ἩἘκκλησία μας σήμερα γιορτάζει τὴν Σύναξη τῶν Ἀρχαγγέλων Μιχαὴλ καὶ
Γαβριήλ, καθὼς καὶ τῶν ὑπολοίπων Ἀσωμάτων καὶ Οὐρανίων Ἀγγελικῶν
Ταγμάτων. Ἡ Ἁγία Γραφή, ἀναφέρει σὲ πολλὰ σημεῖα τὴν ἐπικοινωνία τῶν
ἀνθρώπων μὲ τοὺς ἀγγέλους καὶ ἰδιαίτερα μὲ τοὺς ἐπικεφαλεῖς τῶν
ἀγγελικῶν ταγμάτων Μιχαὴλ καὶ Γαβριήλ.Συγκεκριμένα, ὁ Ἀρχάγγελος Μιχαὴλ ἐμφανίσθηκε στὸν Ἀβραὰμ γιὰ νὰ σώσει
τὸν Ἰσαάκ, τὸν ὁποῖο ἦταν ἕτοιμος νὰ θυσιάσει κατ’ ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ, ποὺ
θέλησε νὰ δοκιμάσει ἔτσι τὴν πίστη τοῦ δούλου του Ἀβραάμ, στὸν Λῶτ, γιὰ
νὰ τὸν σώσει ὅταν ὁ Θεὸς ἀποφάσισε νὰ καταστρέψει τὰ Γόμορα, στὸν
Πατριάρχη Ἰακώβ, στὸν μάντη Βαρλαάμ, στὸν Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ.Ἐπίσης ὁ
Μιχαήλ, ἦταν αὐτὸς ποὺ ὁδήγησε τὸν λαὸ τοῦ Ἰσραὴλ στὴ φυγὴ ἀπὸ τὴν
Αἴγυπτο. Οἱ ἅγιες Γραφὲς ἀναφέρουν ἀκόμη πολλὰ θαύματα, τὰ ὁποία
ἐπιτέλεσε ὁ ἀρχιστράτηγος Μιχαήλ.Ὁ δὲ Γαβριὴλ ἦταν αὐτὸς ποὺ ἀνήγγειλε στὴν Παρθένο Μαρία τὸ χαρμόσυνο
γεγονὸς τῆς γέννησης τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ Σωτήρα τοῦ κόσμου.Καὶ σὲ
ἄλλα σημεῖα τῆς Ἁγίας Γραφῆς, συναντᾶμε τοὺς Ἀγγέλους νὰ μεταφέρουν
στοὺς εὐσεβεῖς ἀνθρώπους τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἀποβλέπει πάντα στὴν
προστασία καὶ στὴν λύτρωσή μας.Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Τῶν οὐρανίων στρατιῶν Ἀρχιστράτηγοι, δυσωποῦμεν ὑμᾶς ἡμεῖς οἱ ἀνάξιοι,
ἵνα ταῖς ὑμῶν δεήσεσι τειχίσητε ἡμᾶς, σκέπῃ τῶν πτερύγων, τῆς ἀΰλου ὑμῶν
δόξης, φρουροῦντες ἡμᾶς προσπίπτοντας, ἐκτενῶς καὶ βοώντας· Ἐκ τῶν
κινδύνων λυτρώσασθε ἡμᾶς, ὡς Ταξιάρχαι, τῶν ἄνω Δυνάμεων.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον τῶν ἐννέα Ταγμάτων. Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τῆς ἀνάρχου Τριάδος λειτουργοὶ οἱ ἀσώματοι, τῶν ἀκαταλύπτων οἱ πρῶτοι,
μυστηρίων ἐκφάντορες, σὺν Θρόνοις Χερουβεὶμ καὶ Σεραφείμ, Δυνάμεις
Ἐξουσίαι καὶ Ἀρχαί, Κυριότητες Ἀρχάγγελοι οἱ λαμπροί, καὶ Ἄγγελοι
ὑμνείσθωσαν. Δόξα τῷ ὑποστήσαντι ὑμᾶς, δόξα τῷ καταλάμποντι, δόξα τῷ
ὑμνουμένῳ δι’ ὑμῶν, τρισαγίοις ᾄσμασι.
Κοντάκιον. Ἦχος β’.
Ἀρχιστράτηγοι Θεοῦ, Λειτουργοὶ θείας δόξης, τῶν ἀνθρώπων ὁδηγοί, καὶ
ἄρχηγοι Ἀσωμάτωv, τὸ συμφέροv ἡμῖv αἰτήσασθε, καὶ τὸ μέγα ἔλεος, ὡς τῶv
Ἀσωμάτων Ἀρχιστράτηγοι.
