Ἡ αἰτία τοῦ πνευματικοῦ ἀγῶνος εἶναι ἐπίσης ὁ Χριστός. Ἡ ἀγάπη πρός τόν Χριστό καί ὄχι ἡ ἀποφυγή τῆς κόλασης εἶναι αὐτό, πού θά πρέπει νά μᾶς παρακινεῖ στήν ἐργασία τῶν ἀρετῶν καί τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν. Τότε ὁ ἄνθρωπος εἶναι τέλειος. Ὁ εἰσαγωγικός φόβος τῆς κόλασης πρέπει νά ἀντικατασταθεῖ ἀπό τόν τέλειο φόβο, τοῦ νά μήν λυπήσουμε τόν Κύριο, πού τόσο μᾶς ἀγαπᾶ. Ἑρμηνεύοντας ὁ ἅγιος Θεόδωρος Ἐδέσσης τόν λόγο τοῦ Ἐκκλησιαστοῦ: «Τέλος τοῦ λόγου, ἄς ἀκούῃς τό πᾶν: νά φοβᾶσαι τόν Θεό καί νά τηρῇς τίς ἐντολές Του· διότι αὐτό [εἶναι] ὁ ὅλος ἄνθρωπος»[14] παρατηρεῖ: «Ἐγώ λέγει [δηλαδή], σοῦ δείχνω θεμελιώδη καί πλέον τιμημένη ὁδό σωτηρίας· νά φοβᾶσαι τόν Θεό καί νά τηρῇς τίς ἐντολές Του. [Νά ἔχωμε] φόβο, ὄχι τόν εἰσαγωγικό λόγῳ τῶν κολάσεων, ἀλλά τόν τέλειο καί πρόξενο τῆς τελειώσεως, τόν ὁποῖο [μάλιστα] ὀφείλομε νά ἔχωμε γιά χάρι τῆς στοργῆς Ἐκείνου πού τόν διέταξε. Διότι, ἐάν μέν γιά τόν φόβο τῆς κολάσεως δέν κάνωμε τίς ἁμαρτίες, εἶναι φανερό, ὅτι, ἐάν δέν εἶχαν ἀποφασισθῇ τά σχετικά μέ τήν τιμωρία, θά κάναμε [πάλι ἁμαρτίες], ἀφοῦ ἔχομε τήν προαίρεσι ἐπιρρεπῆ στίς ἁμαρτίες.Ἐάν ὅμως ὄχι γιά τήν ἀπειλή τῶν κολάσεων, ἀλλά ἐπειδή μισήσαμε τά πονηρά, ἀπέχωμε ἀπό αὐτά, [τότε] ἐργαζόμεθα τίς ἀρετές ἀπό ἀγάπη πρός τόν Κύριο, φοβούμενοι μήπως παρασυρθοῦμε [στά κακά][15]. Διότι, ὅταν φοβούμεθα μήπως ἀμελήσωμε κάποια ἀπό τίς ἐντολές, αὐτός ὁ φόβος εἶναι καλός[16], ὁ ὁποῖος γίνεται γι’ αὐτό τό καλό· καί ἁγνίζει τίς ψυχές μας, καθώς εἶναι ἰσοδύναμος μέ τήν τελεία ἀγάπη. Ἐκεῖνος δέ, ὁ ὁποῖος ἔχει αὐτόν τόν φόβο καί τηρεῖ τίς ἐντολές, αὐτός εἶναι ὁ ὅλος ἄνθρωπος, ἀντί [νά πῇ] ὁ τέλειος καί ἄρτιος. Ἔχοντας μάθει λοιπόν αὐτά, νά φοβηθοῦμε τόν Θεό καί νά τηρήσωμε τίς ἐντολές Του, γιά νά εἴμαστε τέλειοι καί κατηρτισμένοι ἀπό τίς ἀρετές[17]· ἔχοντες ἐπιπλέον ταπεινωμένο φρόνημα καί συντετριμμένη καρδία[18], καί ἀδιαλείπτως ψάλλοντας τήν εὐχή, ἡ ὁποία ἐλέχθη ἀπό τόν θεῖο καί μεγάλο Ἀρσένιο στόν Κύριο: «ὁ Θεός μου, μή μέ ἐγκαταλείπεις· τίποτα δέν ἔπραξα ἀγαθό ἐνώπιόν Σου, ἀλλά δός μου, γιά τήν εὐσπλαχνία Σου, νά βάλω ἀρχή». Διότι τό πᾶν τῆς σωτηρίας μας, βρίσκεται στούς οἰκτιρμούς καί στήν φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ»[19].

[14] Ἐκκλησιαστ. 12, 13: «Τέλος λόγου, τό πᾶν ἄκουε, εἶπεν ὁ Ἐκκλησιαστής, τόν Θεόν φοβοῦ καί τάς ἐντολάς αὐτοῦ φύλαττε· ὅτι τοῦτο πᾶς ἄνθρωπος».

[15] Παροιμ. 3, 21, Ἑβρ. β΄, 1.

[16] Πρβλ. Ψαλμ. 18, 10.

[17] Πρβλ. Β΄ Τιμ. 3, 17.

[18] Πρβλ. Ψαλμ. 50, 19.

[19] Ἁγίου Θεοδώρου Ἐδέσσης, Κεφάλαια Ψυχωφελῆ, Κεφ. 100, Φιλοκαλία, Ἔκδοσις Α΄, Ἱερᾶς Μονῆς Κοιμήσεως Θεοτόκου Μπούρα, τόμος Β΄, σελ. 596-597.