Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

ΓΙΑ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΩΣΗΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ,

            ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ‘’ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ’’ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ  

[ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: υπομνηματισμός των εδαφίων Ιω.19,16-24]

   «Τότε ον παρέδωκεν ατν ατος να σταυρωθ. Παρέλαβον δ τν ησον κα γαγον· κα βαστάζων τν σταυρν ατο ξλθεν ες τν λεγόμενον κρανίου τόπον, ς λέγεται βραϊστ Γολγοθ, που ατν σταύρωσαν(:Τότε λοιπόν ο Πιλάτος τούς παρέδωσε τον Ιησού για να σταυρωθεί. Παρέλαβαν τότε οι στρατιώτες τον Ιησού και άρχισαν να Tον οδηγούν προς τον τόπο όπου θα Tον σταύρωναν. Και Aυτός, βαστάζοντας επάνω στον ώμο τον σταυρό Tου, βγήκε έξω από τα τείχη της πόλεως μέχρι κάποια τοποθεσία που λέγεται ‘’Κρανίου τόπος’’ και στην εβραϊκή γλώσσα λέγεται ‘’Γολγοθά’’. Εκεί Tον σταύρωσαν[Ιω.19.16-17].

     Οι περίοδοι ευημερίας είναι ικανές να καταβάλουν και να παρασύρουν εκείνους που δεν προσέχουν· έτσι και οι Ιουδαίοι ενώ από την αρχή απολάμβαναν τη Χάρη του Θεού, επιζητούσαν τον νόμο της βασιλείας των εθνών και όχι της ουράνιας βασιλείας, καθώς επίσης και στην έρημο, μετά το μάννα με το οποίο ο Θεός καθημερινά τους έτρεφε από τον ουρανό, έφερναν νοσταλγικά στη μνήμη τους και αναπολούσαν τα κρεμμύδια που έτρωγαν ως υπόδουλοι στην Αίγυπτο· κατά τον ίδιο τρόπο λοιπόν και εδώ, αρνούμενοι τη ουράνια βασιλεία του Χριστού, επικαλούνταν για τον εαυτό τους τη βασιλεία του Καίσαρος. Και πράγματι για τον λόγο αυτό ο Κύριος έδωσε σε αυτούς βασιλέα, σύμφωνα με τη θέλησή τους.

Όταν λοιπόν ο Πιλάτος άκουσε αυτά, παρέδωσε Αυτόν για να σταυρωθεί· πάρα πολύ απερίσκεπτα· διότι ενώ έπρεπε να ρωτήσει, εάν ο Χριστός πράγματι επιχείρησε να εγκαταστήσει τυραννική εξουσία, εξέδωσε την απόφαση μόνο από τον φόβο· αν και βέβαια, για να μην το πάθει αυτό ο Πιλάτος, τον προλαμβάνει ο Χριστός και του λέγει : « βασιλεία μ οκ στιν κ το κόσμου τούτου (:Η δική μου βασιλεία δεν προέρχεται από τον κόσμο αυτό, ούτε στηρίζεται πάνω σε κάποια ανθρώπινη θέληση ή κοσμική δύναμη)»[Ιω.18,36] .Αυτός όμως, παραδίδοντας ολοκληρωτικά τον εαυτό του στα κοσμικά πράγματα, δεν θέλησε να κάνει καμία απολύτως ανώτερη πνευματικά σκέψη· αν και βέβαια το όνειρο της γυναίκας του ήταν ικανό να του προκαλέσει κατάπληξη και φόβο. Αλλά με τίποτα από αυτά ο Πιλάτος δεν έγινε καλύτερος, ούτε έστρεψε το βλέμμα του προς τον ουρανό, αλλά παρέδωσε τον Ιησού για να Τον σταυρώσουν.

Οι  Ιουδαίοι λοιπόν έθεσαν επί του Ιησού τον σταυρό, ως καταδίκου πλέον· διότι και το ξύλο αποστρέφονταν ως κακό σημείο και ούτε να το αγγίξουν δεν ήθελαν. Έτσι συνέβη και κατά την προτύπωση του πάθους· καθόσον και ο Ισαάκ κράτησε και κουβάλησε τα ξύλα που επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν για τη θυσία του πάνω στο βουνό. Αλλά τότε η υπόθεση σταμάτησε μέχρι τη λήψη της απόφασης από τον πατέρα του Ισαάκ, τον Αβραάμ, να θυσιάσει το μονάκριβο υιό του, εκπληρώνοντας το θέλημα του Θεού, χωρίς όμως τελικά να γίνει η θυσία(διότι ήταν προτύπωση),τώρα όμως προχώρησε και σε υλοποίηση· διότι η σταυρική θυσία του Θεανθρώπου Ιησού αποτελούσε πλέον πραγματικότητα.

