Η ΑΓΙΑ FRIDESWIDE
ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΤΗΣ ΟΞΦΟΡΔΗΣ
Οι βρετανικές νήσοι από απαρχής της χριστιανικής πίστεως έχουν τιμηθεί με ιδιαίτερες πνευματικές μορφές αγίων ανδρών και γυναικών, με αξιολογότατη προσφορά. Αν και μετά από είκοσι περίπου αιώνες, και με το Σχίσμα των Εκκλησιών (11ος αι.) να έχει σφραγίσει την μετέπειτα πορεία αυτού του τόπου, και τα ιστορικά στοιχεία αυτών των μορφών έχουν υποστεί την αλλοίωση του χρόνου, ωστόσο ακόμη και σήμερα η πνευματική τους παράδοση παραμένει ζωντανή και είναι αλήστου μνήμης. Καθώς δε η τοπική Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Θυατείρων και Μεγάλης Βρεταννίας, κάτω από την πνευματική καθοδήγηση και πατρότητα του Οικουμενικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινουπόλεως συμπληρώνει αυτό το έτος έναν αιώνα ιστορίας και προσφοράς (1922 – 2022), είναι ιστορική και συνάμα πνευματική υποχρέωση όλων μας να αναδείξουμε αυτές τις άγιες μορφές των πρώτων χριστιανικών αιώνων που για δέκα σχεδόν αιώνες μοιράστηκαν μαζί μας την ίδια πίστη της «Μίας Αγίας και Καθολικής Εκκλησίας του Χριστού». Είναι αυτές οι μορφές οι οποίες είτε με το μαρτύριό τους είτε με τα έργα και την διδασκαλία τους ρίζωσαν και κάρπισαν στον τόπο αυτό την Ορθόδοξη πίστη, κάτι που με μυστικό τρόπο αγιάζει αυτήν την γη έως σήμερα, αγγίζοντας και όλους εμάς με κάποια αδιόρατη δύναμη.
Μεταξύ των αγίων μορφών αυτών ξεχωρίζει η αγία Φράιτζγουαϊντ (Frideswide, αρχαιότερη ονομασία Frithuswith, εξ ού και η παράφραση στα ελληνικά Φρεισγουΐδη) με την επωνυμία προστάτης (patron) της πόλεως της Οξφόρδης. Έζησε στον 7ο και 8ο αιώνα στην περιοχή της Οξφόρδης (ακριβέστερα, c.650 – 727 μ.Χ., σύμφωνα με το Oxford Dictionary of National Biography). Η μνήμη της συνδέεται όπως θα δούμε με τον περίφημο Καθεδρικό ναό της Οξφόρδης και το Κολλέγιο του Χριστού (Christ College) όπου ακόμη και σήμερα στο αριστερό βόρειο κλίτος πιστεύεται ότι εναποτίθενται τα οστά της σε μεγαλοπρεπή λάρνακα.
Η Αγία Φράιτζγουαϊντ έζησε σε μία εποχή όπου όχι μόνον η χριστιανική πίστη είχε μεταλαμπαδευθεί και στερεωθεί στις βρετανικές νήσους αλλά και οι καταβολές του μοναχισμού επίσης είχαν ήδη δρέψει καρπούς στον τόπο αυτό, με την ίδρυση μονών και μονυδρίων. Αυτό συνέβη μετά την σταθεροποίηση της χριστιανικής πίστης με την ενοποίηση των Κελτικών και Αγγλοσαξωνικών τοπικών εκκλησιών και την εισαγωγή ενός ενιαίου εκκλησιαστικού συστήματος διοίκησης, κάτι που πραγματοποίησε ο Έλληνας μοναχός Θεόδωρος εκ Ταρσού της Κιλικίας, ο οποίος και χειροτονήθηκε το 669 μ.Χ. επίσκοπος Καντουαρίας (Canterbury) υπό του τότε ορθοδόξου Πάπα Ρώμης Βιτάλιου. Οι επόμενοι μάλιστα αιώνες έμειναν στην βρεταννική χριστιανική ιστορία ως αιώνες ιεραποστολής βρεταννών ιεραποστόλων στις ευρωπαϊκές χώρες. Οι ιεραπόστολοι αυτοί έδρασαν κυρίως στον χώρο της κεντρικής Ευρώπης και Γερμανίας, όπως ο Wilfrid (633–709) ο οποίος εκπαιδεύθηκε στο φημισμένο κέντρο της Βορείου Αγγλίας Lindisfarne (Northumberland), ο Willibrond (658- 739), μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Ουτρέχτης το 695, και κυρίως ο Βονιφάτιος (Boniface 675-754), ο οποίος θεωρείται σήμερα ως ο απόστολος της Γερμανίας.
