ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ

Η ζωή και ο θάνατος! Ιδού τα δύο μεγάλα μυστήρια για την κορωνίδα της δημιουργίας, τον άνθρωπο. Πιο είναι επί τέλους το νόημα της παρούσης ζωής; Ποιος είναι ο προορισμός μας; Τι υπάρχει πέραν του τάφου; Υπάρχει σκοπός στη ζωή μας ή ήρθαμε τυχαία στον κόσμο, ζούμε τυχαία και κάποια στιγμή θα πάψουμε να υπάρχουμε; Κάποιοι μας έφεραν σ’ αυτή τη ζωή, χωρίς να μας ρωτήσουν. Και από τότε που γεννηθήκαμε, είμαστε υποχρεωμένοι να ζήσουμε σ’ αυτό τον κόσμο, σ’ ένα κόσμο που είναι γεμάτος βάσανα, θλίψεις και πόνους, με τελική κατάληξη τον βιολογικό μας θάνατο.

Από τα πανάρχαια ακόμη χρόνια προβληματίστηκε ο άνθρωπος πάνω σ’ αυτά τα μεγάλα οντολογικά και υπαρξιακά ερωτήματα και προσπάθησε, μέσω των θρησκειών και του φιλοσοφικού στοχασμού, να δώσει αυθεντικές απαντήσεις. Αλλά και μέχρι σήμερα πολλοί άνθρωποι που έχουν φιλοσοφικές αναζητήσεις, και τολμούν να ανυψώσουν τις σκέψεις και τους προβληματισμούς των πέρα από τα στενά βιολογικά πλαίσια της παρούσης ζωής, βασανίζονται με παρόμοια ερωτήματα. Όμως πέρα από την φιλοσοφία και την θρησκεία υπάρχουν και οι επιστήμες της Ιατρικής, της Γενετικής και της Βιοτεχνολογίας, που εμπλέκονται στο πρόβλημα της ζωής και του θανάτου, και φιλοδοξούν να δώσουν όχι απλά απαντήσεις, αλλά να καταργήσουν το θάνατο!

Αφορμή για το παρόν άρθρο μας πήραμε από πρόσφατο δημοσίευμα στο περιοδικό «ΤΡΙΤΟ ΜΑΤΙ», με θέμα: «ΜΠΟΡΕΙ Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΝΑ ΝΙΚΗΣΕΙ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ; Ο ρόλος των θρησκειών Βουδισμός, Ισλάμ, Χριστιανισμός, της Νομικής και Ιατρικής». Πρόκειται για συνέντευξη που πήρε η δημοσιογράφος  κ. Άννα Μπαλλή από τρεις εκπροσώπους θρησκειών και της βιοηθικής. Από τον κ. Ναϊμ Ελγαντούρ, πρόεδρο της Μουσουλμανικής Ένωσης Ελλάδος, τον κ. Θωμά Μαστακούρη, Δικηγόρο – συγγραφέα, L.L.Μ. στην βιοηθική, τον κ. Μάκη Αχλαδιώτη, δάσκαλο του Βουδισμού, του Βουδιστικού Κέντρου Αθήνας και τον κ. Γεώργιο Κατσιμίγκα, Νοσηλευτή – Θεολόγο, οι οποίοι έδωσαν ο καθένας τη δική του άποψη στο ερώτημα του θανάτου και της μετά θάνατον ζωής. Η εν λόγω δημοσιογράφος, βαθιά επηρεασμένη από το πνεύμα του συγχρόνου θρησκευτικού συγκρητισμού και μη ικανοποιημένη από τις απαντήσεις που δίδει η Εκκλησία μας στα παρά πάνω ερωτήματα, καταφεύγει στο Ισλάμ, στον Βουδισμό και στις επιστήμες, για να έχει όπως νομίζει, μια σφαιρική εικόνα του θέματος, χωρίς ωστόσο να παραθεωρεί και την διδασκαλία της Εκκλησίας, την οποία τοποθετεί μαζί με τις άλλες θρησκείες.

Όπως και άλλες φορές τονίσαμε, η Ορθόδοξη Εκκλησία μας δεν είναι μια θρησκεία, όπως οι άλλες θρησκείες, έστω η καλλίτερη. Όλες οι θρησκείες αποτελούν κατ’ ουσίαν ανθρώπινα κατασκευάσματα, που εκφράζουν κατά κύριο λόγο ανθρώπινες υποκειμενικές επινοήσεις για τον Θεό, τον κόσμο και τον άνθρωπο, για τα παρόντα και τα έσχατα. Στον αντίποδα των θρησκειών βρίσκεται η Ορθόδοξη Εκκλησία του Χριστού, η οποία δεν είναι ανθρώπινη ανακάλυψη, αλλά αποκάλυψη Θεού εν τω προσώπω του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, του σαρκωμένου Υιού και Λόγου του Θεού. Ήρθε ο Χριστός στον κόσμο, όχι για να ιδρύσει μια ακόμη θρησκεία, αλλά για να επαναφέρει τον άνθρωπο στον αρχικό προορισμό, για τον οποίο τον έπλασε, να τον καταστήσει δηλαδή θείας φύσεως κοινωνό και μέτοχο της αληθινής και αιωνίου ζωής.

