Ἀρχιμανδρίτου π. Μάρκου Κ. Μανώλη

Ἕξι μῆνες ὑπῆρξε μιὰ τελεία ἀνομβρία ἐκεῖ ποὺ ζοῦσε ὁ Προφήτης Ἠλίας καὶ πάλι «προσηύξατο» καὶ ἔβρεξε ὁ Οὐρανός. Σήμερα, ἀδελφοί μου, ἑορτάζει ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία τὴν μνήμη τοῦ πυρίνου Προφήτου Ἠλιού, τοῦ ζηλωτοῦ Προφήτου, τοῦ θαρραλέου Προφήτου, τοῦ ὁμολογητοῦ Προφήτου, ἐκείνου ποὺ δὲν ἐδίστασε μὲ τὴν χάρη καὶ τὴν βοήθεια τοῦ Κυρίου νὰ τὰ βάλλη μὲ τοὺς πιὸ ἰσχυροὺς τῆς ἐποχῆς του, μὲ τοὺς βασιλεῖς καὶ ἄρχοντες, ποὺ παραπλανοῦσαν τό λαό, μὲ τοὺς ψευδοϊερεῖς τῆς αἰσχύνης, ἀλλὰ καὶ μὲ αὐτὸ τὸ λαὸ ἐφ᾽ ὅσον εὑρίσκετο στὴν ἀποστασία καὶ στὴν ἁμαρτία.
Ἐκεῖνο ὅμως ποὺ εἶναι πολὺ – πολὺ χαρακτηριστικὸ εἶναι ἡ δύναμη τῆς προσευχῆς του.
Μολονότι, ὅπως μᾶς λέγει ὁ ἀδελφόθεος Ἰάκωβος, ἄνθρωπος εἶναι καὶ ἐκεῖνος, ὁμοιοπαθὴς μὲ ἐμᾶς, ὅμως ἔφθασε σὲ τέτοια μέτρα ἀρετῆς, ἔφθασε σὲ τέτοια ὕψη ἁγιότητος, ὥστε μὲ τὴν προσευχή του καὶ μόνο νὰ ὑπακούη κατὰ κάποιο τρόπο ὁ Κύριός μας καὶ νὰ ἐπέρχεται αὐτὴ ἡ φοβερὴ ἀνοβρία πρὸς συνετισμόν, πρὸς μετάνοια καὶ τῶν ἀρχόντων, ἀλλὰ καὶ τοῦ λαοῦ προκειμένου νὰ εὕρουν τὸν δρόμο τῆς σωτηρίας τους.
Καὶ πάλι προσευχήθηκε, ἀφοῦ ἐπέρασε ἡ δοκιμασία, ἀφοῦ κάπως συνῆλθαν οἱ ἄνθρωποι, νὰ παύση τὴν δοκιμασία τῆς ἀνομβρίας καὶ νὰ ἔλθη πάλι ὁ εὐλογημένος ὑετός, ἡ εὐλογημένη βροχὴ καὶ νὰ ζωντανέψουν καὶ τὰ φυτὰ καὶ τὰ ζῶα καὶ οἱ ἄνθρωποι καὶ νὰ ἀνακτήσουν πάλι τὴν ζωὴ τὴν ἐπιθυμητή.