Αργότερα, όπως θα δούμε, τα ιστορικά στοιχεία γύρω από μεταθανάτια ζωή της και τις περιπέτειες του σκηνώματός της Αγίας Φρεισγουίδης, συνδεδεμένου με ταραγμένες περιόδους της χριστιανικής πίστης στον ίδιο χώρο και την σύγκρουση του Καθολικισμού με την επίσημη Αγγλικανική εκκλησία, μαρτυρεί ίσως και την συμμετοχή της στην διαχρονική περιπέτεια της αρχικά ενοποιημένης «Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας» και της Ορθόδοξης πίστης στις βρετανικές νήσους. Ο βίος της, σύμφωνα με τον καθηγητή της Οξφόρδης John Blair, βασίζεται βασικά σε μία αρχική καταγραφή από τον William of Balmesbury (1125). Ενας πληρέστερος βίος, ο Βίος Α´, είναι κείμενο εκτενέστερο από το πρώτο βίο, που περιλαμβάνει ιστορίες θαυμάτων, καταγεγραμμένος σε χειρόγραφο του 1130. Επίσης έχουμε και μία κομψότερη επεξεργασία αυτού του κειμένου, τον Βίο Β´, γραμμένο από τον Robert of Cricklade μεταξύ 1140 και 1170, ηγούμενο του ανδρικού τότε κοινοβίου της Αγίας Φράιτζγουαϊντ. Είναι ευτύχημα ότι πέρα από τις αρχικές πηγές στα λατινικά, έχουμε σήμερα και αξιόλογες μελέτες κυρίως του John Blair, ο οποίος και εξέδωσε τον βίο της Αγίας στα αγγλικά, καθώς και μετάφραση αυτού του βίου στα ελληνικά, από το ζεύγος Ελένης και Θανάση Παπαθανασίου (βλ. βιβλιογραφία).
Ο ΒΙΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ
Σε μία ευλογημένη λοιπόν για την χριστιανική πίστη και ενότητα των πρώτων χριστιανών περίοδο της αγγλικής ιστορίας (μέσα του 7ου αιώνος) γεννήθηκε και έδρασε η αγία Φράιτζγουαϊντ. Ήταν γόνος βασιλικής γενιάς, του Σάξωνος ηγεμόνος Didan of Eynsham και της ευσεβούς συζύγου του Safrida, της περιοχής Mercia, στην δυτική περιοχή της Οξφόρδης που έφθανε έως τα νερά του ποταμού Τάμεση. Ανατράφηκε με ιδιαίτερη φροντίδα. Αφιερώθηκε τόσο πολύ στις σπουδές της, ώστε σε νεαρή ηλικία είχε αποστηθίσει όλο το βιβλίο των Ψαλμών, το λεγόμενο Ψαλτήρι. Μετά την κοίμηση της μητέρας της, η νεαρή βασιλοπούλα πόθησε να αφιερωθεί στον Θεό και να ιδρύσει την δική της μονή. Ο ίδιος ο βασιλιάς Didan είδε την κλήση της κόρης του και κάλεσε τον τότε επίσκοπο Orgar του Lincoln, ο οποίος έδωσε το μοναχικό σχήμα στην Αγία και σε άλλες κοπέλες που την ακολουθούσαν στα πνευματική γυμνάσματα, ενώ την βοήθησε oίδιος να κτίσει και το μοναστήρι. Η Αγία δόθηκε στον Κύριο μέρα και νύχτα, με αγρυπνίες, νηστείες και θερμές προσευχές, ενώ μοίρασε όλα τα υπάρχοντά της στους φτωχούς.