«κα βαστάζων τν σταυρν ατο ξλθεν ες τν λεγόμενον κρανίου τόπον(:και Αυτός βαστάζοντας στον ώμο Του τον σταυρό Του, βγήκε έξω από την πόλη και ήλθε σε μία τοποθεσία, που λέγεται ‘’Κρανίου τόπος’’)». Μερικοί λένε ότι στον τόπο εκείνο είχε πεθάνει και ταφεί ο Αδάμ, και ο Ιησούς, στον τόπο όπου βασίλευσε ο θάνατος, εκεί έστησε και το τρόπαιο· διότι εξερχόταν από την πόλη βαστάζοντας τον σταυρό ως τρόπαιο κατά της τυραννίδας του θανάτου· και όπως οι νικητές, έτσι και Αυτός έφερε επάνω στους ώμους Του το σύμβολο της νίκης. Διότι, τι και αν οι Ιουδαίοι με άλλη πρόθεση διέταζαν να γίνουν αυτά;

Σταυρώνουν μάλιστα Αυτόν μαζί με ληστές, εκπληρώνοντας και με τον τρόπο αυτόν χωρίς να το θέλουν την προφητεία· διότι εκείνα που αυτοί έπρατταν εξυβρίζοντας τον Ιησού, αυτά συντελούσαν στην επικράτηση της αλήθειας, για να μάθεις πόση είναι η δύναμή της· διότι και τούτο εξαρχής το προείπε ο Προφήτης Ησαΐας : «κα ν τος νόμοις λογίσθη·(:Κaι κατατάχθηκε μεταξύ των παρανόμων και ως τέτοιος άνθρωπος θεωρήθηκε)» [: Ησ. 53,12].

Ήθελε βέβαια ο δαίμονας να συγκαλύψει ως προς τη σπουδαιότητά του αυτό που συνέβαινε, αλλά δεν το μπόρεσε· διότι σταυρώθηκαν μεν οι τρεις, όμως μόνο ο Ιησούς έλαμψε, για να μάθεις ότι η δύναμή Του επιτέλεσε τα πάντα. Παρά το ότι και οι τρεις ήταν καρφωμένοι πάνω στο σταυρό, όμως και έτσι τα θαύματα γίνονταν· ωστόσο κανένας δεν απέδωσε τίποτα από όσα συνέβαιναν κατά τη διάρκεια της Σταύρωσης σε κανέναν από εκείνους τους δύο ληστές, παρά μόνο στον Ιησού.

