόγμα και ήθος.
Με πολλή-πολλή χαρά θα ήθελα να έχουμε έναν ανοικτό θεολογικό διάλογο επί των διαφορών της Ορθοδόξου πίστεως και του Παπισμού και να αναρτώμε μάλιστα τα κείμενά μας στο Διαδίκτυο, διά να έχουμε και την παρακολούθηση των ενδιαφερομένων. Σας παρακαλώ διά τούτο. Γνωρίζω ότι θα περιγελάσετε το κείμενόν μου αυτό, αφού στην επιστολή Σας προς τον Συλλειτουργό μου Αδελφό Μητροπολίτη Πειραιώς κ. Σεραφείμ χαρακτηρίζετε τα γραπτά Του ως «φαιδρά αναγνώσματα», τα οποία «κάπως Σας ξεκουράζουν» εις τον κόπο Σας. Αναμένω και εγώ τον ίδιο χαρακτηρισμό διά την επιστολή μου αυτήν. Πλην όμως, αφού πιστεύετε την αλήθεια του δόγματός Σας, μη φοβάστε τον διάλογο μαζί μας.
Εγώ, Εντιμότατε, μαζί με τους άλλους πατέρες και αδελφούς χριστιανούς της Ορθοδόξου Εκκλησίας, θα αναπαυόμεθα και θα ευφραινόμεθα στους λόγους του αγίου Κοσμά του Αιτωλού, με τους οποίους άρχισα την επιστολή μου προς Σας. Τους επαναλαμβάνω διά το μεγαλείον τους:
«Όλες αι πίστες είνε ψεύτικες• τούτο κατάλαβα αληθινόν, ότι μόνη η πίστις των ορθοδόξων χριστιανών είνε καλή και αγία. Να ευφραίνεσθε οπού είσθε ορθόδοξοι χριστιανοί και να κλαίετε διά τους ασεβείς και αιρετικούς οπού περιπατούν εις το σκότος»!!!
Εν Δημητσάνη 25 Νοεμβρίου 2013
Με αγάπη Χριστού και τιμή
Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας
Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών
____________________