Εντωμεταξύ, η φήμη της διαδίδεται στις γύρω περιοχές. Ο τότε βασιλιάς του Leicester Algar (Æthelbald of Mercia) επιζητεί να την νυμφευθεί. Όταν αυτή αρνείται, οι απεσταλμένοι απειλούν να την απαγάγουν και να την κλείσουν σε οίκο ανοχής. Μάλιστα η παράδοση αναφέρει ότι η Αγία αρνήθηκε ενώπιων των απεσταλμένων του βασιλιά με σθένος κι ενώ εκείνοι επέμεναν οργισμένοι, ξαφνικά έχασαν το φως τους! Τότε οι κάτοικοι της Οξφόρδης παρακάλεσαν την Αγία να προσευχηθεί στον Θεό να ξαναβρούν την όρασή τους, και πράγματι αυτό έγινε. Ο Algar την αναζητεί και πάλι στην πόλη της, αλλά οι άνθρωποι εκεί αρνούνται να του μαρτυρήσουν τον τόπο στον οποίο κατέφυγε η Αγία. Τότε πληροφορημένη από τον Θεό στην καρδιά της η Αγία εγκαταλείπει την πόλη και από θεία Πρόνοια βρίσκει κάποιο πλοιάριο που την οδηγεί στο Bampton, στην περιοχή Oxfordshire. Στην βάρκα αυτή καθόταν ένας νεαρός με ακτινοβόλο και αγγελικό πρόσωπο, που όταν έφθασαν στον προορισμό τους χάθηκε από τα μάτια τους. Στις σχετικές αναπαραστάσεις του βίου της ο βαρκάρης απεικονίζεται ως άγγελος Θεού. Λίγο αργότερο ο ο βασιλιάς Algar επιχείρησε να εισέλθει στην πόλη, αλλά έχασε κι αυτός το φως του, επέστρεψε δε ταπεινωμένος στον τόπο του. Μάλιστα λέγεται ότι έκτοτε οι βασιλιάδες δεν μπαίνουν ποτέ στην Οξφόρδη.
Η Αγία έζησε για λίγο καιρό στην περιοχή του Bampton, όπου αναφέρεται και η θεραπεία μιας τυφλής κόρης, ύστερη από όνειρο που είδε, με την προτροπή να επισκεφθεί την Αγία έξω από την πόλη. Η τυφλή κόρη είπε το όνειρο στον πατέρα της ο οποίος επισκέφθηκε την Αγία την στιγμή που έπλενε τα χέρια της στον ποταμό, και με το νερό αυτό άγγιξε τα μάτια της κόρης του που θεραπεύθηκε.
Η αγία Φράιτζγουαϊντ αργότερα βρίσκει μεγαλύτερη ανάπαυση στην περιοχή του Binsey, Oxfordshire. Για να αποφεύγει την μετάβασή της στον Τάμεση για πόσιμο νερό, κάτι που επισύρει κινδύνους και γι᾽ αυτήν και για τις μονάζουσες που την ακολουθούν, προσεύχεται στον Θεό για να εύρει στην γύρω περιοχή νερό. Μία πηγή αναδύεται με την προσευχή της, η οποία έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Πολλοί άνθρωποι καταφεύγουν στο αγίασμα για θεραπεία. Στον τόπο αυτό η Αγία, σύμφωνα με τις καταγραφές του βίου της, επιτελεί διάφορα θαύματα, όπως την θεραπεία ενός ξεραμένου χεριού σε εργάτη που έκοβε ξύλα ημέρα Κυριακή, καθώς και την θεραπεία ενός δαιμονισμένου ψαρά. Το αγίασμα αργότερα ανακατασκευάζεται τον 19ο αιώνα και σώζεται έως σήμερα έξω από τον ναό της αγίας Μαργαρίτας (St Margaret’s well, Binsey).
