Ἔτσι ὁ πρᾶος ἄνθρωπος προτιμάει νά μείνει στά λιγότερα καί νά εἶναι εὐχαριστημένος, παρά νά ἀδικήσει τήν ψυχή του μέ τήν ὀργή, τόν θυμό. Καί ὁ Θεός θά τόν δικαιώνει πάντοτε ἀλλοῦ, ὅπως τόν Ἰσαάκ.
Οἱ ἀντεκδικήσεις πού βλέπουμε εἶναι ἰδίως γιά τά κληρονομικά. Πώ πώ, αὐτά τά κληρονομικά… τί θυμοί, τί διεκδικήσεις δικαιωμάτων ὑπάρχουν ἐκεῖ! Καί μάλιστα περισσότερο διεκδικοῦν ἐκεῖνοι πού δέν ἔχουν δίκαιο! Σᾶς βεβαιώνω ὅτι δέν φοβήθηκα, ἤ μᾶλλον δέν σιχάθηκα τίποτα περισσότερο, ἀπό τό νά ἔρχεται κάποιος ἄνθρωπος νά μέ ρωτήσει τί πρέπει νά κάνει γύρω ἀπό τά θέματα τά κληρονομικά!
Δόξα τῷ Θεῷ, ὑπάρχουν ὡραῖοι ἄνθρωποι, καί ἄνδρες καί γυναῖκες, πού λένε: «Εἶμαι ἕτοιμος νά παραιτηθῶ ἀπό ἕνα δικαίωμά μου ἀπό τά ἀδέλφια μου»! Πολλές φορές συμβαίνει γιά μιά ζωή ὁλόκληρη νά μή ποῦν οὔτε καλημέρα τά ἀδέλφια, ἐπειδή νομίζουν ὅτι ἀδικήθηκαν. Φοβερό πράγμα!
Ἀκόμα ἡ πραότητα μπορεῖ νά ὁδηγήσει περισσότερους ἁμαρτωλούς στόν Χριστό καί στήν ἀρετή, παρά ἴσως ἕνας ἔνθεος ζῆλος, μιά εὐγλωττία λόγου ἤ κάποια μόρφωση. Ἡ πραότητα ἔχει θετικότερα ἀποτελέσματα.
Γονεῖς καί παιδιά, γιά νά ζήσουν ἁρμονικά μέσα στό σπίτι, χρειάζονται τήν πραότητα. Ἄν γιά μιά στιγμή δέν τήν ἔχει ὁ ἕνας, πρέπει νά τήν διαθέτει ὁ ἄλλος, γιατί ἀλλιώτικα δέν μποροῦν νά εἶναι εὐτυχισμένοι· μεταξύ τους πάντα θά εἶναι τσακωμένοι.
Ἄν πάρετε δύο στουρναρόπετρες[1] καί τίς χτυπήσετε τή μία μέ τήν ἄλλη, βγαίνει σπίθα. Τό ξέρετε αὐτό· ἔτσι; Ἄν πάρετε μία τέτοια πέτρα καί τήν τρίψετε μ’ ἕναν φελλό, δέν βγαίνει τίποτα! Τό ἴδιο λοιπόν συμβαίνει καί στούς ἀνθρώπους· δηλαδή ὅταν εἶναι σκληρός ὁ ἕνας, σκληρός καί ὁ ἄλλος, καί συγκρουσθοῦν, τότε θά βγάλουν σπίθες, θά βγάλουν φωτιά, θά ἀρχίσουν μάχη! Ἔτσι λοιπόν, τουλάχιστον ὁ ἕνας ἀπό τούς δύο πρέπει νά ἔχει πραότητα.
Ἀκόμη τήν πραότητα τήν χρειαζόμαστε καί στίς σχέσεις μας μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους, μέ τούς συνεργάτες μας, μέ τούς γείτονες, μέ τούς συγγενεῖς, μέ τούς φίλους, μέ τούς συμπολίτες μας. Μέ ὅλους χρειάζεται νά ἔχουμε πραότητα, γιατί ἔτσι διατηροῦμε ἀγαθές σχέσεις. Ἡ εὐθιξία, ὁ θυμός καί ἡ μνησικακία χαλοῦν αὐτές τίς σχέσεις, καί μάλιστα καμιά φορά ἀνεπανόρθωτα.
