« Ὅταν οἱ ἐπαινοῦντες ἢ μᾶλλον οἱ ἀποπλανῶντες ἀρχίσουν νὰ μᾶς ἐπαινοῦν» μᾶς συμβουλεύει ὁ Ὅσιος Ἰωάννης, «ἂς ἐνθυμηθοῦμε ἀμέσως τὸ πλῆθος τῶν ἀνομιῶν μας, καὶ ἀσφαλῶς θὰ ἰδοῦμε ὅτι εἴμαστε ἀνάξιοι τῶν ἐπαίνων καὶ τῶν τιμῶν»13.
Δέν πρέπει νά ἀποδεχόμαστε, ἀλλά οὔτε καί νά ἐπιδιώκουμε τούς ἐπαίνους.
« Μὴ πείθεσαι στὸν λικμήτορα, στὸν δαίμονα δηλ. ποὺ λιχνίζει καὶ καταστρέφει», διδάσκει ὁ σοφός πνευματικά Ἰωάννης, «ὅταν σοῦ προτείνη νὰ παρουσιάζης τὶς ἀρετές σου, γιὰ νὰ ὠφεληθοῦν δῆθεν ὅσοι σὲ ἀκούουν. «Τί γὰρ ὠφεληθήσεται ἄνθρωπος, ἐὰν ὅλον τὸν κόσμο κερδήση ἢ ὠφελήση, ἑαυτὸν δὲ ζημιώση»; (Ματθ. ις´ 26). Τίποτε δὲν ὠφελεῖ περισσότερο αὐτοὺς ποὺ μᾶς βλέπουν ἀπὸ τὴν ταπεινὴ καὶ εἰλικρινὴ συμπεριφορὰ καὶ τὸν ἀνεπιτήδευτο λόγο.Ἔτσι δίδεται καὶ στοὺς ἄλλους παράδειγμα νὰ μὴν ὑπερηφανεύωνται ποτέ, πράγμα ἀπὸ τὸ ὁποῖο τί ὑπάρχει περισσότερο ὠφέλιμο;»14.
Ὁ διάβολος τῆς κενοδοξίας λειτουργεῖ πολύ ὕπουλα συνεργαζόμενος μέ τόν δαίμονα τῆς ὑπερηφανείας.
«Κάποιος ἀπὸ τοὺς προορατικοὺς Πατέρας», μᾶς διδάσκει πάλι ὁ Ὅσιος Ἰωάννης, «ἐπρόσεξε τὰ ἑξῆς τὰ ὁποῖα καὶ διηγεῖτο: «Ἐνῷ καθόμουν σὲ σύναξι μοναχῶν, ἦλθαν οἱ δαίμονες τῆς κενοδοξίας καὶ τῆς ὑπερηφανείας καὶ κάθησαν δεξιὰ καὶ ἀριστερά μου. Καὶ ὁ πρῶτος μοῦ ἐκεντοῦσε τὴν πλευρὰ μὲ τὸν δάκτυλο τῆς κενοδοξίας καὶ μὲ προέτρεπε νὰ εἰπῶ σὲ κάποιο ὅραμα ἢ κάτι ποὺ ἐπετέλεσα στὴν ἔρημο. Μόλις ὅμως τὸν ἀπέκρουσα, λέγοντας, «ἀποστραφείησαν εἰς τὰ ὀπίσω καὶ καταισχυθείησαν οἱ λογιζόμενοί μοι κακά» (Ψαλμ. ξθ´ 3), ἀμέσως ὁ δεύτερος ὁ ἐξ ἀριστερῶν μοῦ ψιθύριζε στὸ αὐτί: «Εὖγε! Πολὺ καλὰ ἔκανες! Ἔγινες μέγας, ἀφοῦ ἐνίκησες τὴν ἀναιδέστατη μητέρα μου». Τότε ἐγώ, χρησιμοποιώντας εὔστοχα τὸν ἑπόμενο στίχο τοῦ Ψαλμοῦ, ἀπήντησα: «Ἀποστραφήτωσαν παραυτίκα αἰσχυνόμενοι οἱ λέγοντές μοι· εὖγε, εὖγε πεποίηκας»! (πρβλ. Ψαλμ. ξθ´ 4)»15.
Ἄς ἀποφεύγουμε καί ἄς ἀπορρίπτουμε ἐσωτερικά κάθε ἔπαινο, κάθε «καλό λόγο», κάθε κολακεία, πού μᾶς ἀπευθύνουν εἴτε οἱ ἄνθρωποι εἴτε οἱ δαίμονες λέγοντας: «Μή ἡμῖν Κύριε, μή ἡμῖν ἀλλ΄ ἤ τῷ ὀνομάτί Σου δός δόξαν», δηλαδή «ὄχι σ’ ἐμᾶς Κύριε, ὄχι σ’ ἐμᾶς, ἀλλά στό Πανάγιον ὄνομά Σου δός δόξα» (Ψαλμ. 113).