H αγία Φράιτζγουαϊντ μετά από παρέλευση ετών επιστρέφει στην Οξφόρδη με την συνοδεία της, όπου γίνεται δεκτή με τιμές, αλλά αυτή προτιμά να συνεχίσει την ζωή της στο μονύδριό της. Η παράδοση αναφέρει ότι κατά την είσοδό της στην πόλη θεραπεύει ένα λεπρό ο οποίος της ζητά να τον φιλήσει στο όνομα του Χριστού για να θεραπευθεί, όπερ και εγένετο. Τον υπόλοιπο χρόνο της ζωής της η Αγία τον πέρασε με προσευχές και στην φροντίδα και θεραπεία αρρώστων που εύρισκαν παρηγοριά κοντά της. Μία βδομάδα προ του θανάτου της έλαβε μήνυμα από άγγελο Κυρίου ότι θα αναχωρήσει για την άλλη ζωή, και στις 19 Οκτωβρίου του 727 όντως έλαβε τον στέφανο της αιώνιας Ζωής και αναπαύθηκε εν Κυρίω. Τάφηκε στην δική της μονή, που αργότερα επανδρώνεται από μοναχούς, ενώ τελικά ενσωματώνεται στον κεντρικό καθεδρικό της πόλης και στο περίφημο Κολλέγιο του Χριστού (Christ College). Στον τάφο της συνεχίζουν να βρίσκουν παρηγοριά και θεραπεία πολλοί άνθρωποι, αιώνες μετά τον θανατό της. Η αγία Φράιτζγουαϊντ πολύ αργότερα ανακηρύχθηκε προστάτης της πόλεως της Οξφόρδης, και επίσης όλου του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, από τον Αρχιεπίσκοπο Καντουαρίας, Henry Chichele, το 1440.
ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ
Γνωρίζουμε σήμερα ότι το μονύδριο της Αγίας (St Frideswide’s Priory) ήταν ένα μεσαιωνικό μεγάλο συγκρότημα (medieval Augustinian house) κάποια από τα οικοδομήματά του τελικά ενσωματώθηκαν στην Εκκλησία του Χριστού (Christ Church, Oxford) κάτι που ακολούθησε την διάλυση των μοναστηριών κατά τον 16ο αιώνα από τον Henry VIII. Αρχικά το μονύδριο διατήρησε την αξία του ως τόπος ταφής του αγίου σκηνώματος της Αγίας. Σύμφωνα με τον Βίο Α´ η Αγία τάφηκε στα νότια του Ναού, αλλά μετά από την φωτιά του 1002 ο Βασιλέας Ethelred επέκτεινε τον ναό ώστε ο τάφος να βρεθεί στο κέντρο του. Κατά τον 12οαιώνα ανοικοδομήθηκε ως Μονή που ακολουθούσε τον κανόνα του αγίου Αυγουστίνου. Το 1180 ο Αρχιεπίσκοπος Καντουαρίας Richard of Dover μαζί με τον ηγούμενο της Μονής Philip μετέφερε τα λείψανά της σε ένα νέο τάφο, σε μία επίσημη τελετή που παρακολούθησε και ο τότε βασιλέας της Αγγλίας Henry II.Τότε ο τάφος ανέδωσε ευωδία και πολλά θαύματα έλαβαν χώρα στην συνέχεια. Τα οστά της Αγίας μεταφέρθηκαν σε μία νέα λάρνακα το 1289, όμως στην συνέχεια η προσκύνηση λειψάνων δεν διατηρήθηκε ως παράδοση στην αγγλική γη, υπό την πίεση των μεταρρυθμίσεων και της αλλαγής του εκκλησιαστικού ήθους.
