ΤΑ ΠΑΘΗ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΙ
Ὁ ἄνθρωπος καλεῖται νά ἀγαπήσει τόν Θεόν σύμφωνα μέ τήν πρώτη ἐντολή. Καλεῖται ἐπίσης νά ἀγαπήσει τόν πλησίον του «βγαίνοντας» ἀπό τήν ἄρρωστη ἀγάπη πρός τόν ἑαυτό του καί πρός τά κτίσματα. Τότε θεραπεύεται καί ἀπό τήν Κατάθλιψη. Γιαυτό ἔλεγε ὁ μακαριστός π. Πορφύριος ὅτι ἡ θεραπεία τῆς Κατάθλιψης εἶναι ὁ Θεῖος Ἔρωτας: «Ἡ ἀγάπη πρός τό Θεό» δίδασκε «εἶναι τό μεγαλύτερο πράγμα, πού αἰχμαλωτίζει τήν ψυχή διότι δέν εἶναι ἁπλῶς μία ἐνέργεια τῆς ψυχῆς πρός τό Θεό, ἀλλά εἶναι τό σπουδαῖο ὅτι εἶναι ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ πού γεμίζει ἔπειτα τήν ψυχή καί τήν κάνει ἄλλο». Ἡ πρός τόν Θεόν ἀγάπη γιά νά ἐπιτευχθεῖ προαπαιτεῖ τήν κατά Χριστόν Ταπείνωση, τήν αὐταπάρνηση καί τήν μετάνοια.
Γιά νά μπορέσει ὁ ἄνθρωπος νά ἀρνηθεῖ τόν κακό ἑαυτό του, τήν φιλαυτία καί τά ἐγωιστικά θελήματά του, θά πρέπει νά κινηθεῖ ὥστε νά βρεῖ τόν αὐθεντικό ἑαυτόν του, τήν βαθεῖα καρδία, τό κέντρο τῆς ψυχοσωματικῆς του ὑποστάσεως, τήν οὐσία τοῦ νοῦ.
Θά πρέπει ἡ νοερά ἐνέργεια νά συγκεντρωθεῖ ἐντός τῆς βαθείας καρδίας καί ἐκεῖ νά βρίσκεται ὁ νοῦς προσευχόμενος ἀδιαλείπτως. Ὁ ἄνθρωπος θά πρέπει νά ἀπαρνηθεῖ τήν ραθυμία του, τήν λήθη τοῦ Θεοῦ καί τόν μετεωρισμό-περιπλάνηση τοῦ νοός του στα κτίσματα. Ἡ μνήμη τοῦ Θεοῦ, τό νά «βαστάζει τό Ὄνομα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ» θά πρέπει νά γίνει ἡ μόνη καί ἀποκλειστική φροντίδα του. Πράγματι «ἡ ἀποστολή τῶν ἐκλεκτῶν τοῦ Κυρίου συνίσταται στό νά βαστάζουν τό ὄνομα αὐτό, νά πάσχουν ὑπέρ αὐτοῦ, νά θεωροῦν προνόμιο τόν ὀνειδισμό, γι’ αὐτό καί νά εἶναι ἕτοιμοι νά πεθάνουν γιά τό ὄνομα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ. Μέλη τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἐκεῖνοι πάνω ἀπό τους ὁποίους ἔχει ἐπικληθεῖ τό ὄνομά Του, καί οἱ ἴδιοι ἐπικαλοῦνται τό ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Με ἕνα λόγο, τό ὄνομα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ σφραγίζει τόν πιστό καί τόν ἀπεργάζεται ναό τῆς θεότητος, τόπο τῆς χαρισματικῆς παρουσίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος».
Γιά νά ἔχει μνήμη τοῦ Θεοῦ ὁ ἄνθρωπος θά πρέπει νά σχολάσει ἀπό ὅποια ἄλλη κοσμική μνήμη καί ἀγωνιώδη φροντίδα. Θά πρέπει ὁ ἄνθρωπος νά «ἡσυχάσει» ἀπό τις μάταιες μέριμνες γιά νά μπορέσει νά καθαριστεῖ. «Ἡσυχία ἀρχή καθάρσεως» μᾶς διδάσκει ὁ Μ. Βασίλειος. Διά τῆς ἐκκοπῆς τοῦ περισπασμοῦ καί τῆς διάχυσης (πού συμβαίνει διά τῶν αἰσθήσεων) στό περιβάλλον ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά ἔλθει «εἰς ἑαυτόν». Ὅταν βρεῖ ὁ ἄνθρωπος τόν ἑαυτό του, ὅπως ὁ ἄσωτος, τότε θυμᾶται τήν πατρική στέγη. Τότε σκέπτεται: «Πορεύσομαι πρός τόν Πατέρα μου».