Μεγαλυνάριον.
Πρόκριτοι Δυνάμεων νοερῶν, Μιχαὴλ πρωτάρχα, καὶ λαμπρόμορφε Γαβριήλ, σὺν
ταῖς οὐρανίαις, αἰτεῖτε στρατηγίαις, ἠμῖν καταπεμφθῆναι, τὸ μέγα ἔλεος.
Σύναξη του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Πανορμίτη
Ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα της Δωδεκανήσου με πανελλήνια και
πανορθόδοξη ακτινοβολία είναι η Μονή του Ταξιάρχη Μιχαήλ του Πανορμίτη
στη Σύμη. Η ονομασία του όρμου Πάνορμος, στην οποία οφείλει το όνομά του
το μοναστήρι, έχει αρχαία προέλευση. Για την ετυμολογία είναι πιθανές
δύο εκδοχές η μία σχετική με τον όρμο (πάν -όρμος) και η άλλη με την
ερημική τοποθεσία (παν -ερμος) όπου κτίσθηκε η Μονή.
Στη Σύμη εκτός από
τον Πανορμίτη, υπάρχουν άλλα οκτώ μοναστήρια, αφιερωμένα στον Ταξιάρχη
Μιχαήλ που αντιστοιχούν στα εννέα αγγελικά τάγματα. Αυτά είναι οι
Άγγελοι, οι Αρχάγγελοι, οι Θρόνοι, οι Δυνάμεις, οι Αρχές, οι Κυριότητες,
οι Εξουσίες, τα Χερουβίμ και τα Σεραφίμ.
Η λαική παράδοση συνδέει την ίδρυση της Μονής του Πανορμίτη με την
ευλάβεια του συμιακού λαού. Αναφέρεται το όνομα μιας θεοφοβούμενης
γυναίκας της Μαριώς του Πρωτενιού, που βρήκε σκάβοντας το χωράφι της
στον Πάνορμο ένα μικρό εικόνισμα του Πανορμίτη στη ρίζα ενός σχίνου. Την
μετέφερε στο σπίτι της και την τοποθέτησε ανάμεσα στα άλλα εικονίσματά
της. Την επόμενη όμως το εικονισματάκι εξαφανίστηκε.
Πηγαίνοντας ξανά
στον Πάνορμο το βρήκε πάλι στο ίδιο σημείο. Το ξαναπήγε στο σπίτι της
και αυτή τη φορά εξαφανίστηκε. Λύπη την κατέλαβε. Στον ύπνο της
εμφανίστηκε ο ίδιος ο Αρχάγγελος «λαμπροφορών και απαστράπτων» και της
εξέφρασε την επιθυμία του να μείνει στον Πάνορμο. Η ευσεβής γυναίκα την
άλλη μέρα πήγε στον πνευματικό της και εκείνος τη συμβούλευσε να κτίσει
ένα εκκλησάκι στον τόπο όπου βρήκε το εικόνισμα.
Το 1806 μ.Χ., ο σουλτάνος Σελίμ, εξέδωσε φιρμάνι, μετά από παράκληση του
Οικουμενικού Πατριαρχείου, με το οποίο προστατευόταν το μοναστήρι και η
περιουσία του από οιαδήποτε «έξωθεν επέμβαση», αυθαιρεσίες οργάνων, ή
παραγόντων του ίδιου του Οθωμανικού κράτους.
Σπουδαία ήταν η ενίσχυση του μοναστηριού στην Ελληνική Επανάσταση όπως
αναφέρει η συμιακή παράδοση. Υπάρχει έγγραφο των Συμαίων προς τον Ιωάννη
Καποδίστρια (15 Δεκεμβρίου 1830 μ.Χ.) στο οποίο γίνεται λόγος για
παροχή οικονομικής ενίσχυσης 7.000 γρόσια. Αναφέρονται οι στενοί δεσμοί
του μοναστηριού με τους Υδραίους και τον Ανδρέα Μιαούλη, η οικογένεια
του οποίου συνδεόταν με τον ηγούμενο Νεόφυτο Β΄.
Ο σημερινός ναός του Πανορμίτη (καθολικό) αφιερωμένος στον Αρχάγγελο
Ταξιάρχη Μιχαήλ, που έχει σχήμα μονόκλιτης βασιλικής, είναι διπλός
σταυρεπίστεγος και σχηματίζει εσωτερικά δύο σταυροθόλια. Ο περίφημος
συμαίος αγιογράφος Νεόφυτος φαίνεται ότι έχει φιλοτεχνήσει ένα μεγάλο
μέρος του Πανορμίτη.