Σήμερα ποὺ ἑορτάζομε τὴν μνήμη τοῦ Προφήτου Ἠλιοὺ ἰδιαιτέρως νὰ προσέξουμε αὐτὸ τὸ θέμα. Νὰ προσέξουμε δηλαδὴ τὴν δύναμη τῆς προσευχῆς. Ἡ προσευχὴ τοῦ Προφήτου Ἠλιοὺ δὲν ἦταν τυπική, ὅπως δυστυχῶς συμβαίνει μὲ πολλοὺς ἀπὸ μᾶς, ποὺ μπορεῖ νὰ ἐρχώμαστε καὶ στὴν Ἐκκλησία καὶ ἀκόμη νὰ κουβεντιάζουμε καὶ μέσα στὴν Ἐκκλησία καὶ τὸ μυαλό μας νὰ πηγαίνη ἀπὸ ἐδῶ καὶ ἀπὸ κεῖ καὶ νὰ μὴ ἔχουμε τοὺς εὐλογημένους καρποὺς τῆς προσευχῆς· νὰ μὴ ἔχουμε τὰ ἐπιθυμητὰ ἀποτελέσματα ἀπὸ τὴν προσευχὴ ἢ ἄλλες φορὲς νὰ προσευχώμεθα μὲ ὀλιγοπιστία, μὲ χλιαρότητα καὶ διὰ τοῦτο νὰ μὴ ἔρχωνται ἐπίσης τὰ ἀποτελέσματα τὰ εὐλογημένα· ἢ ἄλλες φορὲς ἐνῶ εἴμαστε ἀσθενεῖς, ἐνῶ εἴμαστε πονεμένοι ἄνθρωποι, ἐνῶ ἔχομε τόσα καὶ τόσα προβλήματα δυνατὸν νὰ καταφεύγουμε στοὺς ἰατρούς, ποὺ εἶναι καὶ αὐτοὶ τιμημένοι καὶ εὐλογημένοι, δυνατὸν νὰ καταφεύγουμε στοὺς ψυχιάτρους, δυνατὸν νὰ καταφεύγουμε σὲ ὅλα τὰ μέσα ἐν πάσῃ περιπτώσει, ποὺ δίνει ἡ σύγχρονος ἐπιστήμη, ἀλλὰ πόσες φορὲς καταφεύγουμε μὲ πίστη, μὲ θέρμη, μὲ θερμὴ προσευχὴ πρὸς τὸν Κύριόν μας, γιὰ νὰ μᾶς βοηθήση ἀπὸ τὰ προβλήματα καὶ ἀπὸ τὰ βάσανα, ποὺ ἀντιμετωπίζουμε.
Εἶναι τραγικὸ ἀκόμα καὶ στὴν κλίνη τῆς ἀσθενείας, βαρειὰ ἀσθενεῖς ἄνθρωποι καὶ οἱ συγγενεῖς τους δὲν ἀφήνουν νὰ πλησιάση ὁ ἱερεύς. Νὰ μὴ δῆ ἱερέα, νὰ μὴ τρομάξη ὅτι ἦλθε τὸ τέλος. Τί φοβερὸ πρᾶγμα, καὶ μάλιστα καὶ ἀπὸ πιστοὺς χριστιανούς· αὐτὸ τὸ πρᾶγμα εἶναι ἀλήθεια ἀπίστευτο καὶ ὅμως συμβαίνει καὶ μοῦ συνέβη καὶ προσωπικῶς μόλις πρὸ δύο ἡμερῶν.
Νὰ μὴ ἐμφανισθῆ ὁ ἱερεύς, νὰ μὴ προσέλθουν τὰ Ἅγια Μυστήρια, τὰ Ἄχραντα Μυστήρια, νὰ κοινωνήση ὁ ἄνθρωπος, νὰ ἐξομολογηθῆ προηγουμένως, νὰ ἑτοιμασθῆ μὲ τὸ ἐφόδιο τῆς ζωῆς γιὰ τὸ αἰώνιο ταξίδι καὶ τόσα καὶ τόσα ἄλλα. Ἀλλὰ σήμερα βλέπουμε ὅτι ὁ Προφήτης Ἠλίας ἦταν τόσο δυνατός, ὥστε νὰ φράσση ἀκόμα καὶ αὐτὸν τὸν Οὐρανὸ καὶ ὅ,τι ζητοῦσε ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ τὸ δίδη καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη κάνει μεγάλη ἐντύπωση, ὅταν πέρασε, ὅταν ἦλθε ὁ καιρὸς τῆς εὐσπλαγχνίας καὶ τοῦ θείου ἐλέους πῶς προσευχήθηκε ὁ Προφήτης Ἠλίας· ἀνέβη, λέγει, ἐπάνω ψηλὰ τὸ Καρμήλιο ὄρος καὶ ἔκυψε τὸν αὐχένα σχεδὸν μέχρι κάτω στὴν γῆ.
Τί εἶναι αὐτό, ἀδελφοί μου; Ἕνας μεγάλος Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς μᾶς λέγει ὅτι αὐτὸς ὁ τρόπος τῆς προσευχῆς τοῦ Προφήτου Ἠλιοὺ εἶναι τύπος καὶ εἶδος προσευχῆς, ποὺ λένε οἱ ἀσκητὲς πατέρες τῆς νοερᾶς προσευχῆς, τῆς μεγάλης, τῆς ἀπολύτου δηλαδὴ συγκεντρώσεως, ὅταν προσευχώμεθα καὶ ζητοῦμε κάτι ἀπὸ τὸν Κύριό μας.