H βασίλισσα Catherine of Aragon (Catalina de Aragón; 1485-1536), πρώτη σύζυγος του Henry VIII λέγεται ότι επισκέφθηκε τον τάφο της Αγίας κατά την διάρκεια της τελευταίας της εγκυμοσύνης. Κατά την διάρκεια της λεγόμενης «Διάλυσης των Μοναστηριών» (Dissolution of the Monasteries) τον 16ο αιώνα το μοναστήρι της Αγίας υπέστη πολλαπλούς βανδαλισμούς. Ωστόσο το 1546 ο κεντρικός ναός της μονής μετετράπη στον Καθεδρικό ναό της Επισκοπής της Οξφόρδης, που παραμένει έως σήμερα. Το σκήνωμά της βεβηλώθηκε από τον καλβινιστή James Calfhill (1530 – 1570) που αντιστάθηκε σθεναρά στην διατήρηση της παράδοσης της Αγίας. Ως αποτέλεσμα, τα οστά της απομακρύνθηκαν ή, κατά άλλες πηγές, αναμίχθηκαν με εκείνα της Catherine Dammartin, συζύγου του μεταρρυθμιστού Peter Martyr Vermigli. Τότε στον τάφο της ετέθη η επιγραφή, «Hic jacet religio and superstitio» (ενθάδε κείται θρησκεία και δισεδαιμονία). Και πάλι ο τάφος αναστηλώθηκε από την καθολική βασίλισσα Mary Stuart το 1558, ενώ σύμφωνα με άλλες πηγές, η βασίλισσα Elizabeth Α´ το 1662 διέταξε τα οστά της συζύγου του μεταρρυθμιστού να επανατοποθετηθούν στην θέση τους χωρίς να πειραχτούν τα οστά της Αγίας.
Σήμερα, μετά από πολλές περιπέτειες των λειψάνων της, γνωρίζουμε ότι μεγάλο μέρος της αρχικής λάρνακας της Αγίας από τον 13ο αι. ανακαλύφθηκε σε ένα πηγάδι κατά το 1875 και επανατοποθετήθηκε στον Καθεδρικό Ναό της Οξφόρδης. Το 2002 όλα τα σωζόμενα κομμάτια από μία άλλη ανασκαφή του 1985, στην οποία ανευρέθησαν πολλά οστά, επίσης συντηρήθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν στην ανακατασκευή της αρχικής λάρνακας στην νέα θέση του λατινικού Παρεκκλησίου, όπου παραμένουν ως σήμερα στον μεγάλο τάφο στο βόρειο τμήμα Καθεδρικού Christ Church, στο ομώνυμο Κολλέγιο της Οξφόρδης. Αυτό είναι και το πιο κοντινό σημείο στην αρχική λάρνακα της Αγίας στα τέλη του μεσαίωνα, μπροστά από το εξαίσιο βιτρώ του Bern Jones, με στιγμιότυπα από την ζωή της Αγίας Φράιτζγουαϊντ, γύρω από την οποία αναπτύχθηκε η πόλη και το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Τον ανακατασκευασμένο, μετά από τις πολλές ιστορικές περιπέτειες που αναλύθηκαν παραπάνω, τάφο της Αγίας ο επισκέπτης προσκυνητής μπορεί σήμερα να το εντοπίσει στο βορειοανατολικό τμήμα του Καθεδρικού της Οξφόρδης, στο Christ Church College. Επίσης, ένας μεγάλος ναός από τον 19ο αιώνα είναι αφιερωμένος στο όνομά της (St Frideswide’s Church), στα νότια της οδού Botley Road, New Osney, στην ίδια πόλη. Η αγγλικανική παράδοση διατηρεί έντονα την μνήμη της Αγίας καθώς, την ημέρα της εορτής της 19 Οκτωβρίου, οργανώνεται προσκύνημα στο πηγάδι-αγίασμα στο Binsey, εκδηλώσεις στον Ναό της και με κατάληξη στον τάφο της στον Καθεδρικό Ναό του Χριστού. Στον ναό αυτόν κάποιος μπορεί να θαυμάσει την ζωή της απεικονισμένη στις περίφημες υαλογραφίες (stained–glass) που κοσμούν τα τεράστια παράθυρα γύρω από τον τάφο της. Μάλιστα μία εικόνα της Αγίας βυζαντινού τύπου κοσμεί τον χώρο και υπενθυμίζει διακριτικά την ορθόδοξη καταβολή της. Σε αυτόν τον επιβλητικό ναό, μυστικά o πιστός, μέσα στην καρδιά του, μπορεί να εύρει την προστασία και την αγάπη της Αγίας, όπως και χιλιάδες προσκυνητές που ελκύει διαχρονικά η χάρη της.