Αριστουργηματικό είναι το τέμπλο του καθολικού. Οι εικόνες του ανήκουν
στη μεταβυζαντινή περίοδο, υπέροχης τέχνης με ασημώματα. Εικονίζουν
δεξιά της ωραίας Πύλης τον Παντοκράτορα και τον Τίμιο Πρόδρομο, και
αριστερά την Παναγία και τον Αρχάγγελο Μιχαήλ. Ενδιάμεσα υπάρχει νεώτερη
εικόνα με την Πεντηκοστή, κατά την οποία καθιερώθηκε η δεύτερη πανήγυρη
της μονής. Στη δεξιά πλευρά του ναού μεταξύ του αναλογίου και του
τέμπλου, είναι τοποθετημένο στον τοίχο το εικονοστάσι με την μεγάλη
εικόνα του Πανορμίτη τον πιο πολύτιμο θησαυρό του μοναστηριού και
ολόκληρης της Σύμης.
Από επιγραφή που υπάρχει στη θαυματουργή ολόσωμη εικόνα του Πανορμίτη
μαρτυρείται ότι ασημώθηκε το 1724 μ.Χ. από τον Ιωάννη Πελοποννήσιο με
έξοδα των καπεταναίων, του κλήρου και της κοινότητας Σύμης. Μπροστά στο
θαυματουργό εικόνισμα που συγκεντρώνει το σεβασμό, τις προσδοκίες και
τις ελπίδες του πιστού λαού είναι κρεμασμένα πλήθος αφιερώματα αργυρά
τάματα, ομοιώματα, τιμαλφή.
Στα συμιακά νανουρίσματα η μητέρα του βρέφους μαζί με την Παναγία και
τον Χριστό, επικαλείται και τον Αρχάγγελο Μιχαήλ με τις προσωνυμίες που
έχει στις Μονές και τα Εξωκκλήσια της Σύμης:
Νάννι νάννι ναννουριάζω
Και της Παναγιάς φωνάζω,
Για να θρέψει το παιδίμ μου
Και να γιάνει την ψυχήμ μου.
Έλα Παναγιά Μεγάλη
Στου παιδιού μου το κεφάλι.
Φώναξε του Παερμιώτη,
Να του δώννει ωραιότη.
Φώναξε του Κουρκουνιώτη,
Με την όμορφή του νιότη
Φώναξε και του Σωτήρη,
Να το κάμει νοικοκύρη.
Φώναξε του Μιχαήλη,
Να ΄ρτει να το με(γ)αλύνει.
Φώναξε του Κοκκιμίδη,
Που ΄χει χάδια να του γίδει (= δίνει).
Παναγιά μου, Παναγιά μου,
Θάρρος και παρηγοριά μου!
Η ίδια θερμή πίστη της μάνας προς τη Μητέρα όλου του κόσμου, την
Παναγία, προς τον Χριστό και προς τον Πανορμίτη εκφράζεται και στο
παρακάτω ταχτάρισμα:
Το παιδάκι μου ΄γαπώ
Τίνα θα ΄βρω να το πω
΄Α το πω της Παναγιάς
΄Α του δώννει την υγειά.
΄Α το πω και του Σωτήρη,
΄Α το κάμει νοικοκύρη.
΄Α το πω του Παερμιώτη,
΄Α ΄ρτει κάτω να το γλέπει.
Τα θαύματα του Πανορμίτη μας αναρίθμητα. Παραθέτουμε ενδεικτικά:
1. Το θαύμα με τη χήνα
Στο Μουσείο της Μονής Πανορμίτη υπάρχει ένα χαρακτηριστικό αφιέρωμα, μια
ασημένια χήνα που αναφέρεται σε ένα ανάλογο περιστατικό, που συνέβη τον
περασμένο αιώνα. Είχε σύμφωνα με την παράδοση προσεγγίσει ένα καράβι με
Έλληνα καπετάνιο και τουρκικό πλήρωμα. Σαν ξεκίνησε το καράβι να φύγει
στάθηκε αδύνατο να βγεί έξω απ το λιμάνι.
Τότε ο πλοίαρχος ρώτησε τους
άνδρες του πληρώματος εάν κανείς είχε πάρει τίποτα απ το μοναστήρι και ο
Πανορμίτης τους εμπόδισε να φύγουν και εκείνοι του ομολόγησαν ότι
έσφαξαν μια χήνα και την έφαγαν. Μόνο αφού έταξαν ασημένια τη χήνα
κατάφεραν να βγούν έξω απ το λιμάνι. Αυτή είναι η μικρή αλλά εύγλωττη
μαρτυρία της ασημένιας χήνας, που βρίσκεται στο Μουσείο του Πανορμίτη.
