Η Αγία Νεομάρτυς Κασσάνδρα Μουρούζη – Υψηλάντη η Τραπεζούντια, από τη γνωστή οικογένεια των Υψηλάντιδων, που ζούσε στην Τραπεζούντα όπου και μαρτύρησε 1η Αυγούστου 1677.
Τραπεζούντα, η πρωτεύουσα του Κράτους των Κομνηνών και ωραιότερη πόλη του Πόντου, το τελευταίο ανεξάρτητο Κράτος της Ρωμιοσύνης που καταλύθηκε από τους Οθωμανούς το 1461. Εδώ, κάτω από την Οθωμανική σκλαβιά ζουν δυο πανίσχυρες ελληνικές οικογένειες.
Η οικογένεια Μουρούζη και η οικογένεια Υψηλάντη.
Έχουν πολλά προνόμια από τους Οθωμανούς, ανεβαίνουν στα υψηλότερα σκαλοπάτια της διοίκησης του Κράτους, αποκτούν τίτλους κ.λ.π.
Βρισκόμαστε στο έτος 1600 μ. Χ. όταν 150 χρόνια μετά την Άλωση της Κωνσταντίνου Πόλεως, η κατάσταση στον ιστορικό Πόντο αλλάζει δραματικά για τους υπόδουλους Χριστιανούς με το νόμο του Σουλτάνου Μεχμέτ του 4ου.
Διώξεις, βίαοι εξισλαμισμοί, τρομοκρατία.
Ο Πόντος υποφέρει. Η Τραπεζούντα καθημερινά γίνετε πεδίο βαρβαροτήτων.
Έτος από Χριστού 1677, 400 χρόνια πριν. Στην πόλη της Τραπεζούντας κατοικούν πολλά μέλη της οικογένειας Μουρούζη με Ποντιακή καταγωγή, βαθύπλουτοι και πανίσχυροι που αργότερα απόγονοι τους θα ιδρύσουν στο Φανάρι της Κωνσταντίνου Πόλεως τον κλάδο των Μουρούζη μεγάλων ευεργετών κ.λ.π., καθώς και μέλη της οικογένειας Υψηλάντη, πανίσχυρη φαμίλια με πριγκηπικούς τίτλους και δικό τους (με τούρκικο φιρμάνι) Ποντιακό χωριό στην περιοχή Υψηλό, από εκεί το όνομα τους, λίγο έξω από την Τραπεζούντα.
Ο Ιωάννης Υψηλάντης στο λιμάνι της πόλης συγκρούεται με Οθωμανούς στρατιώτες που προσπαθούν να αποσπάσουν από γέρο Χριστιανό τα 2 μικρά κοριτσάκια, τις 6χρονες εγγονούλες του που θέλει να τις πάει στην Κωνσταντίνου Πόλη.
Ο γέρος αντιστέκεται, παλεύει μαζί τους, αλλά οι Οθωμανοί είναι πολλοί.
Πάνω στην πάλη περνά από κει ο άρχοντας Ιωάννης, μπλέκει στον καυγά, σκοτώνει 2 Οθωμανούς στρατιώτες και βοηθά το γέρο να μπει στο καράβι και να φύγει με τις δυο εγγονούλες του.
Στην πάλη επάνω ο Υψηλάντης θα τραυματιστεί σοβαρά, καταφέρνει όμως να γυρίσει στο αρχοντικό του όπου παρά τις φροντίδες της 33χρονης συζύγου του Κασσάνδρας μετά από λίγο πεθαίνει.
Κασσάνδρα Μουρούζη – Υψηλάντη:
Στα 16 της χρόνια η αρχοντοπούλα Κασσάνδρα Μουρούζη, της τρανής οικογένειας, παντρεύτηκε στην γεννέτειρα της Τραπεζούντα τον Ιωάννη Υψηλάντη γόνο της εξ ίσου τρανής Ποντιακής οικογένειας των Υψηλάντηδων.
Τώρα στα 33 της μένει χήρα με τρία αγοράκια, τους Κωνσταντίνο, Δημήτριο και Εμμανουήλ κι έχει να αντιμετωπίσει την Τούρκικη δικαιοσύνη μιας και το Κοράνι αναφέρει ρητά πως αν ένας Γκιαούρης καταδικαστεί σε θάνατο και δεν συλλαμβάνεται τότε στη θέση του θα καταδικαστεί ο σύνευνος του. Με δυο λόγια εφόσον ο Ιωάννης Υψηλάντης πέθανε, για τους φόνους των Οθωμανών στρατιωτών θα σκότωναν την γυναίκα του Κασσάνδρα.
Στην αρχή, η χήρα πλέον Κασσάνδρα κρύβεται μαζί με τα τρία αγοράκια της σε συγγενικά σπίτια.
Μα οι Οθωμανοί διώκτες της καίνε το αρχοντικό της, καίνε ολόκληρο το χωριό Υψηλό και επιμένουν να κάψουν κι άλλα Ποντιακά χωριά αν δεν παραδοθεί η αρχόντισα Κασσάνδρα.
Η Κασσάνδρα για να σώσει τον Ορθόδοξο λαό στέλνει τα αγοράκια της σε συγγενή της και παραδίδεται στον πασά της Τραπεζούντας.
Εκεί της ζητούν να προσκυνήσει το κοράνι, δηλαδή, να γίνει μωαμεθανή για να γλυτώσει το θάνατο.
Η Κασσάνδρα αρνείται.
Φρικτά τα βασανιστήρια της ώσπου να έρθει ο μαρτυρικός υπέρ θρησκείας και πατρίδας θάνατος της.
Ημέρα Μαρτυρίου της Αγίας Κασσάνδρας η 1η Αυγούστου, ημέρα που όχι, δεν τιμάται η μνήμη της την ημέρα του μαρτυρίου της αλλά τον Ιούνιο στην εορτή των Αγίων Πάντων.
Η Αγία Κασσάνδρα, Αγία ξεχασμένη από όλους, χωρίς δική της μέρα μνήμης, χωρίς ούτε ένα ξωκκλήσι επ’ονόματι της. Και κάτι ακόμα άγνωστο στους περισσότερους από εμάς.
Η Αγία Κασσάνδρα, Νεομάρτυρας της Ορθοδοξίας από την Τραπεζούντα του Πόντου την καρδιά για αιώνες του Ποντιακού Ελληνισμού, υπήρξε από τον γιό της Κωνσταντίνο η προ-προ γιαγιά του πρίγκηπα Αλεξάνδρου Υψηλάντη , δηλαδή η Αγία είχε δισέγγγονο τον θρυλικό Αλέξανδρο Υψηλάντη που με συμβοηθούς τους αδελφούς του Δημήτριο, Νικόλαο και Γρηγόριο πρωτοστάτησε στον απελευθερωτικό αγώνα της ελευθερίας από τον Τούρκικο ζυγό στην επανάσταση του 1821.
https://www.ekklisiaonline.gr/eipan/i-agia-neomartys-kassandra-mourouzi-ypsilanti-i-trapezountia/