1. Όρόσημο στην ιστορία της Όπτινα ήταν η επίσκεψη της μεγάλης πριγκήπισσας Ελισάβετ Θεόδωροβνας [ ΕΔΩ ] . Επραγματοποιήθη το 1914. Δυο μήνες πριν αρχίσει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος (Ρούσσκι Πολόμνικ 1914 τ. 29).
Στις 27 Μαΐου 1914 με συνεχείς κωδωνοκρουσίες ολόκληρη η αδελφότητα της Όπτινα υποδέχθηκε στην βορεινή πόλη της Μονής την Μεγάλη Πριγκήπισσα. Έμεινε στην Όπτινα τέσσερες ημέρες, κατά την διάρκεια των οποίων παρακολούθησε (από την αρχή ως το τέλος) όλες τις ιερές ακολουθίες· και δύο φορές στην Σκήτη τον όρθρο, που άρχιζε στις 2:00 μετά τα μεσάνυχτα.
2. Την πρώτη κιόλας ημέρα γνωρίστηκε με τον π. Ανατόλιο [ΕΔΩ ]. Στις 29 Μαΐου παρακολούθησε και την Θεία Λειτουργία, που ετέλεσε με τον πιο πανηγυρικό τρόπο ο εφησυχάζων τότε στην Όπτινα επίσκοπος Μιχαίας, πρώην Επίσκοπος της πόλης Ουφά, και εκοινώνησε, αφού προηγουμένως εξομολογήθηκε στον π. Ανατόλιο. Ήταν μια ιδιαίτερη ευλογία. Και έγινε αισθητό. Γιατί αμέσως μετά, όσοι την είδαν, την είδαν δακρυσμένη· την είδαν, να χύνει τα γλυκερά δάκρυα της κατάνυξης. Στο τέλος της λειτουργίας αυτής ο επίσκοπος έδωκε στον π. Ανατόλιο ευλογία και δικαίωμα να φοράει επιστήθιο σταυρό.
Μετά την λειτουργία η πριγκήπισσα εκάλεσε τον επίσκοπο Μιχαία, τον ηγούμενο αρχιμανδρίτη Ξενοφώντα, και τον π. Ανατόλιο να πιουν μαζί τσάι. Την ίδια ημέρα έκαμε επίσκεψη τιμής στον π. Ανατόλιο στο κελλί του. Και επήγε στην Σκήτη. Ήταν η πρώτη φορά που εμπήκε στην Σκήτη γυναίκα. Το τυπικό της δεν επέτρεπε είσοδο γυναικών, παρά μόνο μια φορά τον χρόνο: την Κυριακή των Μυροφόρων. Για χάρη της έγινε μια εξαίρεση.
Την τελευταία ημέρα επισκέφθηκε το Σαμορντίνο. Και γυρίζοντας, είδε για μια ακόμη φορά τον γέροντα Ανατόλιο· και είχε μια μακρά συζήτηση μαζί του.
3. Η παραμονή στην Όπτινα της μεγάλης αυτής ασκήτριας και, μετά λίγα χρόνια, οσιομάρτυρος και αγίας, έκαμε μεγάλη εντύπωση σε όλους. Όλοι επήραν από αυτή παράδειγμα πραότητας και ταπείνωσης.
Στον αποχαιρετιστήριο λόγο του ο σεβασμιώτατος Μιχαίας, της είπε:
— Σας ευχαριστώ, όχι μόνο για την επίσκεψή σας αυτή, αλλά και για την στοργή σας και για την καλωσύνη σας σε όλους μας. Ομιλώ όχι μόνο εξ ονόματος μου∙ αλλά εξ ονόματος όλης της αδελφότητας. Μας εξέπληξε η γεμάτη απλότητα και ψυχικό μεγαλείο συμπεριφορά σας σε μας. Και γι’ αυτό η αδελφότητα ολόκληρη με παρακάλεσε να Σας ευχαριστήσω έξ ονόματος όλων θερμά.
Και λέγοντας τα λόγια αυτά ο επίσκοπος, ενώ έφερε πλήρη αρχιερατική αμφίεση της έκαμε, σε ένδειξη της ευγνωμοσύνης, μια στρωτή μεγάλη μετάνοια. Μαζί με τον Δεσπότη στρωτή μετάνοια έκαμε και ολόκληρη η αδελφότητα∙ και φυσικά και ο π. Ανατόλιος. Έτσι εκδήλωσε η Όπτινα την τιμή που της άρμοζε στην θαυμαστή εκείνη αγωνίστρια του θελήματος του Κυρίου και οσιομάρτυρα. Και βλέποντας ολόκληρη την αδελφότητα γονατιστή μπροστά της, έπεσε και η πριγκήπισσα επί πρόσωπο και τους προσκύνησε ζητώντας ευχή και ευλογία. Φεύγοντας η Ελισάβετ στάθηκε επάνω στο γεφύρι στο ποτάμι της Ζίζντρα και έψαλε μόνη της το τροπάριο: «Εν τη Ερυθρά θαλασσή της απειρογάμου Νύμφης εικών διεγράφη ποτέ…».
4. Έμεινε για πάντα άγνωστο, τι συζήτησαν στην επικοινωνία μαζί της οι άγιοι γέροντες Νεκτάριος και Ανατόλιος. Κυκλοφόρησε και κυκλοφορεί η γνώμη, ότι της μίλησαν για το μαρτύριό της στην ζωή αυτή· και για την δόξα, που την περίμενε στην αιώνια ζωή.
Πηγή: Μητροπολίτου Νικοπόλεως Μελετίου, Στάρετς Ανατόλιος της Όπτινα, § Η Ελισάβετ Θεόδωροβνα, έκδοση Ιεράς Μητροπόλεως Νικοπόλεως, Πρέβεζα 2005
https://proskynitis.blogspot.com/2024/01/blog-post_663.html