2. Ίαση παράλυτου παιδιού
Μία Κυριακή ήρθε στο μοναστήρι ένας παππούς για να βαπτίσει το εγγονάκι
του. Μας ανέφερε το θαύμα που έγινε στον εξάχρονο γιό του, ο οποίος
ξαφνικά έμεινε παράλυτος. Έτρεχε στους γιατρούς αλλά εκείνοι δεν
μπορούσαν να το βοηθήσουν.
Απελπισμένος βρέθηκε στον Αρχάγγελο στον
Πανορμίτη. Ήταν το 1974 με την εισβολή στην Κύπρο. Κάθε μέρα έκαναν και
μία λειτουργία στον Ταξιάρχη και τον παρακαλούσαν με πολύ θερμή πίστη να
δώσει την υγεία στο βασανισμένο αυτό παιδάκι. Στην έβδομη λειτουργία το
παιδάκι σηκώθηκε μέσα στη Εκκλησία και περπάτησε.
Με δάκρυα χαράς και
ευγνωμοσύνης ευχαρίστησαν τον Κύριο διότι δια των πρεσβειών του
Αρχαγγέλου Μιχαήλ, χάρισε την υγεία στο παράλυτο παιδί. Ο πατέρας του
μετά το θαύμα έκτισε ναύδριο προς τιμήν του Αγίου Νικολάου, το όνομα του
οποίου έφερε το παιδί, και έδωσε στην κόρη του το όνομα Μιχαλίτσα. Τώρα
ήρθε στο μοναστήρι για να βαπτίσει το εγγονάκι του.
3. Ίαση τυφλού βουτηχτή
Ένας Καλύμνιος σφουγγαράς πριν 60 περίπου χρόνια, σύμφωνα με τη διήγηση
του γιού του ιεροψάλτη στον Άγιο Βασίλειο Πειραιά, έχασε την όρασή του.
Οι Καλύμνιοι όπως είναι γνωστό, τιμούν πάρα πολύ και ευλαβούνται τον
Αρχάγγελο Μιχαήλ τον Πανορμίτη. Έτσι ο Καλύμνιος αυτός βουτηχτής
προσευχόταν και παρακαλούσε τον Άγιο να του χαρίσει το φως του και να
βλέπει όπως πρώτα. Επειδή όμως το θαύμα δεν γινόταν, επιβιβάστηκε σε ένα
καίκι και ήλθε στο μοναστήρι του Πανορμίτη πιστεύοντας ότι εάν πήγαινε
στο σπίτι του, ο άγιος θα εισάκουε την παράκλησή του. Mόλις το καικι
μπήκε στον όρμο του Πανορμίτη άνοιξαν τα μάτια του. Τότε ο άνθρωπος
αυτός έπεσε στην θάλασσα κι έφτασε στη μονή κολυμπώντας, για να
προσκυνήσει τη χάρη του και να τον ευχαριστήσει.
Σύναξη του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Ρουκουνιώτη
Η Σταυροπηγιακή Μονή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Ρουκουνιώτη
[:πατριδωνυμικό επίθετο από το μικροτοπωνύμιο τα Ρουκουνά ή Ρούκουνα
(ενν. κτήματα, όπου κτίστηκε η Μονή) + πατριδων. επίθημα – ιώτης] ή απλά
Μιχαήλης, βρίσκεται στην περιοχή Μέσα Νημοράκι στην Έρεικα της Σύμης
και πανηγυρίζει στις 8 Νοεμβρίου.
Η μεγάλη εικόνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Ρουκουνιώτη που βρίσκετε στην
Μονή είναι έργο μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας. Ζωγράφος του είναι ο
Στελιανός Γενίτης του Ιωάννου από τον Χάνδακα (Ηράκλειο) της Κρήτης. Η
ασημένια επένδυση της εικόνας είναι αριστοτεχνική και έχει φιλοτεχνηθεί
από τον Ιωάννη Πελοποννήσιο που ήτο ο σπουδαιότερος αργυροχρυσοχόος στο
Ν.Α. Αιγαίο τον 18ο αιώνα μ.Χ. Η εικόνα αυτή έχει μια ιδιαιτερότητα:
αστέρι με πολύχρωμες πέτρες στο μέτωπο του Αρχαγγέλου. Αυτή η
διακοσμητική λεπτομέρεια ίσως αποτελεί μια μοναδικότητα στον ορθόδοξο
αγιογραφικό χώρο. Πιθανόν ο Ιωάννης Πελοπονήσιος με το αστέρι να ήθελε
να συγκεκριμενοποιήσει την ουράνια υπόσταση του Αρχαγγέλου.