Αλλά εδώ είναι το τραγικό. Ο σύγχρονος άνθρωπος απέρριψε τον Χριστό και την ανάστασή του, με την οποία απέδειξε ότι είναι ο μόνος νικητής του θανάτου και ο μόνος χορηγός της ζωής και ανατρέχει στις θρησκείες του κόσμου και στην επιστήμη, για να λύσει τις υπαρξιακές του ανησυχίες. Ποθεί μια άλλου είδους «αιώνια ζωή», και όχι αυτή που μας δίδει ο Χριστός, σύμφωνα με το λόγο του «ο πιστεύων εις εμέ έχει ζωήν αιώνιον» (Ιω.6,47) και πάλιν «αμήν αμήν λέγω υμίν ότι ο τον λόγον μου ακούων και πιστεύων τω πέμψαντί με έχει ζωήν αιώνιον και εις κρίσιν ουκ έρχεται αλλά μεταβέβηκεν εκ του θανάτου εις την ζωήν» (Ιω.5,24). Θέλει να ζήσει την αιώνια ζωή μέσα στα πλαίσια της παρούσης ζωής.

Ας δούμε όμως περιληπτικά ποιες «εξηγήσεις» έδωσαν οι παραπάνω ερωτηθέντες από την κ. Μπαλλή. Ο  Μουσουλμάνος κ. Ελγαντούρ, πιστός στη διδασκαλία του Κορανίου για την μεταθανάτιο ζωή, απορρίπτει την ιδέα της αιώνιας ζωής στα πλαίσια της παρούσης ζωής:«Να ζεις αιώνια και με τόσα προβλήματα που έχει η ζωή, βαριέσαι, κουράζεσαι […] Εμείς στο Ισλάμ ξέρουμε ότι αυτή η ζωή που ζούμε, που είναι 70, 80, 90 ή και 100 ετών, είναι πολύ μικρή μπροστά σε αυτή που θα ζήσουμε αργότερα και στην οποία δεν θα υπάρχει θάνατος. […] ξέρουμε ότι υπάρχει ανάσταση μετά το θάνατο. Είναι εκείνη η μέρα που θα σηκωθούμε όλοι και θα κριθούμε, σύμφωνα με αυτά που έχουμε κάνει». Πράγματι το Κοράνιο διδάσκει ανάσταση νεκρών, μέλλουσα κρίση, παράδεισο και κόλαση, αλλά η διδασκαλία γύρω από τα θέματα αυτά είναι ένα μίγμα ιουδαϊκών, χριστιανικών και άλλων παραδόσεων. Ο παράδεισος του Κορανίου έχει έντονα υλιστικό χαρακτήρα και περιλαμβάνει ό, τι ποθούσε ο Μωάμεθ, όταν ζούσε στην παρούσα ζωή. Δηλαδή πανέμορφους κήπους με πολυποίκιλα φαγητά και φρούτα, ποτάμια με νερό αδιάφθορο, ποτάμια από γάλα και ποτάμια από γλυκό κρασί. Επίσης όσοι θα πάνε στον παράδεισο, θα έχουν στη διάθεσή τους αγνές γυναίκες, (συζύγους). Για τον κάθε μουσουλμάνο αντιστοιχούν 72 «αιώνιες παρθένες» εξαιρετικής καλλονής.

