Θά πρέπει νά τονισθεῖ ἀπό τόν Πνευματικό προϊστάμενο ὅτι ἡ ἁπλῆ μονολόγιστη ἀδιάλειπτη εὐχή εἶναι γιά ὅλους, ἀκόμη καί γιά τά μικρά παιδιά· ἀλλά θά πρέπει νά λέγεται ταπεινά, ἀκενόδοξα, μέ συντριβή, μέ μετάνοια καί ὄχι μέ τήν ἰδέα ὅτι «θά κάνω ἀνώτερη προσευχή, θά ἔχω οὐράνιες ἐμπειρίες κ.λ.π». Ὁ ἐγωισμός καί ἡ ἰδιοτέλεια πρέπει νά ἐκλείψουν.

«Ἡ συστηματικὴ ἐνασχόληση μὲ τὴ νοερὰ προσευχὴ προϋποθέτει, κατὰ τὴ διδασκαλία τοῦ Γέροντος Πορφυρίου, πρῶτον, ἔμπειρον Γέροντα ποὺ θὰ παρακολουθεῖ τὸν ἀσκούμενο καὶ δεύτερον, ψυχὴ καθαρὴ ἀπὸ ἐγωισμό, μνησικακία, ἀντιπάθειες, θέλημα, κενοδοξία καὶ τὰ παρόμοια…Μερικούς, ποὺ ἔβλεπε ὁ Γέροντας ὅτι ἀπὸ ἐγωισμό ἤθελαν νὰ “μάθουν” νὰ λένε τὴν εὐχή, γιὰ νὰ καυχῶνται φανερὰ ἢ μυστικὰ ὅτι κάνουν ἀνώτερη προσευχή, τοὺς συμβούλευε νὰ μὴν ἀσχοληθοῦν μὲ τὴ νοερὰ προσευχή. Καὶ εἶχε διηγηθεῖ παραδείγματα ἀνθρώπων ποὺ ἔπαθαν ἐπειδὴ καταπιάστηκαν μὲ τὴν εὐχὴ μὲ “πρόγραμμα”, μὲ “σκοπό”, μὲ “μέθοδο”, ἀντὶ νὰ παρακαλοῦν ταπεινὰ νὰ τοὺς ἐλεήσει ὁ Θεός.

Ἡ προσευχὴ δὲν μετριέται, ξεπηδάει! Δὲν παρατηρεῖται ἀπὸ τὸν προσευχόμενο, ξεχύνεται ὅπως τὰ δάκρυα στὴ συγκίνηση, χωρὶς ἐσκεμμένη προσπάθεια.

Καὶ ὅμως χρειάζεται καὶ γιὰ τὴν προσευχὴ κάποια ἐργασία, ἀλλὰ αὐτὴ δὲν εἶναι βίαιη καὶ καταναγκαστική. Πρέπει νὰ δημιουργήσωμε τὴν ἀτμόσφαιρα. Νὰ διαβάσωμε κάτι πνευματικό, νὰ θυμιάσωμε, νὰ ψάλλωμε, νὰ ἀνάψουμε τὸ καντηλάκι μας, νὰ συγκεντρωθοῦμε, νὰ εὐχαριστήσουμε, νὰ δοξολογήσουμε, νὰ παρακαλέσουμε. Καὶ ὅλα αὐτὰ ἁπλᾶ καὶ ἀβίαστα, “ἐν ἁπλότητι καρδίας’ (Σοφ. Σολ. α΄ 1). Διότι σκολιοὶ λογισμοὶ (ὅτι ἀσκούμεθα σὲ ἀνώτερη προσευχὴ) χωρίζουσιν ἀπὸ Θεοῦ, καὶ ὅταν δοκιμάζεται ὁ Θεὸς ἀπὸ τοὺς ἄφρονες (ποὺ θέλουν νὰ μετρήσουν τὰ μέτρα τῆς προσευχῆς τους) τοὺς ἐλέγχει.[…] Ἂς κρατήσουμε σὰν συμπέρασμα ὅτι ὅλοι μποροῦμε νὰ προσευχώμεθα μὲ τὸ “Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με”, ἐφ’ ὅσον δὲν τὸ σκεπτόμεθα, δὲν τὸ συζητᾶμε, καὶ τὸ λέμε μόνο στὸν Χριστό μας, “ἤρεμα, ταπεινά, ἁπλά, μὲ ἀγάπη, μὲ γλύκα”»¹⁷. Ἡ νοερά προσευχή πρέπει νά ἐκπηγάζει ἀπό τήν βαθειά μετάνοια καί νά στοχεύει σ’ αὐτήν. Γι’ αὐτό καί ὁ τόνος πρέπει νά πέφτει στό «ἐλέησόν με».