Τόσο ανίσχυρη κατέστη η επιβουλή του διαβόλου και στράφηκε εξ ολοκλήρου ενάντια στη δική του κεφαλή· διότι και από τους δύο αυτούς ληστές, ο ένας διασώθηκε [βλ. Λουκ.23,39-43: «Ες δ τν κρεμασθέντων κακούργων βλασφήμει ατν λέγων· ε σ ε Χριστός, σσον σεαυτν κα μς. ποκριθες δ τερος πετίμα ατ λέγων· οδ φοβ σ τν Θεόν, τι ν τ ατ κρίματι ε; κα μες μν δικαίως· ξια γρ ν πράξαμεν πολαμβάνομεν· οτος δ οδν τοπον πραξε. κα λεγε τ ησο· μνήσθητί μου, Κύριε, ταν λθς ν τ βασιλεί σου. κα επεν ατ ησος· μν λέγω σοι, σήμερον μετ᾿ μο σ ν τ παραδείσῳ(:Στο μεταξύ ένας από τους κακούργους που κρεμάστηκαν στο σταυρό, Τον χλεύαζε με βλασφημίες και Του έλεγε: ‘’Εάν εσύ είσαι ο Χριστός, σώσε τον εαυτό σου και εμάς’’. Τότε ο άλλος στράφηκε προς αυτόν και Τον επέπληττε λέγοντας: ‘’Σε λίγο θα εμφανιστείς ενώπιον του Θεού. Ούτε τον Θεό δεν φοβάσαι; Ο φόβος του Θεού δεν σε συγκρατεί να μην προσθέτεις και τώρα νέες αμαρτίες στον εαυτό σου; Δεν θυμάσαι το παρελθόν σου και τα τόσα σου εγκλήματα; Διότι και εσύ υφίστασαι την ίδια καταδίκη και την ίδια ποινή του σταυρού που υφίσταται και Αυτός· και εμείς βέβαια δίκαια τιμωρούμαστε, διότι παίρνουμε αυτά που μας αξίζουν για όσα κάναμε. Αυτός όμως δεν έκανε τίποτε το άτοπο και απρεπές. Πολύ περισσότερο δεν έκανε τίποτε το εγκληματικό. Και στον Ιησού έλεγε: ‘’Θυμήσου με, Κύριε, όταν θα ξαναέλθεις με τη δόξα και τη δύναμη της βασιλείας Σου και ανάστησέ με για να την απολαύσω και εγώ’’. Ο Ιησούς τότε του απάντησε: ‘’Αληθινά σε βεβαιώνω ότι σήμερα, απ’ τη στιγμή που θα πεθάνουμε, θα είσαι μαζί μου στον Παράδεισο’’)»].

      Όχι μόνο λοιπόν δεν έβλαψε τη δόξα του Εσταυρωμένου, αλλά και συντέλεσε πολύ υπέρ αυτής · διότι από το να κλονίσει τις πέτρες με τον σεισμό που έγινε την ώρα της Σταύρωσης, δεν ήταν καθόλου κατώτερο και ευκολότερο το να μεταβάλει τον ληστή εν ώρα σταυρώσεως και να τον εισαγάγει στον Παράδεισο.

«γραψε δ κα τίτλον Πιλτος κα θηκεν π το σταυρο ν δ γεγραμμένον· ησος Ναζωραος βασιλες τν ουδαίων (:Ο Πιλάτος διέταξε επίσης κι έγραψαν μία επιγραφή και την τοποθέτησαν στο επάνω μέρος του σταυρού. Στην επιγραφή αυτή ήταν γραμμένο το εξής: ‘’Ιησούς ο Ναζωραίος, ο βασιλεύς των Ιουδαίων’’)» [Ιω.19,19], αφενός μεν για να τιμωρήσει τους Ιουδαίους, αφετέρου δε απολογούμενος υπέρ του Χριστού. Επειδή δηλαδή Τον παρέδωσαν ως ένα φαύλο άνθρωπο και την απόφαση αυτή επιχειρούσαν να την επιβεβαιώσουν και να την περιβάλουν με κύρος δια της θανατικής εκτέλεσής Του μαζί με δύο ληστές, για να μην μπορεί κανείς στο εξής να διατυπώνει πονηρές κατηγορίες και να Τον κατηγορεί ως κάποιο φαύλο και πονηρό άνθρωπο, φράζοντας τα στόματα αυτών και όλων εκείνων που ήθελαν να Τον κατηγορούν, και για να δείξει ότι επαναστάτησαν ενάντια του δικού τους βασιλέα, έθεσε την επιγραφή όπως ακριβώς ως κάποιο τρόπαιο, ως να άφηνε η επιγραφή αυτή περίλαμπρη φωνή και ως να δήλωνε τη νίκη και να διακήρυττε τη βασιλεία, αν και όχι ολόκληρη.

Και αυτό το δήλωσε η επιγραφή του Πιλάτου όχι με μία γλώσσα, αλλά με τρεις: «τοτον ον τν τίτλον πολλο νέγνωσαν τν ουδαίων, τι γγς ν τς πόλεως τόπος που σταυρώθη ησος· κα ν γεγραμμένον βραϊστί, λληνιστί, ωμαϊστί (:Αυτή λοιπόν η επιγραφή, που διεκήρυττε ότι ο Ιησούς ήταν βασιλιάς του νέου Ισραήλ της χάριτος, τη διάβασαν πολλοί απ’ τους Ιουδαίους, διότι ο τόπος που σταυρώθηκε ο Ιησούς ήταν κοντά στην πόλη. Το κείμενο της επιγραφής ήταν γραμμένο σε τρεις γλώσσες: στην εβραϊκή, που ήταν η εθνική γλώσσα των Εβραίων, στην ελληνική, που ήταν διεθνής γλώσσα, και στη ρωμαϊκή, που ήταν η επίσημη γλώσσα του κράτους. Έτσι δόθηκε στο περιεχόμενο της επιγραφής όσο το δυνατόν μεγαλύτερη δημοσιότητα)»[Ιω.19,20].