Σύναξη του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Αυλακιώτη
Το Εξωκκλήσι του Αρχάγγελου Μιχαήλ του Αυλακιώτη βρίσκεται στο προάστιο Πέδι της Σύμης.
Δεν έχουμε άλλες λεπτομέρειες για το γεγονός.
Σύναξη του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Θαρρινού
Το Εξωκκλήσι του Αρχάγγελου Μιχαήλ του Θαρρινού (= δίνω θάρρος) βρίσκεται στο προάστιο Πέδι της Σύμης.
Δεν έχουμε άλλες λεπτομέρειες για το γεγονός.
Σύναξη του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Καϊλλιώτη
Το Εξωκκλήσι του Αρχάγγελου Μιχαήλ του Καϊλλιώτη βρίσκεται στα Τσαγριά της Σύμης.
Δεν έχουμε άλλες λεπτομέρειες για το γεγονός.
Σύναξη του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Κουρκουνιώτη
Το Εξωκκλήσι του Αρχάγγελου Μιχαήλ του Κουρκουνιώτη (από το ρήμα
κουρκουνώ= κτυπώ) βρίσκεται κοντά στο Σωτήρη τον Μεγάλο στην Σύμη.
Σύμφωνα με την παράδοση ονομάστηκε Κουρκουνιώτης διότι όταν έσβηναν τα
καντήλια που υπήρχαν στον Ναό του, ο Αρχάγγελος πήγαινε και χτύπαγε τις
πόρτες των τσοπάνηδων που κατοικούσαν εκεί κοντά κι εκείνοι καταλάβαιναν
και πήγαιναν και άναβαν ξανά τα καντήλια.
Σύναξη του Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Κοκκιμίδη
Το Εξωκκλήσι του Αρχάγγελου Μιχαήλ του Κοκκιμίδη βρίσκεται στην κορυφή του όρους Κοκκιμίδης στην Σύμη.
Δεν έχουμε άλλες λεπτομέρειες για το γεγονός.
Άγιος Φιλάρετος Μητροπολίτης Νέας Υόρκης και Ανατολικής Αμερικής
Ο
Άγιος ιεράρχης Φιλάρετος, κατά κόσμον Γεώργιος Νικολάγεβιτς Βοζνεσένσκυ
(George Nicolaevich Voznesensky), γεννήθηκε στην πόλη Κουρσκ στις 22
Μαρτίου του 1903 μ.Χ., σε μια ευσεβή ορθόδοξη οικογένεια.
Ο πατέρας του,
ο Αρχιερέας Nicolas Voznesensky, προερχόταν από οικογένεια ιερέων και
ήταν ένας ενθουσιώδης ποιμένας και σπουδαίος άνθρωπος της προσευχής.
Στη
συνέχεια εκάρη μοναχός με το όνομα Δημήτριος και αργότερα έγινε
επίσκοπος (μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Hailar). Υπήρχαν πέντε παιδιά στην
οικογένεια της Λυδίας και του Νικολάου Βοζνεσένσκυ, δύο γιοι και τρεις
κόρες. Από πολύ πρώιμο στάδιο του ο νεαρός Γεώργιος μεγάλωσε σε μια
ατμόσφαιρα χριστιανικής αγάπης και εκκλησιαστικής ζωής.
Το 1909
μ.Χ. η οικογένεια μετακόμισε προς την Άπω Ανατολή. Εκεί ο Γιώργος
ολοκλήρωσε την οκταετή βασική εκπαίδευση του. Όταν έλαβαν την εξουσία οι
αθεϊστές, η οικογένεια του μέλλοντα ιεράρχη μετακόμισε εκ νέου στο
Χαρμπίν, μια πόλη με έντονη εκκλησιαστική ζωή, όπου μετά από λίγα χρόνια
ο Γεώργιος σπούδασε στο Polytechnic Institute.
Εκείνη την περίοδο
γνώρισε τα έργα του Αγίου ιεράρχη Ιγνάτιου Μπριαντσιανίνωφ και η ψυχή
του ικανοποιήθηκε πάρα πολύ από τη διδασκαλία του σχετικά με τη
χριστιανική ζωή και τη συνεχή μνήμη του θανάτου.