Οἱ Ἅγιοι Πατέρες καὶ στὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ στὰ Μοναστήρια ἀλλὰ καὶ στὸν κόσμο ἀκόμη ἐφαρμόζουν αὐτὴ τὴν μέθοδο, τὴν ὁποίαν ἐφήρμοσε καὶ ὁ Προφήτης Ἠλίας, λένε μὲ τὰ χείλη ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν καρδιά τους καὶ μὲ τὸν νοῦν τους καὶ μὲ τὴν ὅλη τους ὕπαρξη τὸ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ Υἱὲ καὶ Λόγε τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν μας».
Αὐτὴ ἡ προσευχὴ μολονότι εἶναι τόσο σύντομη, αὐτὴ ἡ μονολόγιστος προσευχὴ εἶναι τόσο δυνατὴ καὶ τόσο ἀποτελεσματική, φθάνει ὅμως νὰ θυμώμαστε αὐτὸ τὸ παράδειγμα ποὺ μᾶς ἔδειξε σήμερα ὁ Προφήτης Ἠλίας. Δηλαδή, ὅταν προσευχώμεθα, ὅταν εὑρισκώμεθα στὴν Ἐκκλησία ἢ ὅταν εὑρισκώμεθα στὸ ταμιεῖο, στὸ προσευχητάριό μας, ἐκεῖ ὅπου προσευχόμεθα στὸ σπίτι μας μὲ τέτοια συγκέντρωση, μὲ τέτοια ἀφοσίωση νὰ προσ ευχώμεθα.
Καὶ ὅπως μᾶς ἔλεγε μόλις προσφάτως ἕνας σύγχρονος Ἁγιορείτης, ὅταν τοῦ λέγαμε καὶ τοῦ παραπονούμεθα ὅτι ἀκόμα καὶ στὴν Ἐκκλησία τὸ μυαλό μας πηγαίνει ἀπὸ ἐδῶ καὶ ἀπὸ κεῖ καὶ δὲν μποροῦμε νὰ συγκεντρωθοῦμε, μᾶς ἀνέφερε αὐτὸ τὸ παράδειγμα, ὅταν δηλαδὴ εὑρίσκεται κανεὶς ἐνώπιον ἑνὸς προσώπου, ἑνὸς ἄρχοντος, ἑνὸς ἐπισήμου προσώπου, καὶ ζητεῖ κάτι νὰ ἐπιτύχη ἆραγε τὸ μυαλό του θἆναι διασκορπισμένο, θἆναι ἀπὸ ἐδῶ καὶ ἀπὸ κεῖ ἢ θὰ εἶναι ἀπολύτως συγκεντρωμένο προκειμένου νὰ ἐπιτύχη τὸ αἴτημα, ποὺ ζητάει ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο αὐτό; Ἒ, κατ᾽ ἀνάλογο τρόπο καλούμεθα καὶ ἐμεῖς κατὰ τὴν ὥρα τῆς προσευχῆς νὰ εἴμεθα συγκεντρωμένοι.
Εἴθε, ἀδελφοί μου, ἡ μνήμη τοῦ Προφήτου Ἠλιοὺ νὰ μᾶς βοηθήση καὶ μᾶς νὰ καθαρισθοῦμε ἐκ τῶν παθῶν καὶ τῶν ἀδυναμιῶν μας, ν᾽ ἀγαπήσουμε ἀκόμα περισσότερο τὸν Κύριό μας καὶ αὐτὸ θὰ φαίνεται ἰδιαιτέρως κατὰ τὴν στάση στὴ λατρεία μας πρὸς τὸν Κύριο, τὴν ὥρα τοῦ ἐκκλησιασμοῦ, τὴν ὥρα γενικότερα τῆς προσευχῆς, ὥστε προσευχόμενοι μὲ πίστη καὶ μὲ συγκέντρωση καὶ μὲ εὐλάβεια νὰ λαμβάνουμε ὅλα ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα ζητοῦμε καὶ εἶναι ἀπαραίτητα καὶ χρήσιμα διὰ τὴν σωτηρία τῆς ψυχῆς μας ἀλλὰ καὶ τὴν ὑγεία τοῦ σώματός μας.

* Ὁμιλία εἰς τὸνἹ. Ν. Ἁγ. Γεωργίου, 20 Ἰουλίου 1986.