Ο δικηγόρος, συγγραφέας και ειδικός σε θέματα Βιοηθικής και Βιοτεχνολογίας κ. Θωμάς Μαστακούρης, κάνει λόγο για «άλματα» της επιστήμης στον τομέα της βιοτεχνολογίας: «σκεφτείτε ότι δεν μιλάμε μόνο για τις επεμβάσεις στο ανθρώπινο γενετικό υλικό, όπως είναι η κλωνοποίηση ή το παιδί των τριών γονέων, αλλά και κάθε άλλο τομέα της ζωής, στον οποίο η επιστήμη έχει ανατρέψει τα δεδομένα: τεχνητή γονιμοποίηση, αμβλώσεις, μεταμοσχεύσεις, διατήρηση της ζωής (η μιας παρωδίας ζωής) με τεχνητά μέσα». Τα άλματα της επιστήμης στους παρά πάνω τομείς βεβαίως είναι όντως εντυπωσιακά. Ωστόσο παρά τις μέχρι σήμερα μεγάλες προόδους της επιστήμης στον τομέα της Γενετικής της Ιατρικής και της Βιοτεχνολογίας, αυτή εξακολουθεί ακόμη και μέχρι σήμερα να αδυνατεί να νικήσει τον θάνατο. Και είναι απόλυτα βέβαιο, ότι ουδέποτε, μέχρι συντελείας των αιώνων, θα μπορέσει να τον νικήσει, διότι η νίκη του θανάτου δεν είναι έργο ανθρώπινης δυνάμεως, αλλά θείας. Ο θάνατος ήδη νικήθηκε από τον μόνο νικητή του θανάτου τον αναστάντα  Κύριό μας Ιησού Χριστό. Πέραν τούτου η αλματώδης ανάπτυξη της επιστήμης στους παρά πάνω τομείς έχει δημιουργήσει μια σωρεία προβλημάτων και απειλών, που θέτουν σε κίνδυνο το μέλλον ολοκλήρου της ανθρωπότητας. Ο διάσημος επιστήμων Jeremy Rifkin στο βιβλίο του «Ο αιώνας της βιοτεχνολογίας» απαριθμεί μερικά τέτοια προβλήματα: «α) Μήπως με τον αναπρογραμματισμό των γενετικών κωδίκων της ζωής αναλαμβάνουμε το ρίσκο της μοιραίας διακοπής μιας εξελικτικής ανάπτυξης εκατομμυρίων ετών; β) Μήπως η τεχνητή δημιουργία ζωής επιφέρει τον θάνατο του φυσικού κόσμου; γ) Μήπως μετατραπούμε σε ξένους μέσα σ’ έναν κόσμο του οποίου ο πληθυσμός θα αποτελείται από κλωνοποιημένα χιμαιρικά και διαγονιδιακά δημιουργήματα; δ) Μήπως η δημιουργία, η μαζική παραγωγή και η μαζική απελευθέρωση στο περιβάλλον χιλιάδων γενετικά κατασκευασμένων μορφών ζωής θα προκαλέσει μη αναστρέψιμη καταστροφή στη βιόσφαιρα, κάνοντας την γενετική ρύπανση ακόμη μεγαλύτερη απειλή για τον πλανήτη απ’ ό,τι ήταν η πυρηνική και η πετροχημική ρύπανση; ε) Τι σημαίνει να είσαι μια ύπαρξη σε έναν κόσμο, όπου τα παιδιά σχεδιάζονται και γεννιούνται κατά παραγγελία και όπου οι άνθρωποι αποκτούν ταυτότητα, γίνονται  στερεότυπα και διακρίνονται στη βάση του γονοτύπου τους;» [1]