Η παράδοσης της Αγίας έως σήμερα είναι ζωντανή. Αναφορές για την ζωή τους υπάρχουν σε αρκετά σύγχρονα βιβλία και ιστοσελίδες (βλ. βιβλιογραφία). Η μεν Αγγλικανική Εκκλησία διατηρεί ζωντανή την μνήμη της και όπως αναφέρθηκε τελεί διάφορες πνευματικές εκδηλώσεις στην Οξφόρδη κατά την ημέρα της μνήμης της, ωστόσο υπάρχει αναθέρμανση του ενδιαφέροντος για την ζωή της Αγίας και στην σύγχρονη Ορθόδοξη τοπική παράδοση και εκκλησιαστική ζωή. Στον ναό των Αγίων Αναργύρων Λονδίνου θησαυρίζεται σήμερα μία εξαίρετη εικόνα της αγίας, η οποία αγιογραφήθηκε το 2018 με έξοδα και φροντίδα της Συντροφιάς νέων του Ναού από την αγιογράφο πρεσβυτέρα Χριστίνα Παπαθέου. Η αγία απεικονίζεται με έντονη πνευματική προσωπικότητα, κρατώντας στα χέρια της ως κτίτορας τον καθεδρικό Ναό του Κολλεγίου του Χριστού. Στα πλάγια της εικόνας απεικονίσθηκε η θαυμαστή διάσωσή της από τους διώκτες της, μέσω του ποταμού, όπως και η πόλη της Οξφόρδης, κάτι που παραπέμπει στο γεγονός ότι ακόμη και σήμερα η χάρη της Αγίας σκεπάζει αυτήν την ξακουστή πόλη. Άλλωστε είναι η ένδοξη προστάτης και έφορος της ιστορικής αυτής πόλης, η «κυρά της Οξφόρδης». Επίσης, με ενέργειες του ίδίου Ναού εντοπίσθηκε σύγχρονη Ασματική ακολουθία της Αγίας Φρεισγουίδης (παράφραση από το αρχικό της όνομα) μελοποιημένη από τον Αρχιμανδρίτη Ιωαννίκιο Ζαμπέλη, η οποία και τελικώς έλαβε την έγκριση του Οικουμενικού Πατριαρχείου προς χρήση στους Ορθόδοξους ναούς, μετά από σχετική αίτηση του Αρχιεπισκόπου μας κ. Νικήτα μόλις τον Σεπτέμβριο του 2020. Έχουν ήδη τελεσθεί λειτουργίες στην μέρα της μνήμης της στο παρεκκλήσιο της Αρχιεπισκοπής Θυατείρων και στον Ναό των Αγίων Αναργύρων στο Λονδίνο. Έτσι αναβιώνεται όχι μόνον η σεβαστή μνήμη της Αγίας αλλά και η αρχική ενότητα των Εκκλησιών αυτού του τόπου, για την οποία οφείλουμε, ως πνευματική πρόκληση, να προσευχόμεθα και να αγωνιζόμεθα εν Πνεύματι προς επανάκτησή της είς το μέλλον.