Από εκείνη τη στιγμή, η
ζωή στον κόσμο έπαψε να τον ενδιαφέρει. Το 1930 μ.Χ., ο Γεώργιος
χειροτονήθηκε διάκονος και το 1931 μ.Χ. πρεσβύτερος. Κατά το ίδιο έτος,
έλαβε τη μοναστική κουρά με το όνομα Φιλάρετος, προς τιμήν του Αγίου
Φιλάρετου του Γουβερνέτου.
Σταδιακά μια μοναστική κοινότητα
σχηματίστηκε, με συνεπή πνευματική ζωή, ανάγνωση των Αγίων Πατέρων,
συμβολή στο έργο του ορφανοτροφείου και των σχολείων του Χαρμπίν κ.τ.λ. Ο
πνευματικός οδηγός του Ιερομονάχου Φιλάρετου εκείνα τα χρόνια ήταν ο
ευλογημένος Μητροπολίτης Αντώνιος Κραποβίτσκυ (Khrapovitsky), ο οποίος
είχε μια ιδιαίτερα εγκάρδια σχέση μαζί του μέχρι το τέλος της ζωής του
το 1936 μ.Χ.
Ο πατέρας Φιλάρετος είχε πραγματικά μια φιλεύσπλαχνη
καρδιά. Έδινε όλα όσα είχε, μερικές φορές ακόμη και τα ρούχα του, και
ανακούφιζε με όποιο τρόπο μπορούσε εκείνους που είχαν ανάγκη.
Διακατεχόταν από μεγάλη αγάπη για το λόγο του Θεού και ήξερε όλο το
Ευαγγέλιο απ’ έξω. Το όνομά του ήταν γνωστό πολύ πιο πέρα από τα σύνορα
της επαρχίας Χαρμπίν. Το 1933 μ.Χ. διορίστηκε ηγούμενος και το 1937 μ.Χ.
αρχιμανδρίτης.
Το 1945 μ.Χ. ο σοβιετικός στρατός κατανίκησε τον
ιαπωνικό στρατό, ενώ το κομμουνιστικό καθεστώς εγκαταστάθηκε στην Κίνα.
Για όσους Ρώσους ήταν σε θέση να μεταναστεύσουν προς τη Δύση ή προς την
Αυστραλία, άρχισε μια περίοδο με πόνο και δοκιμασίες. Η σοβιετική
κυβέρνηση άρχισε να απαιτεί οι Ρώσοι μετανάστες να λάβουν σοβιετικό
διαβατήριο, για να δείξει ότι στην ΕΣΣΔ δεν υπήρχε καταπίεση των πιστών.
Εκείνη
την εποχή η «Εφημερίδα του Πατριαρχείου της Μόσχας», δήλωσε ότι στη
Σοβιετική Ένωση δεν υπήρχε δίωξη της Εκκλησίας και ότι η μόνη σύγκρουση
ήταν με αντεπαναστάτες. Ο αρχιμανδρίτης Φιλάρετος αρνήθηκε να μνημονεύει
το αθεϊστικό καθεστώς και διακήρυσσε με παρρησία την πραγματική
–αρνητική για την Ορθοδοξία– κατάσταση στη ρωσική γη. Έτσι πολλές φορές
κλήθηκε για ανάκριση, διώχθηκε, το σπίτι του πυρπολήθηκε, αφού
προηγουμένως είχαν σφραγισθεί τα παράθυρα και η πόρτα, όμως ο Κύριος
έσωσε τη ζωή του ποιμένα του και κατάφερε να διαφύγει με ασφάλεια με ένα
άλμα από τον πρώτο όροφο και με τις φλόγες να περιβάλλουν το σπίτι,
έχοντας ωστόσο υποστεί σοβαρά εγκαύματα στο κάτω μέρος του προσώπου του
και τους σπονδύλους του λαιμού του.
Ο καλός ποιμένας δεν
εγκατέλειψε το ποίμνιό του μέχρις ότου όλοι όσοι είχαν κατορθώσει να
αποκτήσουν τις θεωρήσεις βγήκαν από την Κίνα. Έτσι, μόλις το 1962 μ.Χ.
έφυγε για το Χονγκ Κονγκ.
Πολύ σύντομα εγκαταστάθηκε στην
Αυστραλία, στο Μπρίσμπαν. Το 1963 μ.Χ. έγινε επίσκοπος στην Αυστραλία.