Μέ τήν πραότητα κερδίζουμε περισσότερα, παρά μέ τόν θυμό. Μιά ξένη παροιμία λέει: Πιό πολλά πετυχαίνει κανείς μέ μία σταγόνα μέλι, παρά μέ ἕνα βαρέλι ξύδι.
Καί ἡ ἐντολή τῆς πραότητος –γιατί ἐντολή εἶναι· ὁ Κύριος μακαρίζει, ἀλλά εἶναι ἐντολή· ὅλοι οἱ μακαρισμοί εἶναι ἐντολές– ἔχει τό ἀντίκρυσμά της, καί αὐτό εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Κύριός μας, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, πού εἶπε: «Μάθετε ἀπ’ ἐμοῦ, ὅτι πρᾷός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ»[2]. Μάθετε ἀπό ἐμένα ὅτι εἶμαι πρᾶος καί ταπεινός στήν καρδιά. Πάρετε τό μάθημά σας, πάρετε παράδειγμα ἀπό ἐμένα.
Βλέπετε πῶς συνδέεται ἐδῶ ἡ πραότητα μέ τήν ταπεινοφροσύνη; Ὁ ἐγωιστής δέν μπορεῖ νά ἔχει πραότητα· μόνο ὁ ταπεινός μπορεῖ. Γι’ αὐτό σᾶς εἶπα προηγουμένως ὅτι συνδυάζουμε τόν πρῶτο μακαρισμό μέ τόν δεύτερο καί τόν τρίτο.
Ἀκόμα ὁ Κύριος σ’ αὐτόν τόν μακαρισμό πρόσθεσε καί τοῦτο: «ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσουσι τὴν γῆν». Ἀλλά ποιά γῆ θά κληρονομήσουν; Θά λέγαμε ὅτι, ἀντίθετα, ἐκεῖνος πού ἔχει πραότητα, ἄν τοῦ ἁρπάξει ὁ γείτονας μερικά μέτρα χωράφι, ἀκριβῶς ἐπειδή ἔχει πραότητα, δέν θά μιλήσει· ἤ θά μιλήσει τόσο, πού ὁ ἄλλος νά μή τόν λάβει ὑπόψη, καί ἔτσι θά ἀδικηθεῖ. Ποιά γῆ λοιπόν θά κληρονομήσει;
Πρέπει ἐδῶ νά ποῦμε ὅτι ὅλοι οἱ μακαρισμοί ὑπόσχονται καί ἐπίγεια καί οὐράνια ἀγαθά. Ὁ ἱερός Χρυσόστομος λέει: «Ἄν τε γὰρ πνευματικὸν εἴπῃ τι , οὐκ ἀφαιρεῖται τὰ ἐν τῷ παρόντι βίω· ἄν τε τῶν ἐν τῷ βίῳ τι πάλιν ὑπόσχηται , οὐ μέχρι τούτου τὴν ὑπόσχεσιν ἵστησι»[3]. Δηλαδή: Ἄν ὑποσχεθεῖ κάτι πνευματικό, δέν ἀφαιρεῖται τίποτα ἀπό τά παρόντα ἀγαθά· καί ἄν πάλι ὑπόσχεται κάτι ἐπίγειο , δέν σταματάει τήν ὑπόσχεση ἐδῶ , ἀλλά προχωράει παρακάτω. Μ’ ἄλλα λόγια, ἔχουμε ἀμοιβή καί ἐπί τῶν ἐπιγείων πραγμάτων –θά τό δεῖτε αὐτό– καί ἐπί πνευματικῶν καί οὐρανίων.
Παράδειγμα εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Ἀβραάμ. Ὅταν ὁ Δαυίδ λέει, στόν 36ο Ψαλμό, «οἱ δὲ πραεῖς κληρονομήσουσι τὴν γῆν»[4], ἐννοεῖ τήν γῆ τοῦ Ἰσραήλ. Καί ὁ Ἀβραάμ ἦταν ἐκεῖνος πού πραγματικά κατέκτησε αὐτή τήν γῆ εἰρηνικά.
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἔδειξε τό ἐνδιαφέρον τοῦ Ἀβραάμ γιά τήν καινούργια γῆ, τήν ὄντως γῆ. Ὅμως αὐτή ἡ γῆ –θά λέγαμε μέ γάμα κεφαλαῖο– δέν εἶναι ἡ γῆ τῆς ἐπαγγελίας · αὐτό θά λέγαμε ὅτι εἶναι ἡ πρώτη φάση. Αὐτή ἡ γῆ εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ!
Ἀκοῦστε λοιπόν τί γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήν Πρός Ἑβραίους ἐπιστολή του: «Πίστει παρῴκησεν εἰς τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας ὡς ἀλλοτρίαν , ἐν σκηναῖς κατοικήσας… ἐξεδέχετο γὰρ τὴν τοὺς θεμελίους ἔχουσαν πόλιν, ἧς τεχνίτης καὶ δημιουργὸς ὁ Θεός». Δηλαδή: Μέ πίστη κατοίκησε στή γῆ τῆς ἐπαγγελίας σάν νά ἦταν ξένη χώρα, ἀλλά δέν ἔκανε σπίτι, σάν νά ἐπρόκειτο νά μή μείνει ἐκεῖ. Ζοῦσε ἐκεῖ σέ σκηνές , γιατί περίμενε μιά ἄλλη πόλη μέ θεμέλια σταθερά , τῆς ὁποίας τεχνίτης εἶναι ὁ Θεός, δηλαδή περίμενε τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Καί συνεχίζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «Κατὰ πίστιν ἀπέθανον οὗτοι πάντες, μὴ λαβόντες τὰς ἐπαγγελίας, ἀλλὰ πόῤῥωθεν αὐτὰς ἰδόντες καὶ ἀσπασάμενοι, καὶ ὁμολογήσαντες ὅτι ξένοι καὶ παρεπίδημοί εἰσιν ἐπὶ τῆς γῆς. οἱ γὰρ τοιαῦτα λέγοντες ἐμφανίζουσιν ὅτι πατρίδα ἐπιζητοῦσι… νῦν δὲ κρείττονος ὀρέγονται, τοῦτ’ ἔστιν ἐπουρανίου»[5]. Δηλαδή: Ὅλοι αὐτοί πέθαναν μέ πίστη, χωρίς νά πάρουν τίς ὑποσχέσεις, ἀλλά , ἀφοῦ τίς εἶδαν ἀπό μακριά , ἔδωσαν ἀσπασμό , γονάτισαν μπροστά στά αἰώνια αὐτά ἀγαθά τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ , καί ὁμολόγησαν ὅτι εἶναι ξένοι καὶ προσωρινοί πάνω σ’ αὐτή τή γῆ. Ἐκεῖνοι πού μιλᾶνε ἔτσι φανερώνουν ὅτι ζητοῦν πατρίδα… Τώρα ὅμως ἐπιθυμοῦν καλύτερη , δηλαδή ἐπουράνια πατρίδα , ἐπουράνια γῆ.
Καί τό συμπέρασμα τοῦ Παύλου εἶναι τό ἑξῆς: «Οὐ γὰρ ἔχομεν ὧδε μένουσαν πόλιν, ἀλλὰ τὴν μέλλουσαν ἐπιζητοῦμεν»[6]. Δέν ἔχουμε ἐδῶ μόνιμη πατρίδα , ἀλλά ζητᾶμε μέ πόθο τή μελλοντική.
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής ἀναφέρει: «Καὶ εἶδον οὐρανὸν καινὸν καὶ γῆν καινήν· ὁ γὰρ πρῶτος οὐρανὸς καὶ ἡ πρώτη γῆ ἀπῆλθον… καὶ τὴν πόλιν τὴν ἁγίαν Ἱεροσαλὴμ καινὴν εἶδον… καὶ ἤκουσα φωνῆς μεγάλης ἐκ τοῦ οὐρανοῦ λεγούσης· ἰδοὺ ἡ σκηνὴ τοῦ Θεοῦ μετὰ τῶν ἀνθρώπων, καὶ σκηνώσει μετ’ αὐτῶν, καὶ αὐτοὶ λαὸς αὐτοῦ ἔσονται, καὶ αὐτὸς ὁ Θεὸς μετ’ αὐτῶν ἔσται»[7]. Δηλαδή: Τότε εἶδα ἕναν καινούργιο οὐρανό καί μιά καινούργια γῆ. Καινούργιος οὐρανός καί καινούργια γῆ εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖ οἱ ἄνθρωποι, ὅσοι θά σωθοῦν, θά κατοικοῦν μέ τόν Θεό, καί ὁ Θεός θά εἶναι μαζί τους.
Ἔτσι λοιπόν οὐσιαστικά ἡ γῆ εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, πού θά κληρονομήσουν οἱ πρᾶοι. Καί ὅπως λέει ὁ μέγας Βασίλειος, «ἐκείνη γὰρ ἡ γῆ , ἡ ἐπουράνιος Ἱερουσαλήμ , οὐ γίνεται τῶν μαχομένων λάφυρον, ἀλλὰ μακροθύμων καὶ πραϋπαθῶν ἀνδρῶν πρόκειται κληρονομία»[8]. Δηλαδή: Γιατί ἐκείνη ἡ γῆ , ἡ ἐπουράνιος Ἱερουσαλήμ , δέν γίνεται νά εἶναι λάφυρο ἐκείνων πού μάχονται νά ἁρπάξουν ἕνα μέτρο χῶμα ἀπό τόν ἄλλο, ἀλλά εἶναι κληρονομιά γιά τούς μακρόθυμους ἀνθρώπους, γιά ἐκείνους πού ἔχουν πραότητα. Αὐτοί τελικά κερδίζουν τή γῆ τῆς ἀληθινῆς ἐπαγγελίας, τῆς ὑποσχέσεως τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Ἔτσι, ἀγαπητοί μου, θά ἤθελα νά σᾶς ρωτήσω, ἄν, μπροστά σ’ αὐτή τή γῆ, τήν καινούργια γῆ, ἀξίζει στ’ ἀλήθεια νά μαχόμαστε σέ τούτη ἐδῶ τή γῆ, γιά νά ἀποκτήσουμε λίγα τετραγωνικά μέτρα, καί νά χαλάσουμε τίς σχέσεις μας μέ γείτονες, μέ φίλους, ἀκόμη καί μέ στενούς συγγενεῖς, ἴσως καί γιά ὅλη μας τή ζωή! Ἀξίζει;
Προσέξτε: Θά μεγαλώσετε, θά βρεθεῖτε λίγο ἤ πολύ μπροστά σ’ αὐτό τό θέμα τῆς κληρονομικῆς διεκδικήσεως ἤ σέ κάτι ἀνάλογο. Ἀσφαλῶς δέν μᾶς συμφέρει νά ἔχουμε τέτοιες διαμάχες μέ τούς δικούς μας. Γι’ αὐτό ἄς βιαστοῦμε νά ἀποκτήσουμε αὐτήν τή μακαριστή ἀρετή τῆς πραότητος, αὐτήν πού θά πάρουμε μαζί μας. Ὅλες οἱ ἄλλες οἱ διεκδικήσεις θά μείνουν σ’ αὐτόν τόν κόσμο· δέν θά πάρουμε μαζί μας τίποτε ἄλλο! Καί τότε, καί ἐδῶ στή γῆ καί στόν Οὐρανό, τό κέρδος μας θά εἶναι αἰώνιο.
Ἄς ἐπαναλάβουμε λοιπόν αὐτόν τόν θαυμάσιο μακαρισμό: «Μακάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσουσι τὴν γῆν»!
Κυριακή, 3 Δεκεμβρίου 1995
(συνεχίζεται)
Απόσπασμα από το βιβλίο ‘’MAKAΡΙΣΜΟΙ’’ .
Της Ιεράς Μόνης Κομνηνείου, Κοιμήσεως θεοτόκου και Αγίου Δημητρίου.
Το βιβλίο περιέχει απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του μακαριστού Γέροντα Π. Αθανασίου Μυτιληναίου.
Η ανάρτηση γίνεται με την ευλογία της Ιεράς Μονής.
[1]. Εἶδος χαλαζία, πού ὅταν τρίβεται βγάζει σπίθες.
[2]. Ματθ. 11, 29.
[3]. Ἅγ. Ἰωάννης Χρυσόστομος, Εἰς τὸ Κατὰ Ματθαῖον, Ὁμιλία ΙΕ΄, κεφ. γ΄, MPG 57, 227, 11-14.
[4]. Ψαλμ. 36, 11.
[5]. Ἑβρ. 11, 9-16.
[6]. Ἑβρ. 13, 14.
[7]. Ἀποκ. 21, 1-3.
[8]. Μέγας Βασίλειος, Εἰς τὸν ΛΓ΄ Ψαλμόν, MPG 29, 356, 31.
http://makkavaios.blogspot.gr/2015/12/blog-post_88.html