Ἐπίσης ἄς μήν προσφέρουμε στούς ἄλλους αὐτό, πού τόσο βλάπτει ἐμᾶς, δηλαδή τόν ἔπαινο καί τήν κολακεία.
Ἔλεγε ὁ μακαριστός Ἅγιος Πορφύριος: «Ποτέ δέν πρέπει νά ἐπαινοῦμε τούς συνανθρώπους μας καί νά τούς κολακεύομε, ἀλλά νά τούς ὁδηγοῦμε στήν ταπείνωση καί στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ»16.
Ἐκεῖνο πού κάνει εὐτυχισμένο καί μακάριο ἀληθινά τόν ἄνθρωπο εἶναι ὁ Θεός, ἡ Θεία Χάρη, τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἀφοῦ ὁ καρπός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ἡ «ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη…»17. Δέν τόν κάνει εὐτυχισμένο ἡ κολακεία καί ὁ ἔπαινος.
Ἡ ἀποδοχή τῶν ἐπαίνων, ἡ κενοδοξία ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπο στήν αἰώνια κόλαση.
Σχετικά γράφει ὁ προσωπικός ἰατρὸς τοῦ Ὁσίου Πορφυρίου, Γεώργιος Παπαζάχος, καθ. καρδιολογίας στὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν: «Ὁ Γέροντας σὰν γιατρός μου δὲν «ἔβλεπε» μόνο τὶς σωματικές μου ἀσθένειες. Φρόντιζε καὶ γιὰ τὶς πολλὲς πνευματικὲς ἀτέλειές μου. Προσπάθειά του νὰ βρῶ τὴν ταπείνωση. Ἕνα ἀπόγευμα μοῦ τηλεφώνησε στὸ ἰατρεῖο, ἀκριβῶς μετὰ τὴν ὑπερβολικὴ ἐκδήλωση ἀγάπης ἑνὸς ζεύγους ἀσθενῶν μου ποὺ περιποιήθηκα.
Μεταφέρω τὰ λόγια του:
«Γιωργάκη, εἶμαι ὁ Γέροντας. Ἐμεῖς οἱ δύο θὰ πᾶμε μαζὶ στὴν κόλαση. Θὰ ἀκούσουμε: ᾎφρον, ᾆφρον, ταύτη τῇ νυκτὶ τὴν ψυχήν σου ἀπαιτοῦσιν ἀπό σοῦ… Τὰ ἀγαθά σου ἐν τῇ ζωῇ σου ἀπήλαυσες, ἃ δὲ ἠτοίμασας τίνι ἔσται;».
Τὸν διέκοψα: «Τί ἀπολαύσαμε, Γέροντα, σ’ αὐτὴ τὴ ζωή; Τὸ σαράβαλο αὐτοκίνητο, τὸ ἄδειο βιβλιάριο ἢ τὸν ἀνύπαρκτο ὕπνο μας;».
Ἀπάντησε ἀπότομα: «Τί εἶναι αὐτὰ πού λές; Δὲ σοῦ λέει ὁ κόσμος: Τί καλὸς γιατρὸς πού εἶσαι; Μᾶς ἀγαπᾶς, μᾶς φροντίζεις, δὲ μᾶς γδέρνεις. Καὶ σὺ τὰ ἀποδέχεσαι, τὰ χάφτεις. Ἔ! Τὸν ἔχασες τὸ μισθό σου. Τὸ ἴδιο παθαίνω καὶ ἐγώ. Μοῦ λένε πὼς ἔχω «χαρίσματα», πὼς μπορῶ νὰ τοὺς ἀκουμπήσω καὶ νὰ κάνω θαύματα, πὼς εἶμαι ἅγιος. Καὶ τὰ χάφτω, ὁ ἀνόητος καὶ ἀδύναμος. Ἔ! Γι’ αὐτό σοῦ εἶπα ὅτι μαζὶ θὰ πᾶμε στὴν κόλαση!».
-«Ἂν εἶναι νὰ πᾶμε μαζί», τοῦ ἀπάντησα, «πᾶμε καὶ στὴν κόλαση!».
Κι ἐκεῖνος ἔκλεισε τὸ τηλέφωνο, λέγοντας: «Ἐγώ σοῦ μιλάω σοβαρὰ καὶ σὺ πάντα ἀστειεύεσαι. Καλὴ μετάνοια καὶ στοὺς δύο μας»18.
Ἄς παρακαλοῦμε τό Θεό νά μᾶς κρατῇ σέ ἐγρήγορσι πνευματική ὥστε νά μήν «χάφτουμε» τά μπράβο καί τά «εὖγε-εὖγε» τῶν ἀνθρώπων, γιά νά μήν ἔχουμε πτώσεις στήν ἁμαρτία, ἀλλά πρόοδο πνευματική καί σωτηρία διά πρεσβειῶν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί πάντων τῶν Ἁγίων μας. Ἀμήν.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
http://hristospanagia3.blogspot.gr/
13Ὁσίου Ἰωάννου τῆς Κλίμακος, Κλῖμαξ,Λόγος Περί Κενοδοξίαςστ. 33.