Το 1964 μ.Χ. , ο επίσκοπος Φιλάρετος παρακολούθησε τη Σύνοδο των Ρώσων
Ιεραρχών της Διασποράς, η οποία πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη. Ο
Μητροπολίτης Αναστάσιος ήταν τότε σε βαθύ γήρας και επρόκειτο να
αποσυρθεί. Στη Σύνοδο διεξήχθησαν εκλογές για το διάδοχό του, όμως οι
δύο υποψήφιοι ισοψήφησαν. Για να διατηρηθεί η ειρήνη στην Εκκλησία, ο
άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς, Αρχιεπίσκοπος Σαγκάης και Σαν Φρανσίσκο (βλέπε
2 Ιουλίου), πρότεινε ένα τρίτο υποψήφιο, το σχετικά άγνωστο Επίσκοπο
Φιλάρετο, ο οποίος ήταν ο πιο πρόσφατα χειροτονηθείς. Έτσι, το 1964
μ.Χ., η Ρωσική Εκκλησία στο Εξωτερικό όρισε τρίτο κατά σειρά πρωθιεράρχη
της το Μητροπολίτη Φιλάρετο.
Ως επικεφαλής της Ρωσικής Εκκλησίας
στο Εξωτερικό, ο άγιος έμεινε σταθερός στην ανεξαρτησία της Ορθοδοξίας
από το πατριαρχείο Μόσχας, που είχε υποταχθεί στο αθεϊστικό καθεστώς,
όμως παράλληλα εργάστηκε σκληρά για την ειρήνη των Ορθοδόξων και για να
δαμάσει τη διχόνοια στο εσωτερικό της Ρωσικής Εκκλησίας του Εξωτερικού.
Εργάστηκε με πραότητα αλλά και ζήλο για τη διαφύλαξη της πατερικής
παράδοσης και υπερασπίστηκε την Ορθοδοξία από τον κίνδυνο της αιρέσεως
του Οικουμενισμού, αντικρούοντας τη «θεωρία των κλάδων».
Επίσης
κατά τη διακονία του ως προκαθημένου της Ρωσικής Εκκλησία στο Εξωτερικό
πραγματοποιήθηκε η ανακήρυξη της αγιότητας των αγίων Ιωάννη της
Κρονστάνδης (ανακηρύχθηκε το 1964 μ.Χ.), Γερμανού της Αλάσκας (1970
μ.Χ.), Ξένιας της Πετρούπολης (1978 μ.Χ.), των Νεομαρτύρων και
Ομολογητών της Ρωσίας (1981 μ.Χ.), καθώς και του οσίου Παϊσίου
Βελιτσκόφκσυ (1982 μ.Χ.).
Ο άγιος Φιλάρετος ήταν εραστής του
μοναχισμού, επειδή δίνει τη δυνατότητα στον άνθρωπο να αφιερώσει τον
εαυτό του εξ ολοκλήρου στο Θεό. Με δικά του λόγια: «Σύμφωνα με τη
διδασκαλία των Αγίων Πατέρων, η μοναστική τρόπος είναι, αυτή καθαυτή, η
ευθεία διαδρομή προς το Ουράνιο Βασίλειο, όταν ολοκληρωθεί όπως πρέπει».
Τα
κηρύγματά του ήταν ουσιώδη, απλά και καθαρά. Σύμφωνα με την μαρτυρία
πολλών ανθρώπων, η ρητορεία του ήταν εφάμιλλη με του αγίου Ιωάννη του
Χρυσοστόμου. Με ιδιαίτερο δέος και σεβασμό πλησίαζε τα Άγια Μυστήρια του
Χριστού, υπενθυμίζοντας το ποίμνιό του ότι: «η θεία Κοινωνία είναι μια
φωτιά. Κανείς δεν μπορεί να την απαγορεύει, αν δεν υπάρχουν σοβαρά
κανονικά εμπόδια. Ο χριστιανός πρέπει να λαμβάνει τη θεία Κοινωνία όσο
πιο συχνά γίνεται. Για αυτόν τον λόγο η θεία Κοινωνία λαμβάνεται μπροστά
στην Ωραία Πύλη, γιατί αυτό συμβολίζει την εγγύτητα μας στην Βασιλεία
των Ουρανών και μας ωθεί προς τα πάνω!».
Ενώ ήταν ένας ποιμένας
γεμάτος φροντίδα και αγάπη για τους άλλους, ήταν εξαιρετικά αυστηρός με
τον εαυτό του. Ζούσε μια πραγματικά ασκητική ζωή: κοιμόταν για δύο ή
τρεις ώρες την ημέρα, έτρωγε ελάχιστα, παρακολουθούσε με πατρικό
ενδιαφέρον τις λύπες και τις χαρές του ποιμνίου του και ξαγρυπνούσε
προσευχόμενος γι’ αυτό. Τα πνευματικά παιδιά του ήταν οι μάρτυρες πολλών
θαυμάτων του, που πραγματοποιήθηκαν τόσο κατά τη διάρκεια της ζωής του
όσο και μετά την κοίμησή του. Οι μαρτυρίες τους μιλούν εύγλωττα για την
τεράστια δύναμη των προσευχών του.