Αξίζει ακόμη να αναφερθεί ότι το Σάββατο 19 Οκτωβρίου 2019, η νεανική συντροφιά του Ναού των Αγίων Αναργύρων Λονδίνου πραγματοποίησε προσκύνημα στην Οξφόρδη, τόπο βιοτής της Αγιας, αρχίζοντας από το αγίασμα της Αγίας (St Margaret᾽s well, Binsey), εξω από την πόλη της Οξφόρδης, όπου κατά παράδοση μόνασε, και κατόπιν στο κολλέγιο Christ Church. Μετείχε στις εκδηλώσεις και ακολουθίες που πραγματοποιήθηκαν εντός του Καθεδρικού ναού του κολλεγίου από ευσεβείς χριστιανούς άλλων ομολογιών, και με αυτόν τον τρόπο πλούτισε με Ορθόδοξο χαρακτήρα τον εορτασμό και τιμή της Αγίας.
Οι Άγιοι των Βρετανικών Νησιών, όπως η αγία Φράιτζγουαϊντ, αποτελούν απόδειξη της προ του Σχίσματος κοινής διαδρομής της Ορθοδόξου Αποστολικής Εκκλησίας με τις μετέπειτα διαφορετικές χριστιανικές ομολογίες και αναζωπυρώνουν την ελπίδα για την «Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία» όπως ομολογούμε στο Σύμβολο της Πίστεως. Ταυτόχρονα σηματοδοτούν την ανάγκη να αναδειχθεί η αξία της παρουσίας τους στο σήμερα. Οι Άγιοι δεν αποτελούν πρόσωπα νοσταλγίας, ξεχασμένου παρελθόντος, ή μουσειακού θαυμασμού, αλλά με τη ζωντανή παρουσία και μεσιτεία τους, εδώ και τώρα, στο τώρα του καθενός, συνοδοιπορούν και συν-κοινωνούν τη συνάντησή μας με το Χριστό.
Ζώντας λοιπόν στην ευλογημένη αγγλική γη, ευκολότερα πλέον μπορούμε να αναλογισθούμε τα αγιασμένα χώματα αυτού του τόπου από το αίμα Μαρτύρων, την αγία βιοτή ανδρών και γυναικών και άλλων χαρισματικών μορφών. Όλοι αυτοί οι Άγιοι είναι παρόντες στις θείες λειτουργίες που τελούνται σε αυτόν τον τόπο και συνοδοιπορούν μαζί μας στον πνευματικό αγώνα, συμπάσχουν με τις δυσκολίες μας και μας στηρίζουν μυστικά. Ας προσευχόμαστε και επικαλούμαστε λοιπόν συχνότερα τους τοπικούς Αγίους, διότι βρίσκονται τόσο κοντά μας! Αγία του Θεού Φράιτζγουαϊντ, κυρά της Οξφόρδης, πρέσβευε υπέρ ημών!
Αρχιμ. Χρυσόστομος Τύμπας, Εφημέριος Ναού Αγίων Αναργύρων Λονδίνου
ΠΗΓΕΣ
Blair, John, “Frithuswith [St Frithuswith, Frideswide] (d. 727)”, Oxford Dictionary of National Biography (online ed.). Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/10183.
Blair, John (1987) ‘Saint Frideswide Reconsidered’, Oxoniensia, 52: 71–127.
Blair, John, Saint Frideswide, Patron of Oxford, The Earliest Texts, Edited and Introduced by John Blair, The Perpetua Press, Oxford 1988 (2nd 2004).
Κομμοδάτου, Χριστοφόρου-Κωνσταντίνου (Επισκόπου Τελμησσού), Οι Άγιοι των Βρεττανικών νήσων, Αθήναι 1985.
Μπλαίρ, Τζών, Ἁγία Φράιτζγουάιντ, Ἡ κυρὰ τῆς Ὀξφόρδης, μτφρ. Ελένη Ταμαρέση-Παπαθανασίου, σχόλια Θανάσης. Ν. Παπαθανασίου, Ἐν Πλῶ, Ἀθήνα 2006.
https://wra9.blogspot.com/2022/10/frideswide_0726300822.html