    Διότι, επειδή ήταν φυσικό να βρίσκονταν, λόγω της εορτής και πολλοί αλλόφυλοι μεταξύ των Ιουδαίων, για να μην αγνοεί κανένας την απολογία Του, στιγμάτισε την μανία των Ιουδαίων σε όλες τις γλώσσες. Διότι και ενώ είχε σταυρωθεί, πάλι Τον φθονούσαν· και όμως σε τι σας έβλαπτε αυτή η επιγραφή; Σε τίποτα· διότι αν ήταν θνητός και ανίσχυρος και επρόκειτο να εξαφανιστεί με τον θάνατό Του, για ποιον λόγο φοβάστε τα γράμματα που λένε ότι είναι βασιλεύς των Ιουδαίων;

Και τι λένε; «μ γράφε, βασιλες τν ουδαίων, λλ᾿ τι κενος επε, βασιλεύς εμι τν ουδαίων(:Επειδή όμως οι αρχιερείς των Ιουδαίων θεωρούσαν προσβολή και ατίμωση γι’ αυτούς να λέγεται βασιλιάς τους ένας σταυρωμένος, διαμαρτύρονταν και έλεγαν στον Πιλάτο: «Μη γράφεις ‘’Ο βασιλεύς των Ιουδαίων’’, αλλά γράψε ότι εκείνος είπε ‘’είμαι βασιλεύς των Ιουδαίων’’»)»), διότι τώρα μεν η καταδίκη Του είναι γνώμη και κοινή απόφαση, αν όμως προστεθεί στην επιγραφή ότι «εκείνος το είπε», αποδεικνύεται ότι η κατηγορία ήταν αποτέλεσμα της δικής του αυθάδειας και αλαζονείας.

Όμως ο Πιλάτος δεν άλλαξε γνώμη, αλλά έμεινε σταθερός στην προηγούμενή του γνώμη[Ιω.19,22: «πεκρίθη Πιλτος· γέγραφα, γέγραφα(:Ο Πιλάτος όμως τους αποκρίθηκε: Ό,τι έγραψα, το έγραψα πλέον. Δεν το ξεγράφω)»].Και αυτού του γεγονότος η σημασία δεν είναι μικρή ως προς το σχέδιο της οικονομίας του Θεού, αλλά είναι πάρα πολύ μεγάλη· διότι, επειδή καταχώθηκε το ξύλο του σταυρού μέσα στη γη, δε φρόντισε να το βγάλει κανένας, και εξαιτίας του φόβου που δημιουργήθηκε και εξαιτίας της φροντίδας των πιστών για άλλα κατεπείγοντα ζητήματα, επρόκειτο δε μετά από πολλά χρόνια να αναζητηθεί· φυσικό επίσης ήταν να ήταν και οι τρεις σταυροί μαζί, για να μην αγνοείται ποιος ήταν ο σταυρός του Κυρίου, αλλά έγινε γνωστός σε όλους, πρώτα μεν από το ότι αυτός βρισκόταν στο μέσο των δύο άλλων, έπειτα επίσης και από τον τίτλο που αναγραφόταν στην επιγραφή που ήταν καρφωμένη επάνω στο σταυρό του Χριστού· διότι οι σταυροί των ληστών δεν είχαν τίτλους.