Τότε ἔχοντας βρεῖ τόν ἑαυτό του μπορεῖ νά κινηθεῖ πρός τόν Θεό. Τότε μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά δημιουργήσει τίς προϋποθέσεις γιά νά κοινωνήσει ἀληθινά μέ τόν Θεό.
Μόνο «βγαίνοντας» ἀπό τόν παλαιό ἄνθρωπο, τόν ἄνθρωπο τῆς ραθυμίας, τῆς λήθης καί τῆς ἄγνοιας τοῦ Θεοῦ, μόνο «ἀπεκδυόμενος» αὐτόν, μπορεῖ νά ἐνδυθεῖ τόν νέον ἄνθρωπο, τόν κατά Χριστόν κτιζόμενον. Ἀρνούμενος τόν παλαιό ἑαυτό του, ἀδειάζοντας τήν καρδιά ἀπό τό ἐγώ του, δημιουργεῖ τόπον γιά νά κατοικήσει ὁ Θεός.
Τότε ὁ ἄνθρωπος διά τῆς Θείας Χάριτος μέ τήν βοήθεια τῆς ἀδιάλειπτης νοερᾶς καρδιακῆς προσευχῆς μπορεῖ νά ἀγαπήσει τόν Θεό. Τότε μπορεῖ νά ἀγαπήσει γνήσια καί τόν πλησίον του ὡς τέκνο Θεοῦ πού εἶναι. Τότε ἡ καρδιά καθαρίζεται ἀπό κάθε λογισμό καί κάθε ἐπιθυμία ἄλογη καί ἐμπαθή. Μένει μόνο ἕνας λογισμός καί μία ἐπιθυμία καί ἕνας πόθος στήν καρδία τοῦ κεκαθαρμένου ἀνθρώπου: Ἡ ἐπιθυμία τοῦ νά εἶναι (ὁ ἄνθρωπος αὐτός) συνεχῶς μέσα στόν Χριστό καί ὁ Χριστός μέσα του.
Μ’ αὐτήν λοιπόν τήν ἔννοια καλεῖται ὁ ἄνθρωπος νά «βγεῖ» ἀπό τόν ἑαυτό του: νά βγεῖ ἀπό τήν φιλαυτία του, τόν ἐγωισμό του, τόν ναρκισσισμό του, τήν αὐτολατρεία του, τό θέλημά του[19].
Πρέπει νά πάψει νά ἀγαπάει τά κτίσματα καί τόν ἑαυτό του γιά νά μπορέσει νά δημιουργηθεῖ χῶρος καί καθαρότητα στήν καρδιά του ὥστε νά «χωρέσει» ἐντός του τόν Θεόν καί διά τοῦ Θεοῦ ὅλον τόν κόσμο. Πρέπει νά καθαρθεῖ ἀπό τά πάθη του ὁ ἄνθρωπος, νά φωτιστεῖ ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα καί τελικά νά γίνει ναός, δηλ. κατοικητήριο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἔτσι γίνεται ὁ ἄνθρωπος «Χώρα τοῦ Ἀχωρήτου». Τότε ἐλευθερώνεται ἀπό τον ἐγωισμό, την φιλαυτία, και τό ὀδυνηρό συνεπακόλουθό τους τήν λύπη καί τήν Κατάθλιψη. Ὁ μόνος «χῶρος» ὅπου αὐτό μπορεῖ νά ἐπιτευχθεῖ εἶναι ἡ Ἐκκλησία τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ τοῦ μόνου ἀληθινοῦ Ἰατροῦ τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων μας.
Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο του Ἀρχ. Σάββα Ἁγιορείτη μέ τίτλο:Τά πάθη καί ἡ κατάθλιψη
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
[19] Πρβλ. Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι Ε΄, Πάθη καί ἀρετές.