Ο εκπρόσωπος του Βουδιστικού Κέντρου Αθήνας κ. Μάκης Αχλαδιώτης, μεταξύ άλλων είπε: «καθώς έχουμε αυτό το πολύτιμο σώμα, που η τάση του είναι να φτάσει στη φώτιση για το καλό όλων. Και αυτός είναι και ο σκοπός του Βουδισμού. Όταν οι συνθήκες που δημιούργησαν το σώμα μας πάψουν να υπάρχουν, τότε επέρχεται ο θάνατος. Και  μιλάμε για τον θάνατο του σώματος, γιατί για μας τους βουδιστές το πνεύμα συνεχίζει και μετά το θάνατο, μάλιστα λέμε ότι δεν είμαστε το σώμα μας, αλλά έχουμε το σώμα μας, χρησιμοποιούμε το σώμα μας. Ανάλογα με τις εντυπώσεις που έχουμε «φυτέψει» στο νου κατά την περίοδο της ζωής, στην φάση του θανάτου αυτές οι εντυπώσεις έρχονται στην επιφάνεια και καθορίζουν την επόμενη μας επαναγέννηση». Ξεκάθαρα ο εκπρόσωπος του Βουδισμού δίνει την βουδιστική αντίληψη της ζωής και του θανάτου. Το πρώτο που θα πρέπει εδώ να επισημάνουμε είναι ότι ο ιδρυτής του Βουδισμού, ο Σιντάρτα Γκαουτάμα, ήταν ένας απλός άνθρωπος, που έζησε στη βόρεια Ινδία τον 5ον π. Χ. αιώνα και τελικά πέθανε. Δεν μπόρεσε να νικήσει τον θάνατο, το μεγαλύτερο από όλα τα δεινά που μαστίζουν την ανθρωπότητα. Είχε φιλοσοφικές αναζητήσεις. Το μεγάλο πρόβλημα που τον απασχολούσε ήταν το πρόβλημα του πόνου, των θλίψεων και γενικά των δεινών που ταλαιπωρούν και βασανίζουν τον άνθρωπο.  Προσπαθούσε να βρει την βαθύτερη αιτία τους και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί κανείς να απαλλαγεί από αυτά. Στο τέλος, ύστερα από πολλές ενδοσκοπήσεις και εσωτερικό διαλογισμό και ζώντας ένα ασκητικό τρόπο ζωής, νόμισε ότι βρήκε αυτό που ζητούσε. Βρήκε, όπως ισχυρίζεται, «την έσχατη  αλήθεια», που θα μπορούσε να οδηγήσει τον άνθρωπο στην πλήρη ελευθερία από όλα τα δεινά. Και πια ήταν αυτή; Έφθασε να «δει τα πράγματα έτσι όπως όντως είναι». Για τον Βούδα «όταν βλέπει κανείς πως όντως έχουν τα πράγματα», έχει υπερβεί κάθε είδους λύπη, ατέλεια και αποτυχία. Κεντρική διδασκαλία του Βούδα ήταν, ότι όλα τα δεινά της ζωής δεν είναι τυχαία, ή αμετακίνητα. Έχουν κάποια αιτία, η οποία όταν ξεριζωθεί, τότε τα δεινά και ο πόνος χάνονται. Τι είναι λοιπόν αυτό που πρέπει να ξεριζωθεί; Είναι ο «πόθος», ο εγωκεντρικός πόθος για τις απολαύσεις των αισθήσεων και για την ίδια τη ζωή. Όταν ο άνθρωπος νεκρώσει μέσα του αυτό τον πόθο, απελευθερώνεται από όλα τα δεινά και φθάνει σε μια άλλη κατάσταση που λέγεται νιρβάνα. Αυτός είναι ο «παράδεισος» του Βουδισμού, το «νιρβάνα», το «σβήσιμο» της ανθρώπινης ύπαρξης στη μακαριότητα του μηδέν, δηλαδή της ανυπαρξίας! Τότε λυτρώνεται και από τους συνεχείς κύκλους των μετενσαρκώσεων. Αλλά ο άνθρωπος είναι πλασμένος για τη ζωή, εκ φύσεως θέλει τη ζωή, αποστρέφεται τον θάνατο, διψάει για ζωή και μάλιστα για αιώνια ζωή μακαριότητος και ευτυχίας, χωρίς πόνους και θλίψεις. Πως λοιπόν μπορεί το σβήσιμο του πόθου για ζωή να είναι ένας παράδεισος για τον άνθρωπο; Το συμπέρασμα επομένως είναι ότι ο Βούδας, ούτε το πρόβλημα του πόνου μπόρεσε να λύσει, ούτε τον ίδιο τον θάνατο να νικήσει. Η «εσχάτη αλήθεια» την οποία αναζητούσε και την οποία νόμισε ότι βρήκε, τελικά δεν ήταν η επίγνωση των πραγμάτων, αλλά ο ίδιος ο Χριστός, «η οδός και αλήθεια και η ζωή», (Ιω.14,4).

Τέλος ο κ. Γεώργιος Κατσιμίγκας, διατύπωσε την χριστιανική άποψη περί θανάτου και μετά θάνατον ζωής. Έδωσε βέβαια κάποιες ορθές απαντήσεις, ωστόσο θα περιμέναμε να διατυπώσει με περισσότερη πληρότητα το αληθινό νόημα της αιώνιας ζωής και της εν Χριστώ κατάργησης του θανάτου.

Ποιο είναι τώρα το συμπέρασμα από όλες τις παραπάνω απόψεις;  Ποιός από τους τρεις κατέχει και αποκαλύπτει την αλήθεια γύρω από τα μεγάλα αυτά ερωτήματα, ο Χριστός, ο Βούδας, ή ο Μωάμεθ; Είναι προφανές ότι την αποκαλύπτει εκείνος, που αποδεικνύει πάνω στα πράγματα, ότι είναι ο κύριος της ζωής και του θανάτου. Και αυτός βέβαια είναι μόνον ο Χριστός. Διότι ούτε ο Βούδας, ούτε ο Μωάμεθ, μπόρεσαν να νικήσουν τον θάνατο, ούτε να αναστήσουν άλλους ανθρώπους. Ούτε επίσης η επιστήμη της Γενετικής μπόρεσε να κατασκευάσει άνθρωπο, άφθαρτο και αθάνατο. Αντίθετα ο Χριστός αφού ανέστησε  τον Λάζαρο, τον υιό της χήρας και την κόρη του Ιαείρου, στο τέλος ανέστησε και τον ίδιο τον Εαυτό του και αναλήφθηκε στους ουρανούς, για να αποδείξει ότι «εγερθείς εκ νεκρών ουκέτι αποθνήσκει, θάνατος αυτού ουκέτι κυριεύει», (Ρωμ.6,9). Τώρα πια είμαστε απόλυτα βέβαιοι ότι Αυτός και μόνον Αυτός είναι«η ανάστασις και η ζωή» (Ιω.11,25).