Η ζωή του Μητροπολίτη
Φιλάρετου, που ήταν ίση με αυτή των Αγγέλων, στέφθηκε από την ευλογημένη
κοίμησή του στις 8 Νοεμβρίου 1985 μ.Χ., κατά την ημέρα εορτής του
Αρχαγγέλου Μιχαήλ και όλων των ασωμάτων Δυνάμεων.
Ο Μητροπολίτης
Φιλάρετος θάφτηκε στη Μονή της Αγίας Τριάδας του Jordanville. Δεκατρία
χρόνια μετά το θάνατό του, αποφασίστηκε ότι θα πρέπει να μεταφερθεί στην
κρύπτη κάτω από το Ιερό της Αγίας Τριάδος στη Μητρόπολη Jordanville. Το
άνοιγμα του τάφου του έγινε στις 28 Οκτωβρίου 1998 μ.Χ. Ο Αρχιεπίσκοπος
Λαύρος των Συρακουσών και Αγίας Τριάδος, ο επίσκοπος Ιλαρίων του
Μανχάταν, Αρχιμανδρίτης Λουκάς και οι αδελφοί ήταν παρόντες σε αυτή την
περίπτωση και έγιναν μάρτυρες της πλήρους αφθαρσίας του λειψάνου του. Το
σώμα του ήταν λευκό και ακόμη και μαλακό. Τα άμφια, ο σταυρός και η
εικόνα της Παναγίας ήταν ακόμη φωτεινά.
Τα πιστά τέκνα της
Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στο Εξωτερικό δέχθηκαν την αφθαρσία του
λειψάνου του αγίου Ιεράρχη Φιλάρετου ως ένα θαύμα, που μας παραχώρησε ο
Θεός για την ενίσχυση της πίστης μας.
Αγία Όλγα της Αλάσκας, η Μαία
Η
Matushka (Μητερούλα) Όλγα, γηγενής στην Αλάσκα από τη φυλή Yupik,
γεννήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 1916 μ.Χ. Ο σύζυγός της, ο Νικολάι Μιχαήλ,
ήταν ο ταχυδρόμος στο χωριό και διευθυντής του γενικού καταστήματος, ο
οποίος αργότερα χειροτονήθηκε ιερέας και στη συνέχεια αρχιερέας. Έχει
υπηρετήσει την κοινότητα της ως σύζυγος ιερέα, αλλά και ως μαία.
Η
Matushka Όλγα γέννησε δικά της δεκατρία παιδιά, πολλές φορές χωρίς τη
βοήθεια μαίας ή δικών της ανθρώπων, από τα οποία επέζησαν τα 8.
Ήταν
γνωστή για τη συμπάθεια και τη φροντίδα της προς όσους είχαν υποστεί
κακοποίηση παντός είδους, ιδίως σεξουαλική κακοποίηση. Ενώ η οικογένειά
της ήταν φτωχή, έδωσε απλόχερα σε αυτούς που ζούσαν χειρότερα από αυτήν,
συχνά έδινε και από τα ρούχα των παιδιών της στους απόρους. Ήταν επίσης
γνωστή η ικανότητά της να πει πότε μια γυναίκα ήταν έγκυος, ακόμη και
πριν από την ίδια τη γυναίκα που είχε χάσει την περίοδό της.
Η
Matushka Όλγα αναπαύτηκε στις 8 Νοεμβρίου του 1979 μ.Χ. Πολλοί άνθρωποι
από τις γύρω περιοχές ήθελαν να έρθουν στην κηδεία της, αλλά επειδή ήταν
Νοέμβριος, λόγω κακοκαιρίας, φαινόταν αδύνατον. Αλλά από την ημέρα της
κηδείας της, ένας άνεμος από το νότο έφερε ζεστό καιρό, απόψυξε τον πάγο
και το χιόνι και έκανε το ταξίδι για το Kwethluk εφικτό. Όταν οι
πενθούντες αποχώρησαν από την εκκλησία για να πάρουν το σώμα στο
νεκροταφείο, ένα σμήνος πουλιών ακολούθησε. Εκείνοι που έσκαψαν τον τάφο
της διαπίστωσαν ότι το έδαφος, επίσης, είχαν αποψυχθεί. Το βράδυ, μετά
την κηδεία της, ο κανονικός σκληρός χειμώνας επέστρεψε.
Πληροφορίες ἀπό Saint.gr καί Μέγα Συναξαριστή (synaxarion.gr)