Και οι στρατιώτες μοιράστηκαν μεταξύ τους τα ενδύματά Του, όχι όμως και τον χιτώνα. Πρόσεχε ότι σε κάθε περίπτωση εκπληρώνονται οι προφητείες με όλες εκείνες τις πονηρές ενέργειες που επινοούσαν και υλοποιούσαν οι Ιουδαίοι και οι Ρωμαίοι· καθόσον και αυτό είχε εξαρχής προλεχθεί[Ψαλμός 21,19: «διεμερίσαντο τ μάτιά μου αυτος κα π τν ματισμόν μου βαλον κλρον(:Μοιράστηκαν μεταξύ τους τα ενδύματά μου και για το κυριότερο και ακριβότερο ένδυμά μου- [τον άρραφο χιτώνα]- έβαλαν κλήρο για να δουν ποιος θα το πάρει)»  και Ιω.19, 23-24:«Ο ον στρατιται τε σταύρωσαν τν ησον, λαβον τ μάτια ατο κα ποίησαν τέσσαρα μέρη, κάστ στρατιώτ μέρος, κα τν χιτνα· ν δ χιτν ἄῤῥαφος, κ τν νωθεν φαντς δι᾿ λου. επον ον πρς λλήλους· μ σχίσωμεν ατόν, λλ λάχωμεν περ ατο τίνος σται· να γραφ πληρωθ λέγουσα· διεμερίσαντο τ μάτιά μου αυτος, κα π τν ματισμόν μου βαλον κλρο (:Στο μεταξύ, όταν οι στρατιώτες σταύρωσαν τον Ιησού, πήραν τα ρούχα Του και τα μοίρασαν σε τέσσερα μερίδια, από ένα μερίδιο για κάθε στρατιώτη. Το εσωτερικό Του όμως ένδυμα, τον χιτώνα Του, το έκαναν ξεχωριστό μερίδιο. Ο χιτώνας αυτός ήταν χωρίς καμία ραφή, υφασμένος ολόκληρος από πάνω ως κάτω.Είπαν λοιπόν μεταξύ τους: ‘’Ας μην τον σχίσουμε, αλλά ας ρίξουμε κλήρο γι’ αυτόν, κι όποιος τον πάρει’’. Έτσι εκπληρώθηκε η προφητεία της Αγίας Γραφής που λέει: ‘’Μοίρασαν μεταξύ τους τα διάφορα εξωτερικά μου ενδύματα, και για το εσωτερικό μου ένδυμα έβαλαν κλήρο’’)»].

Επίσης, η λεπτομέρεια για τον χιτώνα του Κυρίου ότι ήταν «κ τν νωθεν φαντς(:υφαντός ολόκληρος από επάνω έως κάτω)» δεν αναφέρθηκε τυχαία, αλλά άλλοι μεν λένε ότι είναι αλληγορική η σημασία του, ότι δηλαδή δεν ήταν απλώς ένας άνθρωπος Αυτός που σταυρώθηκε, αλλά και είχε τη θεότητα από τον ουρανό, μερικοί πάλι λένε ότι ο ευαγγελιστής εξιστορεί αυτό το είδος του χιτωνίσκου· διότι επειδή στην Παλαιστίνη υφαίνουν τα ιμάτια συναρμολογώντας δύο τεμάχια υφάσματος, δηλώνοντας ο Ιωάννης ότι τέτοιος ήταν ο χιτώνας, λέει: «κ τν νωθεν φαντς». Αυτό, ωστόσο, κατά τη δική μου γνώμη, μου φαίνεται ότι το λέει ο Ευαγγελιστής υπαινισσόμενος το ευτελές των ενδυμάτων του Κυρίου, και ότι όπως ακριβώς σε όλα τα άλλα, έτσι και στην ενδυμασία Του, επιδίωκε τη λιτή περιβολή.

Και οι μεν στρατιώτες έκαναν αυτά, Αυτός όμως ενώ σταυρωνόταν, αναθέτει τη μητέρα Του στον μαθητή Του[ βλ. Ιω.19,26-27: « ησος ον δν τν μητέρα κα τν μαθητν παρεσττα ν γάπα, λέγει τ μητρ ατο· γύναι, δε υός σου. ετα λέγει τ μαθητ· δο μήτηρ σου. κα π᾿ κείνης τς ρας λαβεν μαθητς ατν ες τ δια(:Ο Ιησούς τότε, όταν είδε την μητέρα Του και τον μαθητή, τον οποίο ιδιαιτέρως αγαπούσε, να στέκει εκεί κοντά, λέει στη μητέρα Του: “γυναίκα, αυτός θα είναι ο υιός σου από τώρα και πέρα .Έπειτα λέγει στον μαθητή· “ιδού η μητέρα σου”. Και από εκείνη την ώρα πήρε αυτήν ο μαθητής στο κατάλυμά του)»], διδάσκοντάς μας ότι μέχρι την τελευταία μας πνοή πρέπει να καταβάλλουμε κάθε φροντίδα για τους γονείς μας.

Όταν βέβαια σε παράκαιρη στιγμή Τον είχε αναζητήσει η μητέρα Του και είχε ενοχληθεί γι’αυτό, είπε: «τί μο κα σοί, γύναι; οπω κει ρα μου(:τι κοινό υπάρχει, γυναίκα, ανάμεσα σε εμένα που ως Μεσσίας και Υιός του Θεού ενεργώ τώρα με τη θεϊκή μου δύναμη, και σε εσένα που με γέννησες ως άνθρωπο; Δεν ήλθε ακόμη η ώρα να επιτελέσω θαύματα μπροστά στους ανθρώπους και να αποκαλύψω δημοσίως ότι είμαι ο Μεσσίας)»[Ιω.2,4] και «τίς στιν μήτηρ μου;(:ποια είναι η μητέρα μου;)»[ Ματθ.12,48], εδώ δείχνει πολλή φιλοστοργία και την αναθέτει στον μαθητή που ιδιαιτέρως τον αγαπούσε. Πάλι κρύβει τον εαυτό του ο Ιωάννης από μετριοφροσύνη· διότι εάν ήθελε να καυχηθεί, θα εξέθετε και την αιτία για την οποία τον αγαπούσε ο Κύριος· και διότι ήταν εύλογο αυτή η αιτία να είναι σπουδαία και θαυμαστή.

Γιατί όμως τίποτε άλλο δεν λέγει στον Ιωάννη, ούτε τον παρηγορεί που ήταν λυπημένος; Διότι δεν ήταν καιρός για λόγους παρηγορίας. Εξάλλου δεν ήταν μικρό πράγμα το να τιμηθεί αυτός με τέτοια τιμή και να λάβει τον μισθό της παραμονής του κοντά στον Κύριο, τη στιγμή που βρισκόταν επάνω στον Σταυρό[και ενώ οι άλλοι μαθητές φοβισμένοι είχαν είτε κρυφτεί, είτε διασκορπιστεί, είτε παρακολουθούσαν από μακριά].Εσύ όμως πρόσεχε ότι ο Ιησούς ενώ ήταν επάνω στον Σταυρό, όλα τα έκανε ατάραχος, συνομιλώντας με τον μαθητή για τη μητέρα Του, εκπληρώνοντας προφητείες και παρέχοντας καλές ελπίδες σωτηρίας στον ληστή· και όμως, τουλάχιστον πριν σταυρωθεί, φαίνεται να περιρρέεται από ιδρώτα, να αγωνιά, να φοβείται. Τι σημαίνει αυτό λοιπόν, τέλος πάντων;

Καθόλου δεν είναι απορίας άξιο, καθόλου δεν είναι ασαφές· διότι στη δεύτερη περίπτωση φάνηκε η αδυναμία της ανθρώπινης φύσεως, ενώ στην πρώτη εδώ περίπτωση γινόταν εμφανής η υπεροχή της θεϊκής δυνάμεώς Του. Εξάλλου ωστόσο και εμάς μας διδάσκει με αυτά τα δύο, και αν ακόμη θορυβούμαστε και ταρασσόμαστε μπροστά σε δεινά που μας βρίσκουν, να μην τα αποφεύγουμε, και όταν εισέλθουμε στον αγώνα ως μία δοκιμασία, όλα να τα θεωρούμε ευχερέστατα και εύκολα και με θάρρος να αναλαμβάνουμε αυτόν τον αγώνα, προτιμώντας αντί της παρούσης, τη μέλλουσα ζωή.

[συνεχίζεται]

 

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,

                                επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

 

ΠΗΓΕΣ:

  • https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-joannem.pdf
  • Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στο Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον, ομιλία ΠΕ΄(επιλεγμένα αποσπάσματα που αφορούν την ερμηνεία της συγκεκριμένης ευαγγελικής περικοπής),Πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 2011, τόμος 14, σελίδες 663- 679.
  • Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου Χρυσοστόμου έργα, τόμος 75, σελ.203-213 (ή: 98-103 του PDF).
  • http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
  • Π.Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
  • Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
  • Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
  